Carpenter Sendromu Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Teşhisi, Tedavisi

Carpenter sendromu, “akrosefalopolisindaktili” (ACPS) bozuklukları olarak bilinen bir grup nadir genetik bozukluğa aittir. Carpenter sendromu ilk olarak 1901’de (Carpenter G) iki kız kardeş ve bir erkek kardeşte tanımlandı.

Haber Merkezi /ACPS’nin tüm formları, kafatasının belirli kemikleri (kraniyosinostoz) arasındaki fibröz eklemlerin (kranial sütürler) erken kapanması ve başın tepesinin sivri görünmesine neden olması (akrosefali) ile karakterize edilir; belirli parmakların veya ayak parmaklarının (rakamların) dokuması veya kaynaşması (sindaktili); ve/veya normal basamak sayısından fazla (polidaktili). Carpenter sendromu, ACPS tip II olarak da bilinir.

Carpenter sendromu tipik olarak doğumda veya doğumdan kısa bir süre sonra belirgindir. Kraniosinostoz nedeniyle, başın üst kısmı olağandışı bir şekilde konik (akrosefali) veya baş kısa ve geniş görünebilir (brakisefali). Ek olarak, kafatası sütürleri genellikle düzensiz bir şekilde birleşir ve başın ve yüzün bir taraftan diğerine farklı görünmesine neden olur (kraniyofasiyal asimetri). 

Kafatası ve yüz (kraniyofasiyal) bölgesindeki ek malformasyonlar arasında aşağı eğimli göz kapağı kıvrımları (palpebral fissürler); düz bir burun köprüsü; kusurlu (displastik), alçak kulaklar; ve küçük, az gelişmiş (hipoplastik) bir üst ve/veya alt çene (maksilla ve/veya mandibula).

Bireylerin ayrıca alışılmadık derecede kısa parmakları ve ayak parmakları olabilir (brakidaktili); belirli basamaklar arasında yumuşak dokuların kısmi füzyonu (kutanöz sindaktili); ve fazladan (süpernümerer) ayak parmaklarının varlığı veya, daha az yaygın olarak, ek parmaklar (polidaktili). Bazı durumlarda, boy kısalığı, yapısal kalp kusurları (doğuştan kalp kusurları), hafif ila orta derecede obezite, bağırsağın dışarı çıkabileceği göbeğe yakın karın duvarında zayıflama (göbek fıtığı) veya yetersizlik gibi ek fiziksel anormallikler mevcuttur. etkilenen erkeklerde testislerin skrotuma inmesi (kriptorşidizm). 

Ek olarak, bozukluğu olan birçok kişi hafif ila orta dereceli zihinsel engellilikten etkilenir. Ancak bazı durumlarda zeka normaldir. Etkilenen erkeklerde bağırsağın dışarı çıkabileceği göbeğe yakın karın duvarında zayıflama (göbek fıtığı) veya testislerin skrotuma inememesi (kriptorşidizm). Ek olarak, bozukluğu olan birçok kişi hafif ila orta dereceli zihinsel engellilikten etkilenir. Ancak bazı durumlarda zeka normaldir. 

Çoğu vakaya RAB23 genindeki mutasyonlar neden olur. Etkilenen birkaç kişide, Carpenter sendromuna MEGF8 genindeki mutasyonlar neden olmuştur; bu kişiler, Carpenter sendromu tip 2’ye sahip olarak adlandırılır. Carpenter sendromunun her iki türü de otozomal resesif bir şekilde kalıtılır.

Genler, vücudun birçok işlevinde kritik bir rol oynayan proteinlerin oluşturulması için talimatlar sağlar. Bir gen mutasyonu meydana geldiğinde, protein ürünü hatalı, verimsiz veya eksik olabilir. Belirli bir proteinin işlevlerine bağlı olarak bu, beyin de dahil olmak üzere vücudun birçok organ sistemini etkileyebilir.

