Türkiye, Avrupa’nın “Çöp Merkezi”
Türkiye 2024 yılında Avrupa’dan 12 milyon 254 bin ton atık ithal etti. Çevre bilimciler ve sivil toplum kuruluşları ise yıllardır Türkiye’nin atık ithalatına karşı uyarılarda bulunuyor.
Türkiye, 5 Haziran Dünya Çevre Günü’ne atık ithalatı tartışmaları eşliğinde giriyor. Ekonomist İnan Mutlu’nun sosyal medya hesabından paylaştığı verilere göre, Türkiye 2024 yılında 12 milyon 254 bin ton atık ithal etti. Her ne kadar bu rakam henüz resmi makamlarca teyit edilmemiş olsa da, 2022’de kayda geçen 12,4 milyon tonluk atık ithalatı dikkate alındığında bu artış eğilimi kuvvetle muhtemel görünüyor.
Eurostat verileri, Türkiye’nin Avrupa Birliği’nin toplam atık ihracatının yaklaşık yüzde 39’unu tek başına aldığına işaret ediyor.
İthal edilen atıkların büyük bir kısmını plastik malzemeler oluşturuyor. Geri dönüşüm amacıyla getirildiği belirtilen bu atıkların önemli bir bölümü, altyapı yetersizlikleri ve denetimsizlik nedeniyle doğrudan çevreye karışıyor. Geri dönüştürülemeyen plastik atıkların yakılması sonucu ortaya çıkan toksik gazların hem su ve toprak kirliliğine hem de solunum yolu hastalıklarına yol açtığı ifade ediliyor.
Greenpeace’in 2021 tarihli bir raporunda, İngiltere’den gelen ambalaj atıklarının yakıldığı bölgelerde toprak ve kül numunelerinde ölçülen dioksin ve furan düzeylerinin, çevre mevzuatında belirtilen sınırların binlerce kat üzerinde olduğu ortaya konmuştu.
“Gelecek nesillere plastik değil, temiz bir doğa bırakmalıyız”
Çevre bilimciler ve sivil toplum kuruluşları ise yıllardır Türkiye’nin atık ithalatına karşı uyarılarda bulunuyor. WWF ve Greenpeace gibi örgütler, hem ithalatın kısıtlanması hem de mevcut atık yönetimi sisteminin radikal biçimde reforme edilmesi gerektiğini savunuyor.
Çevre Mühendisleri Odası yetkilileri, “Atık ithalatı kısa vadede sanayi için ekonomik bir kaynak gibi görünse de, uzun vadede çevresel maliyeti çok daha ağır. Türkiye’nin kendi atık sorununu bile çözmeden dış kaynaklı atıkla baş etmeye çalışması sürdürülebilir değil” uyarısında bulunuyor.
OECD’nin son raporlarına göre Türkiye, belediye atıkları bazında geri kazanım oranı açısından OECD ülkeleri arasında en alt sıralarda yer alıyor. Bu durum, ithal edilen atıkların büyük bölümünün geri dönüşüm yerine yakma, gömme veya kaçak yollarla bertaraf edildiği yönündeki endişeleri artırıyor.
Dünya Çevre Günü vesilesiyle kamuoyunun dikkatini çeken bu tablo, Türkiye’nin çevre politikalarının daha sürdürülebilir, daha şeffaf ve bilim temelli bir çizgiye çekilmesi gerektiğini gözler önüne seriyor. Gerekli adımlar atılmadığı sürece Türkiye’nin, Avrupa’nın çöpünü bertaraf eden bir ülke konumunda kalmaya devam edeceği uyarısı, çevre savunucuları tarafından yineleniyor.
(Kaynak: Karar)
