Kazakistan’da OHAL Sona Erdi
Kazakistan’da 5 Ocak’ta ülke çapında ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) 19 Ocak gece yarısından itibaren sona erdi. OHAL’in sona ermesiyle ülkede 23.00-7.00 saatleri arasında uygulanan sokağa çıkma yasağı ile sokaklardaki güvenlik tedbirleri kaldırıldı. Şehirlere giriş ve çıkış yeniden serbest oldu.
Cumhurbaşkanı Basın Sözcüsü Berik Uali, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “halkın birlik ve beraberliği, emniyet ve kolluk kuvvetlerinin canları pahasına hareketleri sayesinde Kazakistan genelinde düzen ve huzurun sağlandığını” duyurdu.
2 Ocak’ta Kazakistan’da hükümet LPG’ye uygulanan tavan fiyatları kaldırdı. Hükümetin bu hamlesiyle birlikte LPG fiyatları iki katına çıkarken halk da Pazar gününden itibaren ülkenin akaryakıt üreten bölgesi Mangistau başta olmak üzere birçok yerde sokağa çıktı.
Protestolar üzerine geri adım atan devlet, Mangistau eyaletinde fiyatları düşürme kararı aldı. Meydanda toplananlar hakkında cezai işlem uygulanmayacağı sözü de verildi.
Fakat ülkenin birçok noktasında insanlar protesto gösterilerine devam etti. Eylemciler bunun nedenini yolsuzluk, yüksek işsizlik ve refah seviyesinin düşüklüğü, ardı ardına gelen zamlar olarak açıkladı.
Halk eylemler boyunca Cumhurbaşkanı Tokayev’in ve tüm Nazarbayev yetkililerinin istifasını, 1993 Anayasasının restorasyonunu ve buna bağlı olarak parti, sendika kurma hakkının tanınmasını; siyasi mahkumların serbest bırakılmasını ve baskılara son verilmesini talep etti.
4 Ocak akşamı Almatı’da polis ile eylemciler arasındaki çatışmaların artması üzerine Cumhurbaşkanı Tokayev, Almatı ve Mangistau’da, 19 Ocak’a kadar OHAL ilan etti.
5 Ocak sabahı itibariyle Başbakan Askar Mamin başkanlığındaki hükümet istifa ederken Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre Başbakan Vekili görevini daha önce Başbakan Yardımcısı olan Alihan Smailov’un yürütmesi kararı alındı. Parlamento bu kararı onayladı.
5 Ocak’ta artarak ve ülkenin her yerine yayılarak devam eden protestolar üzerine Cumhurbaşkanı önce başkent Nur Sultan’da, ardından ülkenin tamamında OHAL ilan etti.
19 Ocak’a kadar devam edeceği açıklanan OHAL kapsamında saat 23.00’ten 07.00’ye kadar sokağa çıkma yasağı uygulanması kararı alındı.
OHAL’e karşın Almatı’da göstericiler belediye binası ve havalimanını uluslararası bastı. Çatışmaların şiddetlenmesi üzerine Cumhurbaşkanı Tokayev, rusya önderliğindeki CTSO’dan* “terör tehdidine karşı ülkesine yardım etmelerini” istedi. CSTO’nun “barış gücü” askerleri 6 Ocak’ta Kazakistan’a ulaştı. 7 Ocak’ta Tokayev, ülkenin tüm bölgelerinde “anayasal düzen”in sağlandığını açıkladı.
Protestolar devam ederken, sadece bazı bölgelerde etkili olan internet erişimi kesintisi tüm ülkeye yayılmıştı. 5 günün ardından 10 Ocak’ta internete erişim tekrar sağlandı. 19 milyon kişinin yaşadığı ülkede çıkan ayaklanmalar sırasında 164 kişi hayatını kaybetti, 10 bin kişi gözaltına alındı.
