Castleman Hastalığı Nedir? Bilinmesi Gerekenler

Castleman hastalığı, çok çeşitli semptomlara sahip bir grup nadir hastalığı tanımlar. Bu koşullara sahip kişiler, mikroskop altında incelendiğinde benzer bir görünüme sahip olan genişlemiş lenf düğümlerine sahiptir. 

Castleman hastalığı ilk önce bu anormal özelliklere sahip genişlemiş lenf düğümlerinin bölgelerinin sayısına göre sınıflandırılır. Unisentrik Castleman hastalığı (UCD), tek bir genişlemiş lenf düğümü veya tek bir genişlemiş lenf düğümleri bölgesini içerirken, çok merkezli Castleman hastalığı (MCD), genişlemiş lenf düğümlerinin birden fazla bölgesini içerir. 

MCD’nin iki alt tipi vardır. Bir alt tipe, insan herpes virüsü-8 neden olur (HHV-8; Kaposi sarkomu ile ilişkili herpes virüsü olarak da bilinir). Bu vakalara HHV-8 ile ilişkili MCD denir. Diğer alt tip, HHV-8 virüsü için negatif olan ve nedeni bilinmeyen MCD hastalarını içerir.

Castleman hastalığı, mikroskobik görünümüne göre hiyalin-vasküler, plazmasitik veya karışık histopatolojik varyant olarak da tanımlanabilir. 

Hastalık semptomlarının ve ciddiyetinin spektrumu, hafif semptomlarla birlikte lenf düğümlerinin kademeli olarak genişlemesinden, interlökin-6 (IL-6) gibi yüksek sitokinlerin neden olduğu hayatı tehdit eden organ disfonksiyonuna bağlı olarak ani, yoğun semptomlar başlangıcına kadar çok geniştir. Castleman hastalığının semptomları genellikle diğer daha yaygın hastalıkların semptomlarıyla örtüşür. Bu nedenle bir Castleman hastalığı teşhisi, yalnızca Castleman hastalığının karakteristik özelliklerini gösteren bir lenf nodu biyopsisi ile ve diğer hastalıklar değerlendirilip dışlandığında konulabilir.

Tek merkezli Castleman Hastalığı (UCD): UCD, göğüs, karın veya boyun gibi vücudun tek bir bölgesinde tek bir genişlemiş lenf düğümü veya çok sayıda genişlemiş lenf düğümü ile karakterize edilir. UCD’li hastaların çoğunda semptom görülmez (asemptomatik). UCD semptomları hafif olma eğilimindedir ve hızla genişleyen lenf düğümleri tarafından çevredeki yapıların sıkışmasına ikincil olarak ortaya çıkar. 

Bazen hastalar, büyümenin boyutu ve yeri nedeniyle semptomlar yaşarlar. Örneğin, bir damarın yanında bir büyüme oluşabilir ve bu da ilgili kan damarında bir şişkinliğe ve olası bir tıkanıklığa neden olabilir. Daha az yaygın olarak, bazı UCD hastalarında ateş, yorgunluk, aşırı terleme, kilo kaybı ve deri döküntüsü gibi sistemik inflamatuar semptomların yanı sıra düşük hemoglobin ve yüksek C-reaktif protein gibi laboratuvar anormallikleri görülür. Bu semptomlar tipik olarak MCD’de görülür.

Çok merkezli Castleman Hastalığı (MCD): Çok merkezli Castleman hastalığı (MCD) olan hastalar, birçok bölgede genişlemiş lenf düğümlerine ve UCD’den daha şiddetli semptomlara sahiptir. Bazı hastalar HHV-8 pozitiftir (HHV-8 MCD), diğer hastalar ise HHV-8-negatif/idiyopatiktir (iMCD).

iMCD’nin belirti ve semptomları şunları içerir:

Grip benzeri semptomlar: ateş, yorgunluk, kilo kaybı, gece terlemeleri, iştah kaybı, mide bulantısı ve kusma
Tipik olarak boyun, koltuk altı, köprücük kemiği ve kasıkta anormal derecede büyük lenf düğümleri
Büyümüş dalak veya karaciğer
Pütürlü hemanjiyomlar
Ödem (şişlik), asit (karında sıvı birikmesi) ve/veya sıvı birikiminin diğer semptomları

