Çoklu Endokrin Neoplazi Tip 1 Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi, Tedavisi

Çoklu endokrin neoplazi (MEN) tip 1, spesifik nöroendokrin doku hücrelerinden kaynaklanan çoklu tümörlerle karakterize nadir bir genetik hastalıktır. Endokrin sistemi, hormonları kan dolaşımına salgılayarak tüm vücut boyunca hedef organlara ulaştıran bezler ağıdır.

Haber Merkezi / Bu hormonlar vücuttaki çeşitli organların ve aktivitelerin işlevini etkileyen kimyasal süreçleri (metabolizma) düzenler. Hormonlar, kalp atış hızı, vücut ısısı ve kan basıncının yanı sıra hücre farklılaşması ve büyümesinin düzenlenmesi de dahil olmak üzere çok sayıda hayati ve metabolik süreçte rol oynar.

MEN tip 1’li bireylerde tümörler, başta paratiroidler, gastro-entero-pankreatik sistem ve ön hipofiz bezi olmak üzere birden fazla endokrin bezde gelişir. Etkilenen bu bezler kan dolaşımına aşırı miktarda hormon salgılar ve bu da çeşitli semptomlara ve ilgili sendromlara neden olabilir. MEN tip 1 ile ilişkili bazı tümörler kanserlidir (kötü huyludur) (yani gastrinomlar ve karsinoidler) ve diğer organlara yayılabilirler (metastaz yapabilirler).

MEN1 sendromunun diğer, daha az sık görülen özellikleri, timus ve bronşların nöroendokrin tümörleri, adrenokortikal tümörler, lipomlar, viseral leiomyomlar, gövde ve yüz kollajenomları, yüz anjiyofibromu, meme karsinomu, menenjiyom ve ependimomlardır. MEN tip 1, neden olan gen varyantının etkilenen bir ebeveynden miras alındığı ailelerde ortaya çıkabilir veya son derece nadir durumlarda, etkilenen kişide yeni geliştirilen bir gen varyantının sonucu olarak ortaya çıkabilir.

MEN tip 1 ile ilişkili semptomlar, dokunun aşırı büyümesinden (hiperplazi) veya tümör oluşumundan hangi bezlerin etkilendiğine bağlıdır. Çoğu tümör iyi huylu (kanserli olmayan) olmasına rağmen, doku aşırı büyümesi veya tümör oluşumu, etkilenen bezlerin hiperaktif hale gelmesine ve aşırı hormon üretmesine neden olur.

Yüksek hormon seviyeleri, MEN tip 1 ile ilişkili belirti ve semptomların ana nedenidir. Gastrinomalar ve karsinoid tümörler gibi bazı tümörler potansiyel olarak kötü huylu hale gelebilir ve bunlar hala MEN tip 1 ile ilişkili ölümün iki ana nedenini temsil etmektedir. MEN tip 1’in klinik ifadesi aynı ailenin üyeleri ve tek yumurta ikizleri arasında bile oldukça değişkendir.

MEN tip 1’li bireylerde 20’den fazla farklı endokrin ve endokrin olmayan tümör tanımlanmıştır. Etkilenen bireylerin mutlaka aynı yaşta veya aynı yerde tümör geliştirmesi gerekmez ve bu nedenle yaşamları boyunca değişken klinik belirti ve semptomlar gösterebilirler. ömür. Bazı kişilerde yalnızca hafif semptomlar gelişebilir; diğerleri ciddi, yaşamı tehdit eden komplikasyonlar geliştirebilir.

Bazı bireylerde genç yetişkinler veya ergenlik döneminde semptomlar gelişebilir; diğerleri orta yaş veya ileri yaşlara kadar semptom geliştirmeyebilir. Bireysel vakaların oldukça değişken olduğunu ve etkilenen bireylerin aşağıda tartışılan tüm semptomları geliştirmeyeceğini unutmamak önemlidir.

MEN tip 1, MEN1 geninin işlev kaybı varyantlarının neden olduğu nadir bir genetik hastalıktır . MEN1 geni menin olarak bilinen nükleer bir proteini kodlar. Meninin kesin rolü tam olarak anlaşılmamıştır. MEN1 geni bir tümör baskılayıcı gendir; normal çalıştığında hücre bölünmesini engellemek, DNA’yı onarmak ve kopyalamak ve hücrelere ne zaman öleceklerini öğretmek (apoptoz adı verilen normal bir süreç) gibi çeşitli işlevlere sahip olabilen bir gendir. Tümör baskılayıcı genler arızalandığında, bazı hücreler büyümeye ve çoğalmaya devam ederek tümör oluşumuna neden olabilir.

MEN tip 1 otozomal dominant kalıtımı takip eder. Baskın genetik bozukluklar, hastalığa neden olmak için mutasyona uğramış bir genin yalnızca tek bir kopyasının gerekli olduğu durumlarda ortaya çıkar. Mutasyona uğramış gen, ebeveynlerden herhangi birinden miras alınabilir veya etkilenen bireydeki değişen genin sonucu olabilir. Mutasyona uğramış genin etkilenen ebeveynden çocuğa geçme riski her hamilelik için %50’dir. Risk erkekler ve kadınlar için aynıdır.

Etkilenen bireylere kapsamlı bir klinik değerlendirme, ayrıntılı bir hasta ve aile geçmişi ve hastalıkla ilişkili üç karakteristik endokrin tümörden en az ikisinin (yani paratiroid ve hipofiz tümörleri ve adacık hücreli tümörler) tanımlanmasının ardından tip 1 MEN tanısı konulabilir. pankreas veya duodenumda). İlişkili tümörlerden yalnızca birine sahip olan ve ailede bu bozuklukla ilgili olumlu bir geçmişe sahip olan bireylere de MEN tip 1 tanısı konulabilir.

Kandaki bazı hormonların yüksek düzeylerini saptamak için çeşitli testler, hastalığın erken teşhisine yardımcı olmak için gerekli olabilir. tümörler. Örneğin, hiperkalsemi ile birlikte yüksek PTH düzeylerinin belirlenmesi paratiroid tümörünün varlığına işaret edebilir. Spesifik tümörlerin boyutunun ve konumunun belirlenmesine yardımcı olmak için çeşitli görüntüleme taramaları yapılabilir.

MEN tip 1 tanısı , MEN1 geninin bozukluğa neden olan karakteristik varyantlarını ortaya çıkarabilen genetik test yoluyla doğrulanabilir . Genetik analiz sonucunda bireysel klinik belirtiler öngörülemez (Doğrudan genotip-fenotip korelasyonu mevcut değildir). Etkisizleştirici bir MEN1 gen varyantının tanımlanması , sendromun genetik tanısıdır ve hastalığa neden olan bir varyantı olan tüm bireylerde 55 yaşına kadar semptomlar görülür.

MEN tip 1’in tedavisi, uzmanlardan oluşan bir ekibin koordineli çalışmasını gerektirebilir. Endokrinologlar, cerrahlar, kanser uzmanları (onkologlar) ve diğer sağlık profesyonellerinin hastanın tedavisini sistematik ve kapsamlı bir şekilde planlaması gerekebilir.

Tedavi, her bireyde belirgin olan spesifik semptomlara yöneliktir ve aşırı hormonların etkilerini ortadan kaldıracak ilaçları, tümörlerin cerrahi olarak çıkarılmasını veya SSA’lar, peptit reseptör radyonüklid tedavisi (PRRT), sitotoksik kemoterapi (örn. streptozosin ve 5-florourasil, doksorubisin, kapesitabin ile temozolomid), tirozin kinaz reseptörlerinin inhibitörleri (yani sunitinib), rapamisinin memeli hedefinin inhibitörleri (mTOR; yani everolimus) ve nadiren tümörlerin küçültülmesine veya yok edilmesine yardımcı olmak için radyasyon terapisi veya stereotaksik radyocerrahi.

Spesifik terapötik prosedürler ve müdahaleler, primer tümörün konumu; tümörün boyutu ve türü; aşırı hormon üretimine bağlı semptomların şiddeti; kötü huylu tümörlerin mevcut olup olmadığı ve lenf düğümlerine veya uzak bölgelere yayılıp yayılmadığı; bireyin yaşı ve genel sağlığı; ve/veya diğer unsurlar. Müdahalelerin kullanılmasına ilişkin kararlar, doktorlar ve sağlık ekibinin diğer üyeleri tarafından, vakanın özelliklerine göre hastayla dikkatli bir şekilde istişarede bulunularak alınmalıdır; potansiyel faydalar ve risklerin kapsamlı bir şekilde tartışılması; hasta tercihi; ve diğer uygun faktörler.

Paratiroid tümörlerinin ana tedavisi cerrahidir, ancak en iyi cerrahi türü ve cerrahi için en uygun zaman hala tartışmalıdır. Paratiroid bezlerinin cerrahi olarak çıkarılmasına paratiroidektomi denir. Bir yaklaşım, üç paratiroid bezinin tamamen ve dördüncüsünün bir kısmının çıkarılmasıdır (subtotal paratiroidektomi). Bu yöntemle paratiroid tümörünün tekrarlama riski yüzde 50’dir.

Diğer bir yaklaşım ise dört bezin tamamının alınmasıdır (total paratiroidektomi). Bu prosedürü genellikle görünüşte sağlıklı olan paratiroid dokusunun bir kısmının vücudun başka bir bölgesine (genellikle baskın olmayan ön kola) nakli takip eder. Hastalığın tekrarlama riskinin yüksek olması nedeniyle bu, etkilenen bireylerin aynı bölgeden (yani boyundan) ameliyat edilmesini önleyecektir.

Bazı durumlarda, sağlıklı paratiroid dokusu kriyoprezervasyon (dokuların soğutulması ve saklanması işlemi) yoluyla kurtarılır ve daha sonra yeniden implante edilir. MEN1 ilişkili primer hiperparatiroidizmin tedavisinde cerrahi dışı seçenek, paratiroidektomi kriterlerini karşılamayan, daha önce yapılan bir girişimin başarısız olduğu veya nüks ile başvuran ve tedaviyi istemeyen hastalarda kalsiyum agonisti bir ilaç olan sinakalsettir (kalsimimetikler). daha fazla cerrahi müdahaleye maruz kalmak.

Paratiroid bezlerinin bir kısmının veya tamamının cerrahi olarak çıkarılması hipoparatiroidizme (kanda düşük düzeyde paratiroid hormonu ve kalsiyum) neden olabilir. Etkilenen bireyler, hipoparatiroidizmin etkilerini önlemek için günlük kalsiyum ve aktif D vitamini takviyesine ihtiyaç duyabilir.

Prolaktin salgılayan hipofiz tümörleri (prolaktinomalar), kandaki prolaktin düzeylerini düşüren ve hipofiz tümörlerini küçülten ilaçlar olan dopamin agonistleri ile tedavi edilebilir. Bazı prolaktinomalar tedaviye gerek kalmayacak kadar küçüktür. İlaç tedavisinin etkisiz olduğu veya tolere edilemediği durumlarda trans-sfenoidal cerrahi (cerrahların doğrudan burnun arkasındaki boşluktan (sfenoid sinüs) geçtiği prosedür) gerekli olabilir.

ACTH üreten hipofiz tümörleri genellikle transsfenoidal cerrahi ile tedavi edilir. Ameliyattan sonra kalıcı hiperkortizolizm vakalarında kullanılan tıbbi tedaviler, ketokonazol ve metirapon gibi adrenal steroidogenez inhibitörlerini sağlar.

GH üreten hipofiz tümörleri transsfenoidal cerrahi ile tedavi edilir. Postoperatif aktif hastalığı olan hastalarda farmakolojik tedavi SSA’ları (octreotid, lanreotid ve pasireotid), dopamin agonisti (kabergolin) ve GH reseptör antagonistini (pegvisomant) içerir. Tüm hipofiz tümörlerinde, tıbbi tedavinin bulunmadığı, başarısız olduğu veya tolere edilemediği durumlarda stereotaksik radyocerrahi kullanılabilir.

Gastrin salgılayan tümörler (gastrinomalar) için ilaç tedavisinin temel amacı, histamin-2 reseptör antagonistleri (simetidin, ranitidin, famotidin), proton pompası inhibitörleri (PPI’ler; omeprazol, lansoprazol, pantoprazol) veya somatostatin ile mide asidi hipersekresyonunu azaltmak ve kontrol etmektir. analogları (SSA’lar; oktreotid ve lanreotid). SSA’ların ayrıca tümör boyutunu küçültme etkisi de vardır.

Gastrinoma için cerrahinin zamanlaması ve tipi [yani Thompson prosedürü (yani, duodenal gastrinomaların ve peri-pankreatik lenf nodlarının eksizyonuyla birlikte geniş uzunlamasına duodenotomi, pankreatoduodenektomi; PD) veya papillanın yeniden implantasyonuyla duodenektomi] hala tartışmalıdır ve genellikle Hastanın özelliklerine göre seçilir.

İnsülinomalar genellikle en büyük pankreas lezyonlarının enükleasyonu veya dalak damarları ve dalak korunarak distal pankreas rezeksiyonu yoluyla cerrahi olarak çıkarılır. Tümör ameliyatla tamamen çıkarılamıyorsa, insülin salınımını engelleyen ilaçların uygulanması hastaların en az %50’sinde hipoglisemiyi kontrol edebilmektedir.

Gastro-entero-pankreatik sistemin çalışmayan nöroendokrin tümörleri genellikle ameliyatla tedavi edilir. Tümörlerin çapı yaklaşık 2 cm olduğunda veya takip sırasında yapılan görüntülemelerde lezyonlarda belirgin bir büyüme görüldüğünde ameliyat endikedir. Rezeke edilemeyen tümörler veya ilerlemiş metastatik kanser durumunda, SSA’lar, peptit reseptörü radyonüklid tedavisi (PRRT), sitotoksik kemoterapi, tirozin kinaz reseptörlerinin inhibitörleri ve rapamisinin memeli hedefinin inhibitörleri gibi bazı tıbbi tedaviler düşünülebilir.

Karsinoid tümörler genellikle cerrahi olarak çıkarılır. Bu tümörlerden aşırı hormon üretimini tedavi etmek için oktreotid ve lanreotid gibi ilaçlar kullanılabilir, ancak malign dönüşüm riski devam etmektedir. Bu amaçla paratiroidektomi için boyun cerrahisi sırasında timusun transservikal yaklaşımla profilaktik olarak çıkarılması önerilmektedir. Lipomlar cerrahi olarak çıkarılabilir.