Şırnak: Mor Aday Kilisesi

Mor Aday Kilisesi; Şırnak’ın İdil İlçesi, Öğündük Köyü, Basak Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır.

İlçe Merkezi’nden Öğündük Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Eski bir Süryani yerleşimi olan köy, 19. yy. sonlarında terkedilmiştir. Bu terkten sonra bir ara ev olarak kullanılan kilise, günümüzde kendi haline bırakılmıştır.

Kiliseden sonra eve dönüştürüldüğünde bazı ilave ve değişiklikler yapılmıştır. Dış köşelerine silindirik kuleler eklenmiş, iç mekan da yeniden düzenlenmiştir.

İki katlı bir yapıdır. Kilise, bölgede en yaygın şekilde uygulanan parokial plan tipindedir. Doğu batı yönünde dikdörtgen planlı ve 13.26 x 20.20 m ölçülerinde narteks, naos ve mezbah bölümlerinden oluşmaktadır.

Güneyde doğu –batı ekseninde uzunlamasına beşik tonoz örtülü narteks yer almaktadır. Buraya güneyden iki kapı ile girilmektedir.

Paylaşın

Şırnak: Ali Han Ağa (Uysal) Evi

Ali Han Ağa (Uysal) Evi; Şırnak’ın Merkez İlçesi, İsmet Paşa Mahallesi, Camii Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Ev, bahçe içerisindedir. Batıya bakan sokak kapısından bahçeye girilmektedir. Ali Han Ağa evi iki katlı olarak düzenlenmiştir.

Alt katta iki oda bulunmakta ve ev içerisinde bulunan merdivenlerle ikinci kata çıkılmaktadır. Alt kat ve üst katta iki oda, bir salon bulunmaktadır. Ve bir mutfak var. Odalarda iki pencere bulunur.

Üst katta evin giriş kapısının üstündeki kemer üzerinde yazılar bulunmakta, yine bu kemerin üzerinde kare bir pano içerisinde kitabe bulunur. Pencereler demir şebekelerle kapatılmıştır.

Paylaşın

Şırnak: Ciddeyt Değirmenleri

Ciddeyt Değirmenleri; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Sur Mahallesi, Saklan Mevkii’nde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Ciddeyt Köprüsü’nden Mardin-Cizre karayoluna bağlanan toprak tali yolun Saklan deresinde ki dönüşünde 1. değirmen bulunmaktadır.

İki bölümden oluştuğu rivayet edilen değirmen moloz taşla inşa edilmiş ark yolu 2 veya 2.5 metrelik gövdesiyle ayaktadır. 2. Değirmen derenin hemen yanında 1. değirmen doğrultusunda yer alır.

Moloz taşla yapılmış yarım metrelik bir seviyede harap durumdadır. 3. değirmen 2. değirmenin 30 metre kadar kuzeyinde yer alır.

Yine moloz taştan yapılan yapı 2.5 metre civarında dere yatağının çekilmesi nedeniyle 30 metre uzaktadır.

Hemen güneybatısında küçük bir niteliksiz mezarlık alanı bulunmaktadır. Temelleri kalan değirmenler, günümüzde kullanılmamakta olup harap durumdadır.

Paylaşın

Şırnak: Kasrik Beldesi

Kasrik Beldesi; Şırnak’ın Merkez İlçesine bağlı olup İl Merkezi’ne 35 kilometre mesafededir. Beldenin konumu Şırnak-Cizre karayolu üzerinde olup, karayolu beldenin içinden geçmektedir.

İl Merkezi’nden Kasrik Beldesi’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Belde Gabar ve Cudi dağları arasında kalan boğazın çıkışında kurulmuştur. 1 kilometre uzağında beldeye bağlı Davutköy Köyü bulunmaktadır. Beldenin içinden Akçay Köyüne doğru bir yol geçmektedir. Belde; Bahçelievler, Boğaz ve Yeni Mahalle olarak mahallelere ayrılmıştır.

Belde 1998 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile belediyelik olmuştur. 1983 yılında Kasrik Jandarma Karakolunun yapılmasıyla köylüler Kasrik Mezrasına yerleşmişlerdir. Zaman içinde toplanarak belde halini almıştır.

Kasrik Beldesi’nde Asur ve Gutilerden kalma köprü, taştan yontulmuş sulama kanalı, ata binmiş adam resmi gibi tarihi eserler bulmaktadır.

Beldede Kızılsu Deresi üzerinde bulunan yıkık taş köprü ve boğazın karşısında yıkık taş yol olup, boğazda kale kalıntıları bulunur. Kalenin güney kısmında ise yine Asurlara ait ev harabeleri, ata binmiş gelin ile damat kabartmalarının bulunduğu kayalar bulunur.

