Aksaray: Hasan Dede Zaviyesi

Hasan Dede Zaviyesi; Aksaray’ın Merkez İlçesi, Taşpınar Bucağı, Sümrü Yaylası sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Turasan Zaviyesi, Şeyh Turasan Cami, Zaviyesi ve Türbesi şeklinde kaynaklarda geçmektedir. Üzerinde kim tarafından ye ne zaman yapıldığını gösteren bir kitabesi bulunmamaktadır.

Zaviye kısmen harap bir haldedir. Türbe ise tamamen yıkılmıştır. Yapı, çobanlar tarafından ağıl, hırsızlar tarafından da define yeri, yakınındaki köyler içinde iyi bir taş ocağı olarak kullanılmıştır. Hemen önünden de stabilize bir yol geçmektedir. Tabhanelerden birinin büyük bir kısmı, son cemaat yerinin yanları, zaviyenin cepheleri, kubbelerin üst kısımları kısmen veya tamamen yıkık bir haldedir.

Zaviyenin güney cephesi tamamen, diğer cepheleri ise kısmen yıkılmış, ayrıca düzgün keme taş kaplamaları da sökülmüş olduğundan orjinalde nasıl bir özelliğe sahip olduğu belli değildir. Kalan izlerden ve önceden çıkarılmış plan ve krokisine göre pencere ve açılan kapılardan başka süsleyici herhangi bir unsur görülmemektedir. Yapının güneydoğusunda türbe yer almaktadır. Tabhanelerden doğudakinin güney cephesinde türbeye bakan bir mazgal pencere, sağlam haldedir. En sağlam halde kuzey cephede ki son cemaat yeri gelebilmiştir. Diğer cephelerin durumları belli değildir.

Zaviyenin kuzeyinde kısmen sağlam kalabilmiş bir halde son cemaat yeri bulunmaktadır. Köşelerden “L” şeklinde iki tane, ortada ise kare kesitli iki, toplam dört tane payenin taşıdığı beş gözden ibarettir. Gözlerden, ortadakilerden üç tanesi ortadaki daha derin olmak üzere pandantif geçişli üç kubbe yanlar ise birer yarım kubbe/tonoz ile örtülmüştür.

Zaviyenin tabhanelerin ve revakın tamamen pandantif geçişli kubbelerle örtülüdür. Sadece harim kubbesi sekizgen bir kasnağa oturmaktadır. Ana kubbede dıştan muntazam bir şekilde yerleştirilmiş taştan çıkıntılar görülmektedir.

Zaviye, ters “T” planlı olarak yapılmıştır. Ortada kare planlı 5.40 X 5.50 m. ölçülerinde bir harim ile her iki yanında yer alan 3.00 X 3.40 m. ölçülerindeki dikdörtgen planlı iki tabhaneden oluşmaktadır. Harim ve tabhanelere, son cemaat yerinin kubbeli üç gözüne açılan üç tane kapı ile girilmektedir. Kapılar yuvarlak kemerli olup alçak ve dar tutulmuştur.

Harimin içi tamamen sade olup mihrab dışında süsleyici herhangi bir süsleme görülmemektedir ve tamamen beyaz sıvalıdır. Kıble duvarını ortasında yer alan mihrab tamamen yıkılmıştır. Nişi güneye açılan bir kapı şekline dönüşürken günümüzde ise tamamen ortadan kalkmıştır. Yapının güneydoğusunda, doğudaki tabhanenin güney duvarı ile harimin doğu duvarına sonradan eklenmiş 3.50 X 3.50 m. ölçülerinde kare planlı ve pandantif geçişli kubbeli türbenin izleri görülmektedir.

(Görseller: haberaksaray.com)

Paylaşın

Aksaray: Şeyh Hamza Zaviyesi

Şeyh Hamza Zaviyesi; Aksaray’ın Merkez İlçesi, Gençosman Mahallesi, Ervah Mezarlığı sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Üzerinde kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığını gösteren bir kitabe bulunmamaktadır. Evliya Çelebi’nin Aksaray’da saydığı ziyaret yerleri arasında ‘Bayrami tarikatının ulu bir eri’ olarak Şeyh Hamza’dan bahsetmektedir.

