Parakoksidioidomikoz Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Teşhisi, Tedavisi
Parakoksidioidomikoz (PCM), Paracoccidioides brasiliensis mantarının neden olduğu kronik bulaşıcı bir tropikal hastalıktır. İlk enfeksiyon genellikle akciğerlerde meydana gelir ancak aynı zamanda cilde, mukozalara ve vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir.
Haber Merkezi / Kan ve lenfatik damarların duvarlarını kaplayan ve hücresel atıkları (retiküloendotelyal sistem) ortadan kaldıran özel hücreler de parakoksidioidomikozdan etkilenebilir. Hastanın tedavi edilmemesi durumunda yaşamı tehdit eden komplikasyonlar ortaya çıkabilmektedir.
Parakoksidioidomikoz semptomları genellikle mantara ilk maruziyetten birkaç hafta veya ay veya yıl sonra ortaya çıkar. Belirtiler vücudun hangi bölgelerinin enfekte olduğuna göre değişir.
Akciğerlerin etkilendiği pulmoner parakoksidioidomikozun semptomları öksürük, nefes almada zorluk (nefes darlığı), yorgunluk ve/veya göğüs ağrısını içerebilir. Bozukluğun bu formuna sahip yetişkinlerin akciğerlerinde, akciğer fonksiyonunun ilerleyici kaybına (amfizem) neden olan fibröz ve dejeneratif değişiklikler de bulunabilir. Bazı insanlarda parakoksidioidomikoz semptomları kor pulmonale olarak bilinen bir duruma doğru ilerler.
Bu durumda kalp hastalığı, kanı akciğerlerden kalbe doğru hareket ettiren damarlardaki anormal derecede yüksek kan basıncı nedeniyle ortaya çıkar. Mukokutanöz parakoksidioidomikozda, mukoza zarlarında, özellikle ağız ve burunda ülserler (granülomatöz lezyonlar) görülür.
Parakoksidioidomikoz lenfatik sistemi etkilediğinde, başta boyun ve koltuk altı bölgesi (aksilla) olmak üzere vücudun birçok bölgesinde lenf düğümlerinde genel şişme (lenfadenopati) meydana gelebilir. Enfekte lenf düğümleri ağrılı hale gelebilir ve irin (süpürasyon) üretebilir.
Visseral parakoksidioidomikozda karaciğer, dalak ve/veya bağırsaklar da dahil olmak üzere vücudun diğer organları da enfekte olabilir. Adrenal bezler bu enfeksiyona özellikle duyarlı olabilir. Kronik adrenal tutulum anormal derecede düşük adrenal hormon seviyelerine neden olabilir.
Parakoksidioidomikoz, Paracoccidioides brasiliensis olarak bilinen bir mantarın enfeksiyonundan kaynaklanır. Bu hastalığın çoğu vakası, havadaki mantar sporlarının solunmasından yıllar sonra ortaya çıkar, ancak latentlik süresi her zaman bu kadar uzun değildir.
Mantarın toprakta küf olarak bulunduğu ve enfeksiyonun sporların (conidia) solunması sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Akciğerlerde mantar, diğer bölgelere yayılabilen mayalara dönüştürülür. Maruz kalanlardan bazıları bu sürece direnebiliyor ve enfeksiyon durduruluyor. Ancak diğerlerinde mantar vücudun bir veya daha fazla kısmında hastalığa neden olmaya devam eder.
Parakoksidioidomikoz bazen AIDS’li olanlar da dahil olmak üzere bağışıklık sistemi zayıflamış (bağışıklık sistemi baskılanmış) hastalarda ortaya çıkar.
Parakoksidioidomikoz tanısı genellikle enfekte kişilerden alınan balgam veya irin incelenmesiyle konur. Pozitifse, mikroskobik inceleme sorumlu mantar olan Paracoccidioides brasiliensis’in tanımlanmasına izin verecektir. Tanı akciğerlerden, deriden ve/veya lenf düğümlerinden alınan doku örneklerinin (biyopsi örnekleri) incelenmesiyle de konulabilir.
Teşhis, enfekte olmuş doku numunelerinin laboratuvarda yetiştirilmesi (kültürlenmesi) ve sonunda Paracoccidioides brasiliensis varlığı açısından testin pozitif çıkmasıyla doğrulanır.
Parakoksidioidomikoz tanısı için kan testleri de yararlı olabilir, ancak aktif ve geçmiş enfeksiyon arasında ayrım yapamazlar. Cilt testleri mevcuttur ancak güvenilir olmayabilir. Etkilenen bireylerin göğüs röntgenleri, mantar enfeksiyonunun (sızıntı) düzensiz alanlarını gösterebilir.
Antifungal ilaçlar parakoksidio-idomikoz için en etkili tedavi edicidir. Bunlar arasında itrakonazol, ketokonazol ve flukonazol bulunmaktadır. Amfoterisin B, diğer ilaçları tolere edemeyen ciddi hastalığı olan hastalara verilebilir. Sülfonamidler semptomları bastırır ve hastalığın ilerlemesini durdurur ancak mantarı vücuttan uzaklaştırmaz.
