Wolman Hastalığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Teşhisi, Tedavisi
Wolman hastalığı, bir tür lizozomal asit lipaz (LAL) eksikliğidir; lizozomal asit lipaz (LIPA veya LAL) olarak bilinen bir enzimin tamamen yokluğu ile karakterize edilen nadir bir genetik bozukluk. Bu enzim, vücuttaki belirli yağları (lipitleri) parçalamak (metabolize etmek) için gereklidir. LIPA enzimi olmadan, belirli yağlar vücudun dokularında ve organlarında anormal bir şekilde birikerek çeşitli semptomlara neden olabilir.
Haber Merkezi / Wolman hastalığı, midede şişkinliğe veya şişmeye (abdominal distansiyon), kusmaya ve karaciğer veya dalakta önemli ölçüde büyümeye (hepatosplenomegali) neden olabilir. Hayatı tehdit eden komplikasyonlar genellikle erken çocukluk döneminde gelişir. Wolman hastalığına lizozomal asit lipaz (LIPA) genindeki mutasyonlar neden olur ve otozomal resesif olarak kalıtılır.
Belirtileri ve semptomları
Wolman hastalığının semptomları genellikle doğumdan kısa bir süre sonra, genellikle yaşamın ilk birkaç haftasında ortaya çıkar. Etkilenen bebeklerde mide şişkinliği veya şişmesi (abdominal distansiyon) gelişebilir ve karaciğer ve dalakta belirgin büyüme (hepatosplenomegali) olabilir. Karaciğerde skarlaşma (fibroz) da oluşabilir. Bazı durumlarda karın boşluğunda sıvı birikebilir (asit).
Wolman hastalığı olan bebeklerde, bağırsakların besinleri ememediği ve kalorilerin yiyeceklerden oluştuğu bir durum olan malabsorpsiyon da dahil olmak üzere ciddi sindirim anormallikleri vardır.
Wolman hastalığı ile ilişkili malabsorpsiyon, kalıcı ve sıklıkla şiddetli kusmaya, sık ishale, kötü kokuya, yağlı dışkıya (steatore) ve yetersiz beslenmeye neden olur. Bu sindirim komplikasyonları nedeniyle, etkilenen bebekler genellikle yaşlarına ve cinsiyetlerine göre beklenen oranda büyüyemez ve kilo alamazlar (gelişememe).
Karaciğer ve dalak büyümesi ve karın çıkıntısı, göbek deliğinin yakınındaki karın duvarında mide içeriğinin anormal bir açıklıktan veya yırtılmadan geçebileceği bir durum olan göbek fıtığına neden olabilir. Wolman hastalığında derinin, mukoza zarlarının ve göz aklarının sararması (sarılık), sürekli düşük dereceli ateş ve zayıf kas tonusu (hipotoni) dahil olmak üzere ek semptomlar da ortaya çıkabilir. Bebekler motor becerilerin gelişiminde gecikmeler sergileyebilir.
Wolman hastalığı ile ilişkili belirgin bir bulgu, böbreküstü bezi dokusunun kalsiyum birikmesine bağlı olarak sertleşmesidir (kireçlenme). Adrenal bezler böbreklerin üzerinde bulunur ve epinefrin ve norepinefrin adı verilen iki hormon üretir. Adrenal bezlerin ürettiği diğer hormonlar vücuttaki sıvı ve elektrolit dengesinin düzenlenmesine yardımcı olur.
Adrenal bezlerin kalsifikasyonu fizik muayene ile tespit edilemez, ancak röntgen çalışması ile görülebilir. Kireçlenme, adrenal bezlerin yeterli temel hormon üretmesini engelleyebilir ve metabolizmayı, kan basıncını, bağışıklık sistemini ve vücudun diğer hayati süreçlerini etkileyebilir.