Zaviye kuzey-güney yönünde uzanan dikdörtgen bir plana sahip iki oda ile bir hazireden oluşmaktadır. Üst örtüleri tuğla, diğer kısımlar ise düzgün kesme taş malzemeden inşa edilmiştir. Hazire mekanların kuzeyinde olup etrafı bir ihata duvarıyla çevrilmiştir. çerisinde üç adet kabir yer almaktadır. Bu mezarlardan bir tanesi yazılıdır. Yazılı kabir 792 / 1390 tarihli olup Muhammed kızı Kutlu hanıma aittir.

Hazirenin güneyinde ise doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen planlı esas yapı yer almaktadır. Eyvan şeklindeki giriş bölümü yaklaşık kare planlı olup pandandif geçişli bir kubbeyle örtülüdür. Kuzeyden geniş bir sivri kemerle hazireye açılmaktadır. Cepheleri sade olup tek hareketlilik batı cephedeki düz lentolu bir pencereyle sağlanmıştır. İç mekan tamamen sade tutulmuştur.

Doğu duvarındaki basık kemerli bir kapıyla türbeye geçilmektedir. İkinci mekan kare planlı olup pandantif geçişli bir kubbeyle örtülüdür. Kuzey duvarında bir pencere açıklı güney duvarında ise bir niş yer almaktadır. Çetintürk,
Eyvanın türbe, kapalı mekanın ise türbedar odası olabileceğini belirtmektedir. . Ancak iç mekanda herhangi bir mezar bulunmamaktadır.

 

 

 

Paylaşın

Aksaray: Yusuf Hakiki Baba Zaviyesi

Yusuf Hakiki Baba Zaviyesi; Aksaray’ın Merkez İlçesi, Şeyh Hamit Mahallesi, 3302. Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Yapının hiç bir yerinde yapanı, yaptıranı ye yapıldığı tarihi gösteren bir kitabe mevcut değildir. Evliya Çelebi Aksaray’daki ziyaret yerlerini sayarken Yusuf Hakiki Baba’yı da zikretmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tanzim edilen “ Aksaray’da Eski Eserler” adlı listeye göre 935 /1529 tarihi kaynak gösterilmeden verilmektedir.

Cami, türbe, itikafhane, kütüphane veya misafir odası yada dervişhane, ek mekan, avlu ve taç kapı ve 2010 yılındaki restorasyon neticesinde ortan kaldırılan asırlık bir kara kavaktan oluşmaktadır. Cami, türbe ve kütüphane “L” şeklinde bir düzenleme arzetmektedir. Eski resimlerde de görüleceği üzere batıdan gelip kütüphane altındaki kemerli açıklıktan geçip avluya ve oradan da güney istikametinde akan su kanalı günümüzde mevcut değildir.

Avlu, düzgün olmayan dikdörtgen şeklinde olup bugün alçak tutulmuş bir duvarla çevrilmiştir. Bu duvarın ortasında ise, anıtsal bir şekilde yükselen taç kapı dikkati çekmektedir. Restorasyondan önce avlunun güney duvarında muhafaza edilen Melik Mahmut Gazi Hankahı’na ait iki kitabe, restorasyon sonrasında yerlerinden sökülerek dışarı atılmış, sonrasında Belediye’nin marifetiyle Zaviyenin kuzeyindeki bahçe içinde korumaya alınmıştır.

Avlu, düzgün olmayan dikdörtgen şeklinde olup bugün alçak tutulmuş bir duvarla çevrilmiştir. Bu duvarın ortasında ise, anıtsal bir şekilde yükselen taç kapı dikkati çekmektedir. Restorasyondan önce avlunun güney duvarında muhafaza edilen Melik Mahmut Gazi Hankahı’na ait iki kitabe, restorasyon sonrasında yerlerinden sökülerek dışarı atılmış, sonrasında Belediye’nin marifetiyle Zaviyenin kuzeyindeki bahçe içinde korumaya alınmıştır.

Yapıya, ilk revakın batı duvarında yer alan yuvarlak kemerli yüzeyde hafif bir niş içine alınmış dikdörtgen şeklinde ve düz atkı taşlı içten ise yuvarlak kemerli giriş kapısından ulaşılır. Caminin doğusunda ard arda sıralanmış kubbeli iki kare mekan yer almaktadır. Burasının net bir şekilde hangi işlevi yaptığı bilinmemektedir.