RAB23 geni, 6. kromozomun (6p12.1) kısa kolunda bulunur ve incelenen ailelerde gende farklı mutasyonlar bildirilmiştir. Klinik olarak net değilse tanıyı doğrulamak için bazı tanı ve araştırma laboratuvarlarında bu geni okumak (dizilemek) mümkündür. Aynı ailede aynı mutasyonlara sahip etkilenen bireyler farklı semptomlara ve değişken şiddete (aile içi değişkenlik) sahip olabilir. RAB23 genindeki mutasyonlar, etkilenen tüm bireylerde mevcut değildir. Birkaç kişide, farklı bir gen olan MEGF8’deki bir mutasyonun , Carpenter sendromunun bir alt tipinin nedeni olduğu tespit edilmiştir.

Carpenter sendromuna neden olan mutasyonlar, otozomal resesif bir şekilde kalıtılır. Genetik hastalıkların çoğu, bir genin biri babadan diğeri anneden alınan iki kopyasının durumuna göre belirlenir. Resesif genetik bozukluklar, bir birey, her ebeveynden bir tane olmak üzere, aynı özellik için anormal bir genin iki kopyasını miras aldığında ortaya çıkar. 

Bir birey, hastalık için bir normal gen ve bir gen miras alırsa, kişi hastalığın taşıyıcısı olacak, ancak genellikle semptom göstermeyecektir. Taşıyıcı iki ebeveynin hem değiştirilmiş geni geçirme hem de etkilenen bir çocuğa sahip olma riski her hamilelikte %25’tir. Anne baba gibi taşıyıcı olan bir çocuğa sahip olma riski her gebelikte %50’dir. Bir çocuğun her iki ebeveynden de normal gen alma şansı %25’tir. Risk erkekler ve kadınlar için aynıdır.

Tüm bireyler (iki kopyalarından birinde) yaklaşık 5 genin değiştirilmiş versiyonlarını taşırlar; bu, çifte doz halinde mevcutsa ciddi gelişimsel anormalliklere neden olur. Yakın akraba (akraba) olan ebeveynlerin her ikisinin de aynı anormal geni taşıma şansı akraba olmayan ebeveynlere göre daha yüksektir, bu da resesif genetik bozukluğu olan çocuklara sahip olma riskini artırır.

Carpenter sendromu tanısı bazen fetoskopi veya ultrason gibi belirli özel testlere dayalı olarak doğumdan önce (doğum öncesi) önerilebilir. Fetoskopi sırasında, fetüsü doğrudan gözlemlemek ve bazı durumlarda fetal kan veya doku örnekleri almak için karın duvarından uterusa esnek bir görüntüleme aleti (endoskop) sokulabilir. Fetal ultrasonografi, yansıyan ses dalgalarının gelişmekte olan fetüsün bir görüntüsünü oluşturduğu invaziv olmayan bir teşhis prosedürüdür. Carpenter sendromundan şüphelenilen bir tanıyı doğrulamak için doğum öncesi moleküler genetik testler, örneğin koryon villus biyopsisi veya amniyosentez ile elde edilen fetal dokulardan elde edilen numuneler kullanılarak yapılabilir.

Çoğu durumda, teşhis, kapsamlı bir klinik muayene, karakteristik fiziksel bulguların tanımlanması ve çeşitli özel testlere dayalı olarak doğumda veya doğumdan kısa bir süre sonra yapılır veya doğrulanır. Bu tür testler, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi gelişmiş görüntüleme tekniklerini veya bozuklukla ilişkili olabilecek belirli anormallikleri (örn., kraniosinostoz, polisindaktili, diğer iskelet anormallikleri, işitme bozukluğu, vb.). CT taraması sırasında, iç yapıların enine kesit görüntülerini gösteren bir film oluşturmak için bir bilgisayar ve röntgen kullanılır. MRI sırasında, bir manyetik alan ve radyo dalgaları, belirli organ ve dokuların ayrıntılı kesitsel görüntülerini oluşturur.

