Paronişi (Dolama) nedir? Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi

Paronişi (Dolama), el ve ayak tırnaklarınızın etrafındaki deri enfeksiyonudur. Bakteriler veya Candida adı verilen bir tür maya bu enfeksiyona neden olur. Bakteriler ve maya tek bir enfeksiyonda da birleşebilirler. Enfeksiyonun nedenine bağlı olarak, Paronişi (Dolama) yavaşça ortaya çıkabilir ve haftalarca sürebilir veya aniden ortaya çıkabilir ve yalnızca bir veya iki gün sürebilir.

Paronişi (Dolama) semptomlarının fark edilmesi kolaydır ve genellikle cildinize ve tırnaklarınıza çok az zarar vererek veya hiç zarar vermeden kolayca ve başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Enfeksiyonunuz şiddetli hale gelebilir ve hatta tedavi edilmezse tırnağınızın kısmen veya tamamen kaybetmenize neden olabilir.

Türleri;

Dolamanın, akut, kronik ve herpetik olmak üzere üç farklı çeşidi bulunur. Hastalığın tedavisi, hastalığın türüne göre uygulanır. Bu yüzden kişide hangi dolama türünün bulunduğunun iyi anlaşılması son derece önemlidir.

• Akut dolama; Akut paronişi olarak da bilinen akut dolamaya nadiren bazı mantar ve virüsler sebep olsa da en sık görülen neden staphylococcus aureus bakterisidir. Akut dolamanın sebepleri arasında tırnak yeme, parmak emme ve tırnak kenarları ile oynama yaygındır. Özellikle çocuklarda ağız florasından ya da farklı bir deyişle ağız salgısından kaynaklanan akut dolama, tırnak çevresinde hızlı bir şekilde gelişir. Genellikle tek bir tırnakta görülen akut paronişi ağrı, şişlik ve parmakta gerginlik hissi ile başlar. Tedavi edilmediğinde apse oluşur ve apse, tırnak yatağında birikebilir. Akut dolamanın erken dönemde fark edilmesi, tedavinin kısa sürmesinde oldukça etkilidir. Erken dönemde fark edildiğinde günde birkaç kez ılık su ile yapılan kompres ve uygun antibiyotikli krem kullanımı, dolamanın hızla iyileşmesini sağlar. Ancak apse gelişimi varsa içinin boşaltılması gerekebilir. Bu durumda lokal anestezi altında cilt yüzeyi kesilerek apse boşaltılır.

• Kronik dolama; Apse gelişimi akut dolamaya göre daha nadir olsa da kronik dolamada da tırnak çevresindeki dokunun şiş, kızarık ve gergin olması, son derece yaygın olarak görülür. Atak zamanlarında, nemli ortamlarda ve su ile temas edildiğinde belirtilerde artış gözlenir. Tedavi edilmediğinde, zaman içinde tırnakların şekli ve rengi bozulur. Tırnak kalınlaşır, rengi koyulaşır ve tırnak yüzeyinde enine çizgiler oluşur. Genellikle alkali kimyasallarla uzun süre temas eden kişilerde görülen kronik dolama, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde de sıkça görülür. Sistemik antibiyotiklerin yanı sıra cerrahi girişim ile kronik paronişi dokusu alınabilir.
• Herpetik dolama; Herpes simpleks virüsü (HSV) tip 1 ve tip 2 türlerinin neden olduğu herpetik dolama, çocukluk çağında görülen, nadir bir cilt hastalığıdır. Deri yüzeyinde yer alan yara ya da çatlaktan içeri giren virüs, herpetik dolamaya yol açar. Sıklıkla el ve nadiren ayak parmaklarının etkilendiği hastalıkta, parmakların uç bölgelerinde ağrı, kaşıntı ve pürüzlü cilt görüntüsü vardır. İlerleyen zamanlarda şişlik oluşumu ve kızarıklığın artması gözlenebilir. Tedavisinde genellikle antiviral ilaçlar kullanılır. Bulaşıcılık riski çok yüksek olduğundan herpetik dolama hastaları ile tensel temastan kaçınılmalı ve koruyucu önlem alınmalıdır. Bağışıklık sistemi zayıf kişilerin ve özellikle çocukların bu hastalarla temas etmemesi son derece önemlidir.

Belirtileri;

• Enfekte olan parmak sonunda zonklama ağrısı
• Başparmak veya işaret parmak dolamadan en çok etkilenen parmaklardır
• Enflamasyon
• Kızarıklık görünümü
• Şişkinlik gelişimi
• Etkilenen bölgede ağrı ve hassasiyet yaşanabilir
• Enfeksiyon yaygınlaştıkça ciltte kızarıklık gelişir ve genellikle ısınır
• Yorgunluk
• Ağrılar ve kas ağrıları
• Enfekte bölgede cildin parlak, gergin ve sıkı görünümü
• Genel hastalık hissi
• Titreme
• Anormal terleme

Tedavisi;

Dolama tedavisi, dolama hastalığının türüne göre farklı şekillerde yapılır. Farklı bir deyişle, mantar, bakteri ve virüslerin yol açtığı hastalığın tedavisi, enfeksiyona yol açan etkene göre şekillenir. Ancak etkenden bağımsız olarak başlangıç dönemindeki tüm dolama türlerinde;

• Bölgeye ılık kompres yapılması önerilir
• Dolama hastalığından etkilenen parmağın, kalp seviyesinin üstünde tutulması da tüm dolama türlerinin tedavisinde etkilidir. Bu hareket ile parmağa giden kan akışının yavaşlatılması hedeflenir. Böylece dolamaya bağlı olarak gelişen şişlik azalır ve tedavi hızlanır
• Dolama hastalığının tedavisini destekleyen bu eylemler tek başına hastalığın iyileşmesini sağlamaz. Dolayısıyla hekimin reçete ettiği ilaçları doğru şekilde kullanmak son derece önemlidir
• Apse oluşumu görülen vakalarda drenaj yapılması gerekebilir. Drenaj işlemi, lokal anestezi altında cilt yüzeyine kesi yapılarak, içerideki sıvının boşaltılması olarak açıklanabilir
• Tedavi sırasında alkol ve sigara gibi ürünlerin tüketilmesi, tedavi sürecinin uzamasına neden olabilir

Nasıl önlenebilir?

Paronişi önlemek için iyi hijyen önemlidir. Bakterilerin tırnaklarınız ve cildiniz arasına girmesini önlemek için ellerinizi ve ayaklarınızı temiz tutun. Isırma, yolma, manikür veya pedikürlerin neden olduğu travmadan kaçınmak da akut enfeksiyonları önlemenize yardımcı olabilir. Kronik bir enfeksiyonu önlemek için suya ve ıslak ortamlara aşırı maruz kalmaktan kaçınmalı, ellerinizi ve ayaklarınızı olabildiğince kuru tutmalısınız.

Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.