Cami, türbenin doğusunda, kütüphanenin batısında bulunmaktadır. Harim 6.50 X 6.25 m. ölçülerinde yaklaşık kare bir planlama arz etmekte olup oldukça sade bir şekilde ele alınmıştır. Harim iri mukarnas dolgulu pandantif geçişli bir kubbe ile örtülüdür. Güneydoğudaki yuvarlak kemerli bir kapıdan beş basamaklı bir merdivenle harime inilmektedir. İç mekan tamamen sade bir şekilde düzenlenmiş olup süsleyici herhangi bir unsur yoktur.

Mihrab, kıble duvarının ortasında yer almaktadır. Orjinalde nasıl olduğu belli değildir, Mevcut olan mihrab son onarım esnasında yapılmıştır. Türbe, caminin batısında bitişik olarak yer almaktadır. Türbeye, caminin batı duvarında bulunan alçak tutulmuş basık kemerli bir kapıyla girilmektedir. Türbe, kare planlı olup pandantif geçişli bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbe, camide de olduğu gibi yuvarlak bir kasnağa oturmaktadır. Camiye nazaran daha küçük ebatlarda olup işçilik bakımından da daha özenle ele alınmıştır.

İtikafhane, caminin kuzeyinde ve tamamen toprak altında iken 2010 yılında gerçekleştirilen restorasyon sonucunda toprak altından çıkarılmıştır. Toprağa içinde ve taş malzeme ile doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen planlı olup 1.90 m. uzunluğunda 1.70 m. yüksekliğinde ve tavan kısmı hafif bombeli olarak yapılmıştır. Kaynaklarda Yusuf Hakiki Baba Misafirhanesi veya Yusuf Hakiki Baba Kütüphanesi yada Dervişhane olarak geçen mekan avlunun doğusunda ye giriş revakının güneyinde yer almaktadır. Ne amaçla yapıldığı tartışmalıdır.

 

 

Paylaşın

Aksaray: Somuncu Baba Zaviyesi

Somuncu Baba Zaviyesi; Aksaray’ın Merkez İlçesi içinde, Kılıç Aslan Tepesi eteğinde bulunan Ervah Mezarlığı’nın içinde ve mezarlığa girişten itibaren yolun 300 m. ilerisinde sağ tarafta yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Zaviyenin kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığını gösteren bir kitabesi bulunmamaktadır. Kaynaklarda da belirtildiği üzere, Somuncu Baba, 802 / 1399-1400 yılında tamamlanan Bursa Ulu Cami’nde verdiği hutbeden sonra zuhur eden kerametinden dolayı halkın teveccühünden hoşnut olmayarak, Bursa’dan ayrılarak Aksaray’a gelmiş ve öldüğü 815 / 1412 yılına dek burada ikamet etmiştir.

Külliye bu süre zarfında, yani 802-815 / 1400-1412 yılları arasında inşa edilmiş olmaktadır. 1960 yılında Aksaray belediyesi tarafından ve 1994 yılında da vatandaşların katkısıyla tamir ettirilmiştir. En son 2013 yılında restore görmüştür. İbadete ziyarete açıktır.

Zaviye, iki küçük mekandan oluşan türbedar odası. toprak altına oyulmuş çilehane ile önünde, içinde Somuncu Baba’nın mezarının bulunduğu bir haziresi bulunmaktadır. Zaviye, genel form itibariyle sağlam olup külliyenin en önemli kısmını teşkil etmektedir 9.30 X 4.30 m. ölçülerinde düzgün dikdörtgen şeklinde bir plana sahiptir.

Zaviye, genel form itibariyle sağlam olup külliyenin en önemli kısmını teşkil etmektedir 9.30 X 4.30 m. ölçülerinde düzgün dikdörtgen şeklinde bir plana sahiptir. Zaviye, pandantif geçişli, yan yana düzenlenmiş kasnaksız iki kubbe ile örtülmüştür. Kubbeler, dört yönden doğrudan beden duvarlarına otururken, ortada birbirine büyük bir yuvarlak kemerle bağlanmıştır.

Zaviye, doğu-batı doğrultusunda uzanan düzgün dikdörtgen bir plan arz etmektedir. İç mekan, ortada büyük bir kemerle birbirine bağlanan kubbeli iki kare mekanın birleşmesinden meydana gelmektedir. İç mekan, iki kare mekandan meydana geldiğinden dolayı, her bir kare bölüme denk gelecek bir şekilde kıble duvarının ortasına iki tane mihraba yer verilmiştir. Niş, dikdörtgen şeklinde ve yuvarlak kemerlidir. Tamamen sade olup nişleri iki kaval silme sınırlandırmaktadır.