Periferik nöropati (ellerde ve ayaklarda uyuşma)
Yüksek inflamatuar belirteçler (C-reaktif protein, eritrosit sedimantasyon hızı)
Böbrek fonksiyon bozukluğu
Düşük albümin
Anemi (düşük miktarda kırmızı kan hücresi)
Düşük veya yüksek trombosit sayısı
Yüksek immünoglobulinler veya gama globulinler

iMCD hastaları ayrıca iMCD-TAFRO veya iMCD-NOS olarak alt gruplara ayrılabilir. iMCD-TAFRO, trombositopeni (düşük trombosit sayısı), anasarca (asit, şişlik), ateş veya yüksek C-reaktif protein (iltihap belirteci), retikülin fibrozu (kemik iliği biyopsisinde değerlendirilir) ve organomegali (hepatomegali/splenomegali) ile karakterize edilir. iMCD-NOS tipik olarak trombositozu (yüksek trombosit sayısı) ve daha az yoğun bir hastalık seyri ile yüksek immünoglobülinleri içerir.

HHV-8 ile ilişkili MCD’li (HHV-8 MCD) hastalarda ayrıca genişlemiş lenf nodlarının birden fazla bölgesi ve epizodik inflamatuar semptomlar vardır. HHV-8 MCD en yaygın olarak HIV ile enfekte veya başka bir şekilde bağışıklığı baskılanmış kişilerde teşhis edilir, bu nedenle bu hastalar HIV enfeksiyonu veya diğer durumlarla ilgili ek semptomlar yaşayabilir.

Aşağıdaki bozukluklar, ikincil özellikler olarak Castleman hastalığı ile ilişkilendirilebilir: POEMS (polinöropati, organomegali, endokrinopati, monoklonal plazma hücre bozukluğu ve cilt değişiklikleri) sendromlu bazı hastalarda iMCD teşhisi konmuştur.

iMCD ve HHV-8 ile ilişkili MCD hastalarında teşhis edilen kanser oranında artış vardır. UCD’li hastalar, yaşamı tehdit edebilen nadir bir otoimmün durum olan paraneoplastik pemfigus (PNP) geliştirme riski altındadır. PNP, ağızda ve ciltte genellikle başka bir nedenden dolayı ortaya çıktığı gibi yanlış teşhis edilen kabarcıkları içerir. UCD’li hastalarda PNP gelişme riski düşük olsa da (<%5), UCD’nin en ölümcül potansiyel komplikasyonudur ve tüm UCD hastalarında değerlendirilmelidir. 

HHV-8 ile ilişkili MCD’li hastalar, vücudun diğer bölgelerine yayılabilen habis bir deri tümörü olan Kaposi sarkomunu geliştirme riski yüksektir. Etkilenen kişilerde büyüyebilen ve bir araya gelebilen (birleşen) cilt lezyonları (örn. papüller, plaklar vb.) olabilir. Bazı hastalarda lezyonların boyutu ve sayısı azalabilir (gerileyebilir). Nadir durumlarda bu lezyonlar ağrılı olabilir.

UCD ve iMCD’nin kesin nedeni bilinmemektedir. Bilinen bir risk faktörü yoktur; bu hastalıklarla ilişkili herhangi bir gıda, yaşam tarzı veya çevresel maruziyete dair bir kanıt yoktur. UCD veya iMCD’li başka bir kişiyle temastan UCD veya iMCD gelişen bir hastaya dair bilinen bir rapor yoktur. Virüsler, yaşam boyunca edinilen genetik mutasyonlar ve inflamasyonun tümü, UCD’nin olası nedenleri olarak öne sürülmüştür. Son araştırmalar, edinilmiş genetik mutasyonların UCD’nin olası nedeni olduğunu düşündürmektedir.

