Nekrotizan Enterokolit Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Teşhisi, Tedavisi

NEC olarak kısaltılan nekrotizan enterokolit, yenidoğanın bağırsaklarını etkileyen yıkıcı bir hastalıktır. Tipik olarak 37 haftadan küçük doğan prematüre bebeklerde ortaya çıkar ve bebeğin ince veya kalın bağırsaklarında doku ölümüne (nekroz) kadar ilerleyebilen şiddetli iltihaplanma ile karakterize edilir. NEC yaklaşık 1000 canlı doğumda 1 vakada ortaya çıkar.

Haber Merkezi / NEC, zamanında doğan bebeklerde ortaya çıkabilir ancak çok erken doğan bebeklerde, özellikle de çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerde çok daha yaygındır; görülme sıklığı, doğum ağırlığı 1251 ila 1500 gram olan bebeklerde %3 arasında değişir. 750 gramın  altında doğan bebekler için %11’e kadar. NEC tipik olarak yeni doğmuş bir bebek birkaç haftalıkken ve enteral beslenmede ortaya çıkar.

Bebeklerde başlangıçta kusma, şişkin karın, kanlı dışkı, nefes almada uzun duraklamalar ve azalmış aktivite şikayetleri görülür. Bu durum bağırsak nekrozuna ve perforasyona kadar ilerleyebilir. Tıbbi tedavi, enteral beslenmenin kesilmesini (beslenme açısından tam besinlerin doğrudan mideye verilmesi), geniş spektrumlu antibiyotiklerin başlatılmasını ve destekleyici bakımı içerir. Bağırsak perforasyonu ve nekrotik bağırsak belirtileri olduğunda cerrahi müdahale endikedir.

Bu ciddi gastrointestinal hastalık, önemli morbidite (hastalıkla ilişkili komplikasyonlar) ve mortalite ile ilişkilidir. Tedaviye rağmen NEC gelişen bebeklerin yaklaşık %15’i ölür ve hayatta kalan bazı bebekler kısa bağırsak sendromu, zayıf büyüme ve uzun vadeli nörogelişimsel bozukluklar gibi çok sayıda komplikasyondan muzdariptir. Bu hastalığın kesin mekanizmasının, tam olarak anlaşılmamasına rağmen, çok faktörlü olduğuna ve erken bağırsak, anormal bağırsak mikrobiyal kolonizasyonu ve bağırsak iltihabı ile ilişkili olduğuna inanılmaktadır.

NEC’in başlangıcı tipik olarak beslenmeye başlandığı doğumdan sonraki ilk birkaç hafta içindedir ve başlangıç ​​yaşı, doğumdaki gebelik yaşıyla ters ilişkilidir. Hastalık sürecinin erken dönemlerinde yenidoğanlarda kusma, mide aspiratlarında artış, safra renginde (yeşil) mide aspiratlarında veya karında şişkinlik ve hassasiyetle birlikte bağırsak seslerinde azalma ile beslenme intoleransı belirtileri görülebilir. Dışkıda mukozal hasarı gösteren brüt veya gizli kan bulunabilir. Bu belirtilerin çoğu spesifik değildir ve diğer bozukluklarla birlikte ortaya çıkabilir.

NEC’nin ilerlemesi, uyuşukluk, apne adı verilen solunumda uzun duraklamalar, sıcaklık dengesizliği ve zayıf perfüzyon (sıvının bir organ veya dokuya pompalanması) gibi sistemik belirtilerle sonuçlanır. Sonuçta bu, solunum yetmezliğine ve mekanik ventilasyon ve vazopresörler gerektiren kardiyovasküler kollapsa yol açabilir. . Karın duvarında ele gelen bir kitle ve eritem (iltihaplanmada olduğu gibi kılcal damar tıkanıklığı nedeniyle deride anormal kızarıklık) daha ilerlemiş bir hastalık sürecinin göstergesidir.

Uzun yıllar süren araştırma ve klinik gözlemlerden sonra NEC’in etiyolojisi ve patogenezi hala belirsizliğini koruyor. Bazı temel risk faktörlerinin, NEC’e yol açan bağırsak hasarının başlaması için önemli ön koşullar olduğu sürekli olarak tanımlanmıştır. Bunlar arasında prematürite, mamayla beslenme, anormal mikrobiyal bağırsak kolonizasyonu ve iskemi (bağırsaklara giden kan damarları daraldığında veya tıkandığında kan akışının azalması) yer alır.

Prematürite, NEC ile ilişkili temel önemli risk faktörü olmaya devam etmektedir. Bağırsak epitel hücre bariyerinin ve bağışıklık sisteminin olgunlaşmamış olması patogenezde katkıda bulunuyor gibi görünmektedir. Doğumdan önce fetüs steril bir bağırsak ortamına sahiptir ve doğumdan sonra hızla bakterilerle kolonize olur. Gram negatif bakterilerin baskın olduğu uygunsuz kolonizasyon, normal bağırsak epitelinin bozulmasına, bakteriyel translokasyona yol açabilir ve aşırı inflamatuar yanıtı tetikleyebilir.

NEC’de görülen belirgin histolojik bulgular inflamasyon ve pıhtılaşma nekrozudur (bir doku ölümü modeli). İskemi, NEC gelişimindeki bir diğer önemli patofizyolojik faktördür. Bağırsak hücrelerine oksijen sağlanmasının azalması hücresel hasara ve nekroza yol açabilir.

NEC tanısı klinik ve radyografik olarak konur. Klinik şüphe ortaya çıktığında ilk değerlendirme olarak karın röntgeni çekilir. Bu, hastalığın ilerlemesini değerlendirmek için keskinliğe ve klinik gidişata bağlı olarak seri olarak tekrarlanır. Abdominal radyografilerde NEC sürecine ilişkin karakteristik bulgular arasında pnömatozis bağırsak (bağırsak duvarında hava), anormal kalıcı dilate anslar, kalınlaşmış bağırsak duvarı, pnömoperiton ve portal ven gazı yer alır. Abdominal serbest hava olarak tanımlanan pnömoperiton barsak perforasyonunu gösteren cerrahi acil bir durumdur ve genellikle müdahale gerektirir.

Karın ultrasonografisi ayrıca karın boşluğundaki serbest sıvının veya apse oluşumunun değerlendirilmesi için de kullanılabilir. NEC’nin ciddiyetini değerlendirmeye yönelik ilave laboratuvar çalışmaları arasında bandemi, nötropeni, anemi ve trombositopeni ile birlikte lökositozun değerlendirilmesi için kan kültürü, pıhtılaşma çalışmaları ve manuel diferansiyel ile tam kan sayımı yer alır. Asidozun ciddiyetini ve solunum desteği ihtiyacını değerlendirmek veya sıvı yönetimine yardımcı olmak için kan gazları seri olarak kontrol edilir.

NEC tedavisi klinik evrelemeye bağlıdır. NEC şüphesi olan evre I vakalarında, başlangıç ​​tedavisi bağırsak istirahati ile enteral beslenmenin kesilmesi, nazogastrik dekompresyon, kan kültürleri ve geniş spektrumlu antibiyotiklerin başlatılmasından oluşur. Bebek NPO olarak kalırken, “ağızdan hiçbir şey yapılmaz”, intravenöz parenteral beslenmeye başlanır. Seri muayeneler ve radyografilerle yakın gözlem önemlidir. NEC onaylandıktan sonra (evre II veya III) cerrahi konsültasyon alınır.

Destekleyici bakım, solunum desteği, inotropik (kardiyak fonksiyon) desteği, sıvı resüsitasyonu ve asit-baz dengesizliğinin düzeltilmesini içerir. NEC’li hastalar, pıhtılaşma faktörlerinin tüketimi nedeniyle yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC) (kanın normal şekilde pıhtılaşmasını önleyen bir durum) geliştirebilir ve kan ürünü transfüzyonu gerektirebilir. NEC’de cerrahi müdahalenin temel endikasyonu perfore veya nekrotik bağırsaktır.

Diğer endikasyonlar arasında klinik kötüleşme ve abdominal kompartman sendromuna neden olan ciddi abdominal distansiyon (karın içindeki basıncın ciddi şekilde artmasına bağlı olarak organ fonksiyon bozukluğu veya yetmezliği) yer alır. Klinik tabloya bağlı olarak genellikle iki cerrahi yaklaşım yapılır; nekrotik bölgenin rezeksiyonu (çıkarılması) ile laparotomi bağırsak veya birincil periton drenajı (karın içindeki bağırsakları, mideyi ve karaciğeri içeren boşluğa bir Penrose drenajı yerleştirme prosedürü).

NEC’in önlenmesi, NEC ile ilgili olumsuz sonuçları azaltma konusunda en büyük potansiyele sahiptir. Şu anda anne sütünün mamayla beslemeye kıyasla NEC’ye karşı koruyucu olduğu açıkça gösterilmiştir. Yemlerin durdurulmasına yönelik nesnel kriterlere sahip standart bir beslenme protokolünün oluşturulmasının da NEC riskini azalttığı gösterilmiştir. Probiyotikler, bağırsak mikrobiyal florasını eski haline getirerek NEC’i önleme potansiyeline sahiptir ancak yine de optimum dozaj ve tedavi süresi konusunda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.