Türbedar Odası; Zaviyenin, kuzeydoğusunda ve onun bitişiğinde yer almaktadır. Doğu-batı doğrultusunda uzanan yapı, iki kare mekandan oluşur ve sağlam bir durumdadır. Çilehane; Caminin kuzeydoğusunda, türbedar odasının kuzeyinde yer almaktadır. Tamamen yer altında bulunmaktadır.  Türbe; Caminin kuzeydoğusunda, türbedar odası ve çilehanenin kuzeybatısında yer almaktadır. Türbe tamamen orijinalliğini yitirmiş olup son zamanlarda Aksaray
Belediyesi’nin yaptığı onarımlarla günümüzdeki şeklini almıştır.

Paylaşın

Aksaray: Cemaleddin Aksarayi Zaviyesi

Cemaleddin Aksarayi Zaviyesi; Aksaray’ın Merkez İlçesi, Coğlakı Mahallesi, Ervah Mezarlığı’nın güneybatısında yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Yapının kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığını gösteren herhangi bir kitabe mevcut değildir. Zaviye, 791 / 1388-89 yılında ölen Cemaleddin-i Aksarayi hayatta iken yapılmış olmalıdır. 1978 yılına kadar sağlam olan yapı Perekzadeler tarafında yıktırılarak yerine 1979-80 yılında bir mescit inşa dilmiştir. 2009 yılında ise V.G.M. tarafından mevcut yapı yıktırılarak yerine aslına uygun biçimde yeniden inşa edilmiştir.

Doğu-batı yönündeki eğimli arazinin düzeltilmesiyle üzerine inşa edilmiştir. Zaviyeli tip camilerdendir. Ortadaki büyük yanlardaki küçük üç mekandan oluşmaktadır. Doğu-batı yönünde uzanan düzgün olmayan dörtgen planlı bir yapıdır. Yapının önündeki avluda Cemaleddin Aksarayi ile onun neslinden gelenlerin kabirleri vardır. Düzgün kesme taş malzemeden inşa edilmiştir. Yapı üç yönden bir ihata duvarıyla kuşatılmıştır.

Doğudaki ihata duvarı tonoz üzengi seviyesine kadar yüksek olup üzerinde yuvarlak kemerli avlu giriş kapsı vardır. Kapının kuzeyinde yine duvar üzerinde basık kemerli iki pencere yer almaktaydı. Ortadaki mekan diğerlerine nazaran daha büyük olup kare planlıdır. Üzeri pandantif geçişli sekizgen kasnağa oturan bir kubbeyle örtülüdür. Kuzey cephenin ortasındaki basık kemerli kapıyla iç mekana girilmektedir.

Duvarlar sade olup tek hareketlilik giriş kapısının olduğu kuzey duvarı ile kıble duvarı sağlamaktadır. Kıble duvarının ortasında yarım daire planlı mihrap nişi yer almaktadır. Mihrabın her iki yanında düz lentolu birer pencere iç mekanı aydınlatmaktadır. Doğudaki mekan kuzey-güney yönünde uzanan dikdörtgen planlı olup üzeride aynı yönde uzanan bir beşik tonozla örtülüdür.

Kuzeybatıdaki basık kemerli kapıdan iç mekana girilmektedir. Kuzey duvarında düz lentolu bir pencere, güney duvarında ise dikdörtgen bir niş vardır. Tonoz dıştan iki yöne eğimli taş çatıyla örtülüdür. Batıdaki mekan da kuzey-güney yönünde uzanan dikdörtgen planlı olup üzeri de aynı yönde uzanan beşik tonoz örtüye sahiptir. Doğudaki mekandan daha küçüktür. Kuzeydoğudaki basık kemerli kapıdan iç mekana girilmektedir.

Kuzey duvarında düz lentolu bir pencere ile doğu duvarında ocak olmak üzere batı duvarında birer dikdörtgen niş görülmektedir. Tonoz dıştan iki yöne eğimli taş çatıyla örtülüdür.Gerek iç mekanda gerekse cephelerde süsleme unsuru bulunmamaktadır. Avluda yer alan Cemaleddin Aksarayi’nin baş şahidesi Osmanlı Türkçesi ile cel-i talik hatla 14 satırdan oluşmaktadır.