RAB23 ve MEGF8’in moleküler genetik testi, şüpheli bir Carpenter sendromu klinik teşhisini doğrulayabilir. Moleküler genetik testler, bozukluğa neden olduğu bilinen belirli genlerdeki mutasyonları saptayabilir, ancak yalnızca klinik temelde mevcuttur. GLI3 geninin silinmesi dahil olmak üzere kromozom yeniden düzenlemelerini aramak için dizi karşılaştırmalı genomik hibridizasyon bazı klinik durumlarda uygun olabilir.

Bozuklukla ilişkili olabilecek herhangi bir kalp anormalliğini tespit etmek için kapsamlı bir kardiyak değerlendirme de önerilebilir. Bu tür bir değerlendirme, kalp ve akciğer seslerinin bir stetoskop kullanılarak değerlendirildiği kapsamlı bir klinik muayeneyi ve doktorların kalbin yapısını ve işlevini değerlendirmesini sağlayan özel testleri (örneğin, röntgen çalışmaları, elektrokardiyografi [EKG]) içerebilir.

Carpenter sendromunun tedavisi, her bireyde belirgin olan spesifik semptomlara yöneliktir. Bu tür bir tedavi, çocuk doktorları gibi tıp uzmanlarından oluşan bir ekibin koordineli çabalarını gerektirebilir; cerrahlar; iskelet, eklemler, kaslar ve ilgili dokuların bozukluklarını teşhis eden ve tedavi eden doktorlar (ortopedistler); kalp hastalığı konusunda uzmanlaşmış doktorlar (kardiyologlar); nörolojik bozuklukları teşhis eden ve tedavi eden doktorlar (nörologlar); işitme uzmanları; ve/veya diğer sağlık uzmanları.

Carpenter sendromlu bireyler için özel tedaviler semptomatik ve destekleyicidir. Kraniosinostoz bazen kafatası içinde (kafa içi basınç) ve beyinde anormal derecede artan basınca neden olabileceğinden, kranial sütürlerin erken kapanmasını önlemeye veya düzeltmeye yardımcı olmak için erken cerrahi önerilebilir. 

Bazı raporlar, erken cerrahi müdahalenin bazı durumlarda zihinsel engelliliği önlemeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, Carpenter sendromlu bazı bireylerde, kraniosinostozun erken cerrahi olarak düzeltilmesine rağmen, zihinsel yetersizlik meydana gelmiştir. Ayrıca bazılarında böyle bir cerrahi müdahale olmaksızın normal zeka mevcut olmuştur.

Bazı durumlarda, ek kraniyofasiyal malformasyonları, polidaktili ve sindaktili, diğer iskelet kusurlarını veya hastalıkla potansiyel olarak ilişkili diğer fiziksel anormallikleri düzeltmeye yardımcı olmak için düzeltici ve rekonstrüktif cerrahi de önerilebilir. Ayrıca doğuştan kalp kusurları olanlarda bazı ilaçlarla tedavi, cerrahi müdahale ve/veya başka önlemler gerekebilir. Gerçekleştirilen cerrahi prosedürler, anatomik anormalliklerin ciddiyetine ve konumuna, bunlarla ilişkili semptomlara ve diğer faktörlere bağlı olacaktır.

İşitme bozukluğu olan bazı kişiler için işitme cihazları faydalı olabilir. İşitme cihazlarının, diğer destekleyici tekniklerin ve/veya konuşma terapisinin uygun kullanımı, bozukluğu olan bazı kişilerde ortaya çıkabilecek konuşma problemlerini önlemeye veya iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Carpenter sendromlu çocukların potansiyellerine ulaşmalarını sağlamak için erken müdahale önemli olabilir. Etkilenen çocuklara faydalı olabilecek özel hizmetler arasında özel eğitim, fizik tedavi ve/veya diğer tıbbi, sosyal veya mesleki hizmetler yer alır.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.