HHV-8, tüm MCD vakalarının yaklaşık %25-50’sini oluşturan HHV-8 ile ilişkili MCD’nin köklü nedenidir. HHV-8 ile ilişkili MCD genellikle insan immün yetmezlik virüsü (HIV) ile enfekte olmuş kişilerde görülür. HIV, bağışıklık sisteminin HHV-8 enfeksiyonunu kontrol etme yeteneğini zayıflatır. HHV-8 virüsü, kendi IL-6’sını yaparak ve hücrelerin hızla çoğalmasına neden olarak MCD’ye neden olur.

MCD vakalarının yaklaşık %50-75’i HHV-8 için negatiftir ve nedeni bilinmemektedir veya “idiyopatik”tir. Son zamanlarda, dört olası neden öne sürüldü: bir virüs, yaşam boyunca edinilen genetik mutasyon, kalıtsal bir genetik mutasyon veya otoimmünite.

Bazı araştırmacılar, yukarıdaki nedenlerden biri nedeniyle artan interlökin-6 (IL-6) üretiminin iMCD’nin gelişiminde rol oynayabileceğini düşünüyor. IL-6, normalde lenf düğümlerindeki hücreler (plazma hücreleri) tarafından üretilen bir maddedir ve sağlıklı bireylerde enfeksiyona karşı bağışıklık tepkisini koordine eder. Bununla birlikte, IL-6 tüm hastalarda yükselmez ve IL-6’yı nötralize etmek, tüm hastaların tedavisinde etkili değildir.

Castleman hastalığı, nadir bir hastalık olması ve diğer birçok hastalığın taklitçisi olması nedeniyle teşhis edilmesi zor olabilir. Hastalar, grip (grip), otoimmün hastalıklar ve lenfomalar gibi yaygın hastalıklar dahil olmak üzere diğer durumlarla aynı semptomlara sahip olabilir. Hastalığın karmaşıklığı nedeniyle, Castleman hastalığından şüphelenilmeden önce doktorların genellikle diğer birçok hastalığı ekarte etmesi gerekir. Diğer durumları dışlamak ve Castleman hastalığı teşhisini doğrulamak için klinik öykü ve çeşitli testler kullanılır.

Castleman hastalığı için tedaviler alt tipe özgüdür. UCD ve iMCD için uluslararası, kanıta dayalı kılavuzlar geliştirilmiştir.

Tek merkezli Castleman Hastalığı (UCD): Cerrahi, tüm UCD vakaları için birinci basamak tedavi seçeneği olarak kabul edilir. Etkilenen lenf düğümlerinin cerrahi olarak çıkarılması genellikle iyileşme ile sonuçlanır. Bununla birlikte, UCD nüksleri bildirilmiştir. Bazen, büyümüş lenf düğümlerini çıkarmak mümkün olmayabilir. Cerrahi eksizyon mümkün değilse semptomatik hastalarda tedavi önerilir. Semptomlar basıya bağlıysa, rituximab önerilir. Semptomlar bir inflamatuar sendromdan kaynaklanıyorsa, anti-interlökin-6 (IL-6) tedavisi önerilir. Bu tedaviler etkili olmazsa radyasyona ihtiyaç duyulabilir.

İdiopatik Çok Merkezli Castleman Hastalığı (iMCD): iMCD için birinci basamak tedavi, siltuximab (veya siltuximab yoksa tocilizumab) ile anti-IL-6 tedavisidir. Siltuximab, iMCD için FDA onaylı tek tedavidir ve siltuximab’a yanıt veren hastalarda uzun vadeli yanıtlar olma eğilimi vardır. Kritik hastalarda, siltuxumab tedavisi sırasında hastanın hastalığı ilerliyorsa kemoterapi ve kortikosteroidler önerilir. iMCD hastalarının yaklaşık yarısı anti-IL-6 tedavisi ile düzelmez ve bu hastalar için rituximab ve sirolimus gibi diğer tedaviler kullanılabilir.

HHV-8-İlişkili Çok Merkezli Castleman Hastalığı (HHV-8 Pozitif MCD): Rituximab genellikle B lenfosit adı verilen bir tür bağışıklık hücresini ortadan kaldırmak için kullanılır. HHV-8 ile ilişkili MCD için oldukça etkilidir, ancak bazen antiviraller ve/veya sitotoksik kemoterapilere de ihtiyaç duyulur.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.