Paylaşın

Aksaray: Hacı Bektaş Zaviyesi

Hacı Bektaş Zaviyesi; Aksaray’ın Merkez İlçesi, Susadı Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Susadı Camii, Eski Camii, Susadı Zaviyesi Camii, Hacı Bektaş Zaviyesi Camii, , Susadı Zaviyesi, Sultan Hacı Bektaş Zaviyesi gibi isimlerle kaynaklarda zikredilmektedir. Yapının kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığı kesin olarak bilinmemektedir.

Cami, köyün hemen girişinde yer almaktadır. Kuzey-güney doğrultusunda uzanan ve dıştan yaklaşık 20.00 X11.00 m. ölçülerinde düzgün olmayan dikdörtgen şeklinde bir plana sahiptir. İki bölümden oluşan yapı iki kubbe ile örtülmüştür. Bugün oldukça harap bir haldedir.

Sadece güney ve doğu duvarı ( cephe) ile kuzeybatı köşesi ve ilk kubbenin bir kısmı günümüze gelebilmiştir. Diğer duvarlar, tehlike arz etmesi üzerine köylüler tarafından yıkılmıştır. Yıkımdan sonra, küçücük bir taş dahi olsa başka hiç bir yapıda kullanılmamış olupolduğu gibi yapının içinde bırakılmıştır.

Doğu ve batı cephesinde caminin iki bölümden müteşekkil olduğunu gösteren ve kubbeyi taşıyan büyük ve geniş sivri kemerler eski resimlerden açıkça görülmektedir. Caminin doğu ve batı cephesinde yaklaşık aynı eksende olmak üzere ve her bir bölüme bir tanesi denk gelecek şekilde düz lentolu ve dikdörtgen şeklinde toplam dört adet pencere iç mekanı aydınlatmaktadır.

İki kare mekandan oluşan yapı, Türk üçgeni geçişli iki kubbe ile örtülüdür. Her iki kubbe dört yönden doğrudan duvarlara oturmaktadır. Moloz taş malzemeden inşa edilen kubbelerin kaplama düzgün kesme taşları dökülmüştür.

Kubbeler doğu ve batı duvarının tam orta yerinde bulunan, 1.10 X0.75 m. ölçüsünde ve dikdörtgen şeklinde, karşılıklı duran iki duvar payesine oturan farklı kalınlıklardaki üst üste bindirilmiş üç sivri kemerle taşınmaktadır.

Eski Fotoğraflardan anlaşılacağı üzere mihrab önü kubbesi diğerine nazaran daha yüksek tutulmuş ve eteğinde güneye bakan dikdörtgen şeklinde bir penceresi varmış. Caminin dört köşesindeki beden duvarlarının kubbe eteğine üçgen şeklinde bir pah yaparak geçtiği görülmektedir.

Kıble duvarının ortasında iki mihrap uygulaması söz konusudur. İlki orjinal yapıya ait taş mihrap iken: ikincisi sonradaneklenen alçı mihraptır. Asıl yapıya ait olan ilk mihrab, taş malzemeden yapılmış olup üzerinde yer alan alçı tezyinatın dökülen yerlerinden görüldüğü kadarıyla; nişi dıştan ters “U” biçiminde saran geniş bir tek bordür dolanır.

(Görseller: Fikri Aktan)

Paylaşın

Aksaray: Sultan Ana Zaviyesi

Sultan Ana Zaviyesi; Aksaray’ın Merkez İlçesi, Gözlükuyu Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Ane Zayiyesi olarak da adlandırılan yapının tarihi kesin olarak belli değildir. 1210/1795 tarihli mütevelli atanması hakkındaki bir kayıtta yapının bir diğer ismi de İbrik Zaviyesi’dir. Ancak kaynaklardan anlaşıldığı kadarıyla, Ana Sultan’ın muhtemelen kocası olan Oğulca oğlu Kaya Paşa’nın 706/1307 tarihli vakfiyesine göre bu tarihten önce yapılmıştır. Zaviyenin sahibi olan Ana Sultan kocasından önce ölmüş olup hangi tarihte vefat ettiği belli değildir. Zaviye, vakfiye tarihine göre Anadolu Selçuklu Devletinin son hükümdarı II.Mesud döneminden kalmadır.