Wolman hastalığı olan bebekler, kas ve motor becerilerin (psikomotor gerileme) koordinasyonunu gerektiren önceden edinilmiş becerilerin kaybını yaşayabilir. Wolman hastalığının semptomları genellikle giderek kötüleşir ve sonunda bebeklik döneminde aşırı düşük seviyelerde dolaşımdaki kırmızı kan hücreleri (şiddetli anemi), karaciğer (karaciğer) işlev bozukluğu veya yetmezliği ve fiziksel tükenme ve sıklıkla ilişkili şiddetli zayıflık dahil olmak üzere yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açar. kronik hastalık ve kilo kaybı ve kas kütlesi kaybı (kaşeksi veya cansızlık) ile belirgindir.
Nedenleri
Wolman hastalığı, lizozomal asit lipaz ( LIPA ) genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. LIPA geni , lizozomal asit lipaz enzimini üretmek için talimatlar içerir. Bu enzim, vücuttaki belirli yağların, özellikle kolesterolün (özellikle kolesteril esterlerin) ve daha az derecede trigliseritlerin parçalanması (metabolize edilmesi) için gereklidir.
Bu enzimin uygun seviyeleri olmadan, bu yağlar anormal bir şekilde vücudun çeşitli doku ve organlarında birikir ve zarar verir. Wolman hastalığına neden olan LIPA genindeki mutasyonlar , LIPA enziminin üretiminin olmaması veya LIPA enziminin kusurlu, inaktif bir formunun üretilmesi ile sonuçlanır.
Wolman hastalığı, otozomal resesif bir özellik olarak kalıtılır. Genetik hastalıklar, anne ve babadan alınan kromozomlar üzerinde bulunan belirli bir özellik için genlerin birleşmesi ile belirlenir.
Resesif genetik bozukluklar, bir birey, her ebeveynden bir tane olmak üzere, aynı özellik için anormal bir genin iki kopyasını miras aldığında ortaya çıkar. Bir birey, hastalık için bir normal gen ve bir gen miras alırsa, kişi hastalığın taşıyıcısı olacak, ancak genellikle semptom göstermeyecektir.
Taşıyıcı iki ebeveynin hem değiştirilmiş geni geçirme hem de etkilenen bir çocuğa sahip olma riski her hamilelikte %25’tir. Anne baba gibi taşıyıcı olan bir çocuğa sahip olma riski her gebelikte %50’dir. Bir çocuğun her iki ebeveynden de normal gen alma şansı %25’tir. Risk erkekler ve kadınlar için aynıdır.
Yakın akraba (akraba) olan ebeveynlerin her ikisinin de aynı anormal geni taşıma şansı akraba olmayan ebeveynlere göre daha yüksektir, bu da resesif genetik bozukluğu olan çocuklara sahip olma riskini artırır.
Teşhisi
Yeni doğan bebeklerde anormal derecede genişlemiş karaciğer ve gastrointestinal problemler gibi karakteristik semptomların tanımlanmasına dayanarak Wolman hastalığı teşhisinden şüphelenilebilir. Teşhis kapsamlı bir klinik değerlendirme, ayrıntılı bir hasta öyküsü (aile öyküsü dahil) ve vücudun belirli hücre ve dokularında lizozomal lipaz asit (LIPA) enziminin yokluğunu veya eksik aktivitesini ortaya koyan özel testlerle doğrulanabilir. LIPA genindeki mutasyonlar için moleküler genetik testler de mevcuttur.
Tedavisi
Aralık 2015’te ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) , lizozomal asit lipaz (LAL) eksikliği olan kişiler için ilk tedavi olarak Kanuma’yı (sebelipase alfa) onayladı
Diğer tedavi, her bireyde belirgin olan spesifik semptomlara yöneliktir. Tedavi, bir uzman ekibinin koordineli çabalarını gerektirebilir. Doğru beslenme intravenöz olarak sağlanabilir. Böbreküstü bezleri düzgün çalışmıyorsa, normalde bu bezlerin ürettiği hormonları desteklemek için ilaçlar kullanılabilir.
Wolman hastalığı olan bireyler için bir takım yaklaşımı gerekli olabilir ve özel sosyal destek ve diğer tıbbi hizmetleri içerebilir. Etkilenen bireyler ve aileleri için genetik danışmanlık önerilir.
Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.