Paylaşın

Şırnak: Nuh Nebi Camii ve Medresesi

Nuh Nebi Camii ve Medresesi; Şırnak’ın Silopi İlçesi, Birlik (Cuma) Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Birlik Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Üzerinde herhangi bir kitabe yoktur. Bu nedenle kesin tarihi belli değildir. Oldukça harap olan cami ve medrese olarak tescillenmiştir. Aslında yapıda asıl yapılması gereken bir temizlik kazısıdır. Böylece tüm birimleri ortaya çıkararılabilir. Buna göre rölöve restitüsyon ve restorasyon projelerinin çıkartılan yapı restore edilmelidir.

Yapı dıştan 23.22 x 24.79 m ölçülerinde olup doğu batı istikametinde uzanmaktadır. Ortadaki avlunun güneyinde cami, kuzeyinde medrese ile doğuda dışa doğru taşıntılı iki katlı olan bir eyvanlı bölüm ile batısındaki mekandan oluşmaktadır. Camiye avludan giriş sağlanmakta olup doğu-batı yönünde dikdörtgen planlı ve iki sahınlıdır.

Ayrıca sahınların doğu tarafında birer oda yer almaktadır. Üç sivri kemerli açıklık sahınları ayırmaktadır. Mihrap kıble duvarına iki kademeli şekilde girintili olup dışa taşıntılıdır. Avlunun kuzeyinde medrese yer almaktadır. Medresenin güneybatı köşesindeki bir oda ile kuzeydoğudaki oda ayakta kalmış olup diğer odalar yıkık bir vaziyetedir.

Paylaşın

Şırnak: Meryem Ana Kilisesi

Meryem Ana Kilisesi; Şırnak’ın İdil İlçesi yerleşim sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Tarihi M.S. 57. Seneye dayanan idil Meryem Ana Kilisesinin ilk isimi Mor Yuhan olarak geçmektedir. Bölgeye ilk gelen havarilerden Mor Yuhan ve Maria Magdalena gibi havarilerin bölgeye gelip Hristyanlığı müjdelemeleri ile Halk Hristyanlığı kabule geçtikten sonra bugünkü Meryem Ana Kilisesi Mor Yuhan ismi ile kuruluyor.

Meryem Ana Kilisesi M.S. 57, yılda Antakya da bulunan ve Hıristiyanlığı kabul eden ilk kilise olarak bilinen Mor Petrus Kilisesinden sonra, Hıristiyanlığı kabul eden ikinci en eski kilise olarak bilinmektedir. Meryem Ana Kilisesi ismini ise 1710 da almıştır. 3 bölüm olarak yapılmasına karşın bugün 2 bölümü mevcut olup 1 bölümü gerek yıkımlar gerek tarihte yapılan savaşlardan veya doğa olaylarından dolayı yıkılmıştır.

Avlunun kuzey batısına yerleştirilmiş olan kilise, doğu –batı ekseninde dikdörtgen planlı bir yapıdır. Dıştan 9.85 x 20.40 m ölçülerinde, bazilikal planlı ve iki neflidir. Doğusunda iki bölümlü mezbah (sunak) bulunmaktadır. Güneyden basit bir kapıyla iç mekana girilmektedir. Ortada iki serbest ayakla ayrılan nefler, dört bölüm halinde çapraz tonozlarla örtülmüştür.

Kuzey nef daha dar yapılmıştır. Mezbah, naostan yüksekte ve iki çapraz tonoz örtülüdür. Birinci nefe bakan kduşkudşin dikdörtgen görünüşlü ve planlı bir niş şeklindedir. Yüzeyinde ikonografik, bitkisel ve geometrik bezemeler vardır. Ayrıca tüm iç mekan sıvalı ve boyalıdır. Dış cepheler sağır tutulmuş, kaba yonu taşlarla örülmüştür. Sonradan bir çan kulesi eklenmiştir. Tescilli olan kilise sağlam ve bakımlıdır.

Paylaşın

Şırnak: Cizre İç Kale

İç Kale; Şırnak’ın Cizre İlçesi yerleşim sınırları içerisinde Dicle Nehri kenarında inşaa edilmiştir. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

İç Kale, Askeri bölge içerisinde kalmaktadır. Hudut Tabur Komutanlığı’nın kullanımındadır. Burada doğu batı doğrultusunda birbirine paralel iki sur duvarları uzanmaktadır.