Zaviye tamamen yıkılmış olup temel izleri toprak altında kalmıştır. Tepe üzerinde yapılan tetkikler neticesinde, türbenin güneydoğusunda, tepenin de aşağıya meyilli güney yüzeyinde soyguncuların mezar sanarak açmış oldukları çukurlarda, düzgün kesme taşlarla örülmüş temel izleri yer yer görülmektedir. Etrafta ise bol miktarda düzgün yontulmuş kesme taşlar görülmektedir. Burasının, bugün mevcut olmayan zaviyeye ait olması gerekmektedir.

Cami, tepenin zirvesinde, türbenin kuzeyinde bulunmaktadır. Doğu-batı doğrultusunda uzanan dikdörtgen plana sahip, 10.00 X 7.00 m. ölçülerinde oldukça sade ve küçük bir kiliseden çevrilmiştir. Doğusunda bulunan apsis içten yarım yuvarlak dıştan beşgen şeklindedir. Dıştan oldukça sade bir görünüşe sahiptir. Kuzey ve güney cephesinde hareket unsurunu, doğu cephesiyle birleşen 0.40 m. genişliğindeki bir kademe sağlamaktadır. Bunun dışında güney cephede açılan mihrap nişinin, şapelin inşa tekniğine uymayan taş örgüsü dikkati çekmektedir. Doğu cephesi, doğudan kayalıklara dayanmakta olup en hareketli kısmı meydana getirmektedir.

Beşgen şeklinde dışa taşan apsis cephesinin yan kenarları sağır, orta üç cephe ise yuvarlak kemerli üç pencere ile hareketlendirilmiştir Pencerelerin üzerine denk gelen kısımları yine yuvarlak kemer şeklinde diğer kenarlarda ise düz, küçük konsolların taşıdığı dikdörtgen bir kuşak tek ahengi oluşturmaktadır. Tüm cepheleri, yerden yaklaşık 0.50 m. yükseklikten itibaren0.10 m.’lik dikdörtgen bir kuşak dolanmaktadır. Batı cephesinin ortasında 1.10 m. genişliğinde yüksek tutulmuş düz lentolu yuvarlak kemer alınlıklı bir giriş kapısı bulunmaktadır. Kapının üstünde düz lentolu bir pencere iç mekanı aydınlatmaktadır.

Apsis yarım kubbe, tek nef ise bugün mevcut olmayan beşik tonozla örtülüdür. Yapı, doğu-batı doğrultusunda uzanan tek nefli bir şapelden müteşekkildir. Batı duvarında sadece giriş kapısı bulunmaktadır. Kuzey duvarı tamamen sadedir. Batı duvarındaki yuvarlak kemerli bir kapı ile iç mekana girilmektedir. Doğu duvarı ise içten yarım yuvarlak şeklinde olup ortada açılan üç pencere ile iç mekanın aydınlatılması sağlanmıştır. Apsisin, yarım kubbe ile birleştiği yerde bir silme görülmektedir. Güney duvarının ortasında ise tek hareketliliği sağlayan mihrab bulunmaktadır. İç mekanı, cephelerde olduğu gibi diz seviyesinde bir kuşak dolanmaktadır.

Kuzey ve güney duvarının üst kısmında karşılıklı dörder, doğuda iki pencere arasında bir adet küçük kare nişler bulunmaktadır. Kuzey ve güneydekiler muhtemelen ahşap kirişleri yerleştirmek için yapılmış olabilir. Yine bu duvarlar doğudaki apsisle içeriye doğru taşan 0.50 m derinliğinde bir kademe yaparak birleşmektedirler. Kıble duvarının tam ortasında olmayıp biraz doğuya kaydırılmıştır. Sadece açılmış bir niş ten ibarettir.0.30 m. derinliğinde, 1.00 m. yüksekliğinde üçgen şeklinde sonlanan ve içten beyaz sıvalı dikdörtgen şeklinde niş şeklindedir. Zaviye günümüzde mevcut değildir. Defineciler tarafından yapılan kazılarda zaviyenin temel izleri yer yer görülmektedir. Türbenin güneyinde yer almaktadır.

Türbe, Cami ile zaviyenin arasında kayalıklarda yer almaktadır. Yerden yaklaşık 2 m. yükseklikte yer alan güneydeki giriş kısmına tırmanmak suretiyle ulaşılmaktadır. Giriş. 0.50 m. genişliğinde ve kare bir form arz etmektedir. Köylüler bugün mevcut olmayan ahşap bir kapısından ve sandukanın baş kısmında bulunan yeşil bir yemeniden bahsetmektedirler. 2.5 m. uzunluğundaki bir dehlizden sonra iki basamakla inilen türbeye ulaşılmaktadır. Düzgün bir form arz etmeyen esas mekan yaklaşık 2,5 m. genişliğe ve 1 m. yüksekliğe sahiptir. Ortasında 1.90 m uzunluğunda, baş kısmı 0.45 m., ayak kısmı 0.35 m. ebatlarında Ana Sultan’ ın gömüldüğü yer bulunmaktadır. Sandukası ise soyguncular tarafından tahrip edilmiştir. Türbe içinde mum veya çıra yakıldığı duvarlarda yer yer görülen is izlerinden anlaşılmaktadır.

Paylaşın

Aksaray: Melik Mahmud Gazi Hankahı

Melik Mahmud Gazi Hankahı; Aksaray’ın Merkez İlçesi, Şeyh Hamit Mahallesi, 3301. Sokak’ında, Yusuf Hakiki Baba Türbesi’nin batısında yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Yapı üzerinde kim tarafından ve ne zaman yapıldığını gösteren bir kitabesi bulunmamaktadır. Özellikle halk arasında ve bazı kaynaklarda “Darphane” olarak bilinen yapı kaynaklarda Melik Mahmud Gazi Hankahı olarak geçmektedir.

“Zaviyeli cami” plan tipinde olan yapı iki eyvanlıdır. Kesme taş, moloz taş ve tuğla malzemeden inşa edilmiştir. Yaklaşık kuzey- güney yönünde uzanmaktadır. Girişin olduğu kısım iki katlı iken diğer kısımlar tek katlıdır.Cepheler kalan izlerden görüldüğü kadarıyla sade olup süsleme bulunmamaktadır.

Giriş ünitesinin her iki yanında simetrik düzenlenmiş odalar görülmektedir. Odalardan kuzeydekiler doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen planlı ve üzeri aynı yönde uzana beşik tonoz örtülüdür. Giriş ünitesinin güneydoğu ve güneybatısındaki kapı açıklıklarından güneydeki ilk odalara girilmektedir. Bu odalardan kuzeydoğudakinde
bir tandır bulunmuştur.

Giriş ünitesinin güneyindeki kapı açıklığından ana mekana girilmektedir. Ana mekanın kuzey duvarının ortasındaki sivri kemerli kapı açıklığı dıştan ters “U” biçiminde iki bordürle sınırlandırılmıştır. En dıştaki bordürde iç içe geçme yapan daire şeklindeki motiflerden oluşmaktadır. En içteki bordür ise iki kaval silmenin örgü yaptığı bir düzenlemeye sahiptir.

Ana mekanın yarım altıgen biçiminde dışa taşan kısmın tam ortasında beşgen planlı bir mihrap nişi yer almaktadır. Niş günümüzde mevcut olmayan alçı süslemeye sahiptir. Ana mekanın kuzeybatısındaki “L” biçimindeki bir merdivenle ikinci kata çıkılmaktadır.

Merdivenin altındaki kapı açıklığıyla batıdaki, doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen planlı ve üzeride aynı yönde uzanan beşik tonoz örtülü mekana girilmektedir. Ana mekanın batı ve güneydoğusunda bir kapı açıklığıyla girilen kare planlı ve kubbeli iki mekana geçilmektedir. Bu mekanlardan güneydoğudaki mekanın kuzey duvarında bir niş vardır.

İkinci Kat; Ana mekanın kuzeybatısındaki merdivenle sivri kemerli açıklıktan ikinci kata çıkılmaktadır. Giriş koridoru ortada bir sivri kemerle ikiye ayrılmış olup kuzeydeki kısım kubbe güneydeki ise tonoz örtülüdür. Giriş ünitesinin her iki yanında alt kattaki mekan düzenlemesinin aynısı görülmektedir. Bu katta doğu uçtaki mekan diğerlerine nazaran daha sağlam olup kare planlı ve tromp geçişli kubbelidir.

 

Paylaşın

Aksaray: Kadıoğlu Medresesi

Kadıoğlu Medresesi; Aksaray’ın Merkez İlçesi, Taşpazarı Mahallesi, Taşpazarı Caddesi ile Paşacık Caddesi’nin kesiştiği yerdedir.Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Yapı hakkında bilgi verebilecek herhangi bir kitabe üzerinde bulunmamaktadır. Bedriyye / Köhne Medresesi olarak da bilinmektedir. Medrese, Cıncıklı Mescid’in 37 m. güneybatısındadır. Günümüzde kapalıdır. Açık avlulu, revaklı ve “L” planlı ve tek katlı9 medrese düzgün kesme taş malzemeyle yapılmıştır. Avlu bir ihata duvarı ile sokaktan ayrılmıştır. Kuzeydoğu-güneybatı yönündeki yapı yaklaşık olarak 30.80 X 19.15 m. ölçülerindedir.

Medrese 8 hücre ve bir dershaneden oluşmaktadır. Tüm mekanlar içten düz tavan, dıştan Marsilya kiremidi kaplı kırma bir çatı ile örtülüdür. Medresenin cepheleri sade olup süsleme unsurları bulunmamaktadır. Cephelerdeki tek hareketlilik beri bir öğrenci hücresine açılan düz lentolu pencerelerle sağlanmaktadır. Hücreler kuzey ve kuzeybatıda, dershane güneybatıda, avlu ise güneydoğuda yer almaktadır.

Güneydoğudaki kapı açıklığından avluya geçilmektedir. Avlu düzgün olmayan dörtgen bir şemaya sahiptir. Avludan dört basamaklı taş merdivenle revaklara çıkılmaktadır. Revaklar da medresenin şekline uygun olup “L” formundadır. Revak, kare altlıklara oturan sekizgen ayakların taşıdığı yuvarlak kemerlerle avluya açılmaktadır. Kemerlerin kilit taşları dışarı taşıntı yapılara vurgulanmıştır.

Revaklar ahşa tavanla örtülüdür. Revakların gerisindeki hücreler ise dikdörtgen bir plana sahiptir. Her bir hücre, düz lentolu iki pencere ve bir kapı açıklığı ile revaka açılmaktadır. Dikdörtgen planlı ve ahşap malzemeden düz tavanlı hücrelerden kuzey ve kuzeybatıdakiler birerdüz lentolu pencere ile, güneydoğudaki köşe oda üç adet, diğer iki ikişer pencere ile dışarıya bakmaktadır. Yapının güneyindeki dershane kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan dikdörtgen bir plana sahiptir.

Orjiinalde kerpiç malzemeden inşa edilmiş olan dershane restorasyondan sonra taş malzeme ile yeniden yapılmıştır. Avluya bakan cephesinde revak bulunmamaktadır. Dershane iki sokağın kesiştiği köşede olması nedeniyle de beş adet pencere ile sokaklara bakarken, üç adet pencere ile de avluya açılmaktadır. Kuzeybatı köşedeki düz lentolu bir kapı ile iç mekana girilmektedir. İç mekan ahşap malzemeden bir tavanla örtülmüştür. Batı duvarında ortadaki büyük ve geniş üç adet niş görülmektedir.

Paylaşın

Aksaray: Beramuni Medresesi

Beramuni Medresesi; Aksaray’ın Merkez İlçesi, Sofular Mahallesi, İl Milli Eğitim Müdürlüğü eski binasının bahçesinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Muhtelif kaynaklarda Taciye Medresesi, Darülhadis şeklinde de anılmaktadır. Yapıdan sadece portalin bir kısmı ayakta kaldığı için üzerinde kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığını gösteren bir kitabe bulunmamaktadır. Mevcut kalıntının olduğu yer yapının gerçek yeri değildir. Başka bir mahalden buraya getirilmiştir.

Düzgün kesme taş malzemeden yapılmıştır. Farklı boyutlardaki beş bordür görülmektedir. Doğudan itibaren en dışta dışbükey sade bir bordür, ikinci bordürde cel-i sülüs hatlı ayet kıvrık dal ve rumilerden oluşan bitkisel süslemelerle bir arada kullanılmıştır.

Kıvrık dal, palmet ve rumilerden oluşan girift bitkisel bezemeli üçüncü bordürü mukarnaslı dördüncü bordür devam etmektedir. Son bordür ise iki kaval silmenin birbirine dolanarak saç örgüsü biçiminde meydana gelen bir geometrik bezemeli son bordür görülmektedir.

Paylaşın