Malabsorpsiyon sendromu nedir? Detaylar

Malabsorpsiyon Sendromu, ince bağırsağın belirli besinleri ve sıvıları yeterince ememediği bir dizi rahatsızlığı ifade eder. İnce bağırsağınızın görevi, yediğiniz gıdalardaki besinleri emerek kan dolaşımınıza eklemektir.

Besinlerin sindirimi ağızda başlar, mide ve bağırsaklar boyunca ve ince bağırsak epitelinin (yüzeyi saran hücreler) fırçamsı kenarında da devam eder. Besinlerin bağırsak kanalında sindiriminde bozulma, fırçamsı kenarlarda besinlerin emiliminde bozukluklar ve lenfatik taşınma fazındaki bozukluklar malabsorbsiyona neden olabilir.

Nedenleri;

• Enfeksiyon, iltihaplanma, travma veya ameliyatta bağırsakta hasar
• uzun süreli antibiyotik kullanımı
• Çölyak hastalığı, crohn hastalığı , kronik pankreatit veya kistik fibroz gibi diğer durumlar
• Laktaz eksikliği veya laktoz intoleransı
• Safra kanalları normal şekilde gelişmediğinde ve safra akışını karaciğerden engellediğinde biliyer atrezi gibi
• Doğuştan veya doğumda mevcut olan bazı kusurlar
• Safra kesesi, karaciğer veya pankreas hastalıkları
• Paraziter hastalıklar
• Bağırsak zarına zarar verebilecek radyasyon tedavisi
• Tetrasiklin, kolşisin veya kolestiramin gibi bağırsağın iç yüzeyine zarar verebilecek bazı ilaçlar

Sendrom ayrıca sindirim sorunlarından da kaynaklanabilir. Mideniz, belirli yiyecekleri sindirmek için ihtiyaç duyduğu enzimleri üretemeyebilir. Ya da vücudunuz yediğiniz yiyecekleri midenizin ürettiği enzimler ve asitle karıştıramayabilir.

Nadir nedenler;

Malabsorbsiyona neden olabilecek bazı nadir bozukluklar da vardır. Bunlardan birine kısa bağırsak sendromu (SBS) denir. SBS ile ince bağırsak kısaltılır. Bu, bağırsağın besinleri daha az emmesini sağlar. SBS bir doğum kusuru olabilir veya ameliyattan kaynaklanıyor olabilir. Malabsorbsiyonun daha da nadir bir potansiyel nedeni, bakteriyel bir enfeksiyonun sonucu oluşan Whipple hastalığıdır.

Belirtileri;

Malabsorbsiyon belirtileri metabolik bozuklukların bir sonucudur: protein, yağ, karbonhidrat, mineral, su tuzu ve ayrıca vitaminlerin metabolik bozuklukları belirtilere neden olur.

Birkaç yıl düzensiz olabilen, ancak daha sonra kalıcı hale gelen ishal ile karakterizedir. Semptomsuz formlar da sıklıkla bulunur.

Zayıflık, yorgunluk, kilo kaybı, şişkinlik, karın içi guruldama ve karın ağrısı malabsorbsiyon için karakteristiktir, ancak spesifik değildir.

• Zayıflık ve yorgunluk; Mikro elementler eksikliği, anemi ve ile ilişkili olabilir
• Ağrı; Kronik pankreatitli hastalarda, bel bölgesinde yayılış gösteren üst karın bölgesinde ağrı görülür. Laktaz eksikliği olan hastalarda karın ağrısı tespit edilir
• Şişkinlik; Bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması ve bağırsaklarda sindirilmemiş gıda birikimi ile kaynaklanır.
• Dışkı hacmi artar ve dışkı kıvamı suludur. Dışkı yağlı bir parlaklık ve hoş olmayan bir koku ve yağ kalıntıları gözlenir
• Kilo kaybı; Temel besin maddelerinin yetersiz alımından kaynaklanır. Kilo kaybı en çok çölyak hastalığı ve Whipple hastalığı olan hastalarda belirgindir. Ek olarak, çölyak hastalığı olan çocuklarda ve ergenlerde malabsorbsiyon büyüme geriliğine yol açar
• Derideki değişiklikler; Kuru cilt, saç dökülmesi, tırnaklarda kırılganlığın artması, dil ve derinin iltihabı, demir ve vitamin eksikliği ile ilişkilidir (özellikle C, B 12, folik asit)
• Ödem; Malabsorbsiyonda ödem düşük proteinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Esas olarak bacaklar ve ayaklar bölgesinde lokalizedir
• Multivitamin eksikliği belirtileri; Malabsorpsiyondan kaynaklanan vitamin eksikliğine çeşitli belirtiler eşlik edebilir. Hipovitaminoz belirtileri, derideki değişiklikler, cilt, dil ve  organ zarlarında kendini gösterir. Cildin kuruluğu ve soyulması, yüz, boyun, eller, bacaklar ve ayaklarda kahverengi lekeler görülebilir. Tırnaklar donuklaşır, pul pul dökülür. Saçın incelmesi ve  dökülmesi görülür. Deri altı kanamalar, diş eti kanamasının artması (K vitamini eksikliğinden dolayı) görülebilir. A vitamini eksikliği ile hastalar görme bozuklukları yaşarlar. D vitamini eksikliği olan hastalar için kemik ağrısı karakteristiktir. B1 ve E vitaminlerinin eksikliği güç kaybına ve nöropatilere yol açar. B12 vitamini eksikliği anemiye yol açar
  
• Mineral metabolizması bozuklukları; Kalsiyum eksikliği; uyuşma, karıncalanma, iğnelenme ve kas, kemik ağrısına neden olabilir. Şiddetli malabsorbsiyonda kalsiyum eksikliği (D vitamini eksikliği ile birlikte), kemiklerin, omurganın ve kalçanın osteoporozunda katkıda bulunabilir. Çinko, bakır ve demir eksikliği olan hastalarda deri döküntüsü görülür, demir eksikliği anemisi gelişir
• Endokrin metabolizması bozuklukları; Uzun süreli ve şiddetli malabsorbsiyon seyrinde, hormonal yetmezlik belirtileri ortaya çıkar. Hastaların hormonlarının düşük seviyesi neticesinde azalmış libido, adet döngüsü bozukluğu oluşabilir

Teşhisi;

Kronik ishal veya besin eksiklikleriniz varsa veya sağlıklı beslenmenize rağmen önemli miktarda kilo verdiyseniz doktorunuz malabsorpsiyon sendromundan şüphelenebilir . Teşhisi doğrulamak için bazı testler kullanılır. Bu testler şunları içerebilir:

• Dışkı testleri; Dışkı testleri , dışkı veya dışkı örneklerindeki yağı ölçebilir. Bu testler en güvenilir olanıdır çünkü yağ genellikle malabsorpsiyon sendromlu birinin dışkısında bulunur
• Kan testleri; Bu testler, gibi kandaki belli besin maddeleri, seviyesini ölçmek Vitamin B-12, D vitamini, folik asit, demir, kalsiyum, karoten, fosfor, albümin ve protein

Bu besinlerden birinin eksikliği, malabsorpsiyon sendromunuz olduğu anlamına gelmeyebilir. Sağlıklı besin seviyelerine sahip yiyecekleri seçmediğiniz anlamına gelebilir. Bu besinlerin normal seviyeleri, emilim bozukluğunun sorun olmadığını düşündürmektedir.

• Nefes testleri; Laktoz intoleransını test etmek için nefes testleri kullanılabilir.

Laktoz emilmezse, kolona girer. Kolondaki bakteriler laktozu parçalar ve hidrojen gazı üretir. Fazla hidrojen bağırsaklarınızdan kan dolaşımınıza ve ardından ciğerlerinize emilir. Laktoz içeren bir ürünü aldıktan sonra nefesimizde hidrojen gazı varsa, laktoz intoleransınız olabilir.

• Görüntüleme testleri; Yapısal sorunları aramak için sindirim sisteminizin fotoğraflarını çeken görüntüleme testleri yapılabilir. Örneğin, doktorunuz , Crohn hastalığının bir işareti olabilecek ince bağırsağınızın duvarının kalınlaşmasını aramak için bir CT taraması isteyebilir
• Biyopsi; Doktorunuz ince bağırsağınızın iç yüzeyinde anormal hücreler olduğundan şüphelenirse biyopsi alabilirsiniz.

Biyopsi muhtemelen bir endoskopi kullanılarak yapılacaktır. Ağzınıza bir tüp yerleştirilir ve küçük bir hücre örneği almak için yemek borusu ve mideniz yoluyla ince bağırsağınıza gönderilir.

Tedavisi;

Doktorunuz muhtemelen ishal gibi semptomları ele alarak tedavinize başlayacaktır. Loperamid gibi ilaçlar yardımcı olabilir. Doktorunuz ayrıca vücudunuzun ememediği besinleri ve sıvıları da değiştirmek isteyecektir. Ve onlar belirtileri açısından sizi izleyebilir dehidratasyon içerebilir, susuzluk artış, düşük idrar çıkışı ve kuru ağız, deri veya dil.

Ardından, doktorunuz emilim sorununun nedenine göre bakım sağlayacaktır. Örneğin, laktoz intoleransınız olduğu tespit edilirse, doktorunuz muhtemelen size süt ve diğer süt ürünlerinden uzak durmanızı veya bir laktaz enzim tableti önerecektir.

Bu noktada doktorunuz sizi bir diyetisyene yönlendirebilir. Diyetisyeniniz, vücudunuzun ihtiyaç duyduğu besinleri aldığınızdan emin olmanıza yardımcı olacak bir tedavi planı oluşturacaktır. Diyetisyeniniz şunları önerebilir:

• Enzim takviyeleri; Bu takviyeler, vücudunuzun kendi başına ememediği besinleri emmesine yardımcı olabilir.
• Vitamin takviyeleri; Diyetisyeniniz, bağırsağınız tarafından emilmeyenleri telafi etmek için yüksek dozda vitamin veya diğer besinler önerebilir
• Beslenme değişiklikleri. Diyetisyeniniz, belirli yiyecekleri veya besinleri artırmak veya azaltmak için diyetinizi ayarlayabilir. Örneğin, ishali azaltmak için yağ oranı yüksek gıdalardan kaçınmanız ve elektrolitlerinizi dengelemeye yardımcı olmak için potasyum içeriği yüksek yiyecekleri artırmanız önerilebilir .

Doktorunuz ve diyetisyeniniz, emilim bozukluğu semptomlarınızı yönetecek ve vücudunuzun normal çalışması için ihtiyaç duyduğu besinleri ve sıvıları almasına izin verecek bir tedavi planı oluşturmanıza yardımcı olabilir.

Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.