Kuzeyde kalan ilk duvar nehre yakın olup, doğudan dış surlarla birleşmektedir. Aslanlı kapı ve iki katlı karargah binasının alt katı korunmaktadır. Bu binanın alt katı ile aslanlı kapının planları çıkartılmıştır. Batı ucunda Burcu Belek bulunmaktadır.

Duvarda birçok kaplama taşı sökülmüştür. Kalan izlerden bazalt taşı ile yapıldığı anlaşılmaktadır. İkinci sur duvarı ortaya yakın bir yerde daire planlı bir burçla son bulmaktadır. Üzerinde bir mihrap nişi tespit edilmiştir. Duvarın kuzey tarafına açılmıştır. Muhtemelen kale mescidine aittir.

Bunun ölçüleri alınarak plan ve görünüşü çizilmiştir. Ayrıca duvarın güney batısında bugün askeri yemekhane olarak kullanılan tek katlı bina vardır Güney cephenin ortasından bir kapı ile girilmekte ve içerisi boydan boya iki bölümden oluşmaktadır. Sadece fotoğrafla belgelenmiş ölçüleri alınamamıştır.

Bunun dışında batı tarafta kuzey güney yönünde dikdörtgen planlı ve beş bölümlü yıkık vaziyette kalıntılar mevcuttur. Genelde bazalt taşı kullanılmıştır. Burada kufi yazılı Arapça kitabe yazılıdır. Kale büyük ölçüde tahrip görmüştür.

Paylaşın

Şırnak: Beyaz Köprü

Beyaz Köprü; Şırnak’ın Uludere İlçesi, Hilal Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Hilal Beldesi’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Köprü günümüze bir kısmı yıkılmış bir şekilde gelebilmiştir. Hilal Çayı üzerine kurulan köprü tek kemerli köprüler gurubuna girmektedir.

Doğu-batı yönünde uzanan köprü 11.20 m kemer açıklığında, 4.47 m açıklığında ve 5.00 m yüksekliğindedir. Köprü kemeri kesme taştan diğer kısımlar moloz taştan yapılmıştır.

Köprü su taşkınlarından dolayı batı yan duvarı tamamen yıkılmıştır. Su tahribatına maruz kalan köprünün acilen onarılması gerekmektedir. Dönemi hakkında herhangi bir belge bulunmamaktadır.

Paylaşın

Şırnak: Abdaliye Medresesi

Abdaliye Medresesi; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Dağkapı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Medrese 840/1437 yılında Emir Abdal (Abdullah) ibn Abdillah Seyfettin Bohti tarafından yaptırılmıştır. Yapıdan günümüze mescit, türbe, bir medrese hücresi, avluya geçişi sağlayan giriş ünitesi ve bir eyvan gelebilmiştir. Medresenin doğu ve batı kanadındaki hücrelerin sadece temel kalıntıları günümüze ulaşabilmiştir.

Kuzey kanadında hücre olup, olmadığı belli değildir. Günümüzde bu tarafa sonradan namazgâh, cami ve şadırvan eklenmiştir. Bu hücrelerin altında girişi avludan sağlanan Mem-u Zin Türbesi bulunmaktadır. Türbeye avludan dokuz basamakla türbeye inilmektedir.

Türbe, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı olup, üzeri aynı doğrultuda uzanan sivri beşik tonozlu örtülüdür. İçerisi kuzeyinde yer alan bir pencere açıklığı ile aydınlatılmıştır. Türbenin içinde üç tane mezar vardır. Bunlar Mem (Memo), Zin (Zinet) ve Bekir (Beko)’ya aittir.

Mezar taşlarının birinin üzerinde “ölümü 854’te Allah onu ve tüm müslümanlara rahmet etsin” ibaresi bulunmaktadır. İnanç turizmi açısından önemli olan yapı restore edilmiştir. Özellikle Mem-u Zin Türbesi yörede önemli bir aşk efsanesini canlı tutmaktadır.

Paylaşın

Şırnak: Hamidiye Kışla Binası

Hamidiye Kışla Binası; Şırnak’ın Cizre İlçesi yerleşim sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Hamidiye Kışla Binası, iç kalenin güney tarafındaki askeri bölge içinde kalmaktadır.

Osmanlı son döneminde, Sultan II. Abdülhamit tarafından paşa olarak tayin edilen Cizre Miran Aşiretleri reisi Mustafa Paşa (Mısto-i Miri) tarafından Cizre ve Midyat’lı taş ustalarına yaptırılmıştır.

4. Hudut Tabur Komutanlığı’nın komuta merkezi olarak kullanılmaktