Pfeiffer Sendromu Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi, Tedavisi

Pfeiffer sendromu, belirli kafatası kemiklerinin erken füzyonu (kraniyosinostoz) ve başparmakların ve ayak başparmaklarının geniş ve mediale deviye olmasıyla karakterize edilen nadir bir genetik hastalıktır.

Haber Merkezi / Etkilenen kişilerin çoğunda orta yüz (çıkıntılı gözler) ve iletim tipi işitme kaybında da farklılıklar vardır. Pfeiffer sendromunun üç türü tanınır; bunlardan tip II ve III daha ciddidir. Pfeiffer sendromu, fibroblast büyüme faktörü reseptörü-2 (FGFR2) ve fibroblast büyüme faktörü reseptörü-1 (FGFR1) genlerindeki değişikliklerle (patojenik varyantlar veya mutasyonlar) ilişkili otozomal dominant bir durumdur .

Pfeiffer sendromunun artık Apert sendromu, Crouzon sendromu, Beare-Stevenson sendromu,  FGFR2 ile ilişkili izole koronal sinostoz, Jackson-Weiss sendromu, akantozis nigrikanslı Crouzon sendromu dahil olmak üzere FGFR genlerindeki varyantların neden olduğu bir grup koşulun üyesi olduğu bilinmektedir.

Pfeiffer sendromu tip I olan bebeklerde, başın kısa ve uzun görünmesine (turribrakisefali) neden olan kraniyosinostoz vardır. Ek özellikler arasında yüksek ve dolgun bir alın; az gelişmiş orta yüz bölgeleri (orta yüz hipoplazisi); geniş aralıklı gözler (oküler hipertelorizm); belirgin bir alt çeneye sahip, az gelişmiş bir üst çene (hipoplastik maksilla); ve diş anormallikleri. Zeka genellikle normaldir. Genellikle sensörinöral olmaktan ziyade iletim tipi olan bir dereceye kadar işitme kaybı vardır.

Pfeiffer sendromu tip II, daha şiddetli el ve ayak anomalileri ve uzuvlarda ek malformasyonlar ile birlikte daha şiddetli bir kraniosinostoz formu (yonca yaprağı kafatası) ile karakterize edilir. Pfeiffer sendromu tip II’li bebeklerde, kafatasındaki birkaç kemik arasındaki fibröz eklemlerin (kraniyal dikişler) erken kapanması, kafatasının “üç loblu” bir görünüme sahip olmasına (yonca yaprağı kafatası deformitesi veya Kleeblattschadel tipi kraniyosinostoz) neden olur.

Buna ek olarak, kraniyosinostozun bu formu genellikle beyin omurilik sıvısının (BOS) normal akışının değiştiği ve beyindeki (ventriküller) boşlukların anormal şekilde genişlemesine (dilatasyonuna) yol açan ve BOS’un beyinde birikmesine neden olan bir durum olan hidrosefali ile ilişkilidir. kafatası ve beyin üzerindeki baskının artması. Pfeiffer sendromu tip II ile ilişkili karakteristik kraniyofasiyal özellikler arasında anormal derecede yüksek, geniş bir alın; gözlerin şiddetli çıkıntısı (oküler proptoz); yüzün alışılmadık derecede düz bir orta kısmı (orta yüz hipoplazisi); “gaga şeklinde” bir burun; ve aşağıya doğru yer değiştirmiş kulaklar.

Kraniyofasiyal özelliklerin yanı sıra, bazılarında omurganın bölümlerinin yapısında da anormallikler bulunabilir. Etkilenen bebeklerde ayrıca dirsek eklemlerinde fiksasyon ve hareketsizlik (ankiloz) ve/veya bazı kişilerde karın bölgesindeki bazı iç organlarda çeşitli malformasyonlar (iç organ anomalileri) görülebilir. Ek olarak, Pfeiffer sendromu tip II’li bebekler sıklıkla beynin ciddi şekilde etkilenmesi nedeniyle zihinsel gelişimde bozulma ve nörolojik problemler ve/veya nefes alma sorunları nedeniyle hipoksi yaşarlar.

Uygun tedavi olmadan, bozuklukla ilişkili fiziksel anormallikler bebeklik döneminde yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir. Şiddetli obstrüktif uyku apnesi yaygındır. Ek olarak trakeal kıkırdağın (trakeal kıkırdak kılıfı) kapatılması solunum problemlerini daha da kötüleştirebilir.

Pfeiffer sendromu tip III’lü bireylerde, yonca yaprağı kafatası deformitesi dışında, Pfeiffer sendromu tip II’de görülenlere benzer semptom ve bulgular vardır. Pfeiffer sendromu tip III ile ilişkili ek özellikler arasında kafatasının kısaltılmış tabanı (ön kraniyal taban); doğumda belirli dişlerin anormal varlığı (doğum dişleri); gözbebeklerini (yörünge) barındıran kemik boşluklarının sığlığına bağlı olarak gözlerin şiddetli çıkıntısı (oküler proptoz); ve/veya karın bölgesindeki bazı iç organların çeşitli malformasyonları (iç organ anomalileri).

Tip II’de olduğu gibi, Pfeiffer sendromu tip III’e sahip bireyler sıklıkla zihinsel gelişimde bozulma ve ciddi nörolojik problemler yaşarlar ve uygun tedavi olmaksızın erken yaşlarda potansiyel olarak yaşamı tehdit eden komplikasyonlar gelişebilirler.

Pfeiffer sendromu tip I, FGFR1  ve  FGFR2’deki varyantlarla ilişkilidir  . Pfeiffer sendromu tip II ve tip III, FGFR2’deki varyantlarla ilişkilidir. Pfeiffer sendromu otozomal dominant genetik bir hastalıktır. Baskın genetik bozukluklar, belirli bir hastalığa neden olmak için anormal bir genin yalnızca tek bir kopyasının gerekli olduğu durumlarda ortaya çıkar.

Anormal gen, ebeveynlerden herhangi birinden miras alınabilir veya etkilenen bireyde yeni bir mutasyonun (gen değişikliği) sonucu olabilir. Esasen tüm Pfeiffer sendromu tip II ve tip III vakaları yeni mutasyonlardan kaynaklanmaktadır. İleri baba yaşı, Pfeiffer sendromu için yeni mutasyon riskinin artmasıyla ilişkilidir. Anormal genin etkilenen ebeveynden çocuğuna geçme riski her hamilelik için %50’dir. Risk erkekler ve kadınlar için aynıdır.

Pfeiffer sendromunun tanısı klinik bulgulara dayanmaktadır.  Tanının belirsiz olması durumunda FGFR1 ve FGFR2 gen varyantları için moleküler genetik testler  mevcuttur. Pfeiffer sendromunun tedavisi, her bireyde görülen spesifik semptomlara yöneliktir. Tedavi, uzmanlardan oluşan bir ekibin koordineli çabalarını gerektirebilir.

Çocuk doktorları; cerrahlar; kulak, burun ve boğaz bozukluklarını teşhis ve tedavi eden doktorlar (kulak burun boğaz uzmanları); nörologlar; göz doktorları; işitme sorunlarını değerlendiren ve tedavi eden uzmanlar (odyologlar); ve/veya diğer sağlık çalışanlarının etkilenen çocuğun tedavisini sistematik ve kapsamlı bir şekilde planlaması gerekebilir.

Pfeiffer sendromuna yönelik spesifik tedaviler semptomatik ve destekleyicidir. Kraniosinostoz ve bazı durumlarda ilişkili hidrosefali, kafatası içinde (kafa içi basınç) ve beyinde anormal derecede artan basınca neden olabileceğinden, kraniyosinostozun düzeltilmesi ve hidrosefali durumunda bir tüpün yerleştirilmesi (şant) için erken cerrahi önerilebilir.

Pfeiffer sendromlu bebeklerde, ilişkili bazı kraniyofasiyal farklılıkların (örneğin, orta yüz hipoplazisi, yüz asimetrisi, burun anormallikleri, sığ yörüngelere bağlı oküler proptoz) düzeltilmesine yardımcı olmak için erken düzeltici ve rekonstrüktif cerrahi de yapılabilir. Bu tür kraniyofasiyal cerrahinin sonuçları farklılık gösterebilir ancak sıklıkla oküler semptomlarda ve solunum problemlerinde önemli bir azalma sağlar. Bu ameliyatlar geçici olarak velofaringeal yetmezliği kötüleştirebilir, konuşmayı ve yutkunmayı zorlaştırabilir, ancak bu durum zamanla düzelir.

Özellikle çok küçük çocuklarda hava yolu tıkanıklığı da meydana gelebilir. Bu, fark edilmez ve tedavi edilmezse beyin hasarına yol açabilecek düşük oksijen seviyelerine neden olur. Pek çok vakada, özellikle de trakeal kıkırdak manşonlu vakalarda, cerrahi bir hava yolu (trakeostomi) gerekli olabilir.

Ek olarak, etkilenen bazı bireylerde kulak bozukluklarının düzeltilmesine yardımcı olmak için rekonstrüktif cerrahi yapılabilir ve/veya iletim tipi işitme kaybını iyileştirmek için özel işitme cihazları kullanılabilir.

Pfeiffer sendromlu bazı bireylerde, sindaktili ve/veya diğer iskelet malformasyonlarının düzeltilmesine ve fonksiyon ve hareketliliğin iyileştirilmesine yardımcı olmak için ameliyat da yapılabilir. Etkilenen bireyin hareketliliğini daha da geliştirmeye yardımcı olmak için fizik tedavi ve ek ortopedik ve destekleyici önlemler de kullanılabilir.

Bozuklukla ilişkili belirli kraniofasiyal, odyolojik, dijital ve/veya iskelet anormalliklerini düzeltmek için gerçekleştirilen cerrahi prosedürler, anatomik anormalliklerin ciddiyetine ve konumuna ve bunlarla ilişkili semptomlara bağlı olacaktır.

Pfeiffer sendromlu çocukların potansiyellerine ulaşmasını sağlamak için erken müdahale önemli olabilir. Etkilenen çocuklara faydalı olabilecek özel hizmetler arasında özel sosyal destek, fizik tedavi, konuşma terapisi ve diğer tıbbi, sosyal ve/veya mesleki hizmetler yer almaktadır.

Etkilenen bireyler ve aileleri için genetik danışmanlık önerilir. Ek olarak, teşhis konulan bireylerin aile üyelerinde Pfeiffer sendromuyla potansiyel olarak ilişkili olabilecek semptomları ve fiziksel özellikleri tespit etmek için kapsamlı klinik değerlendirmeler önemli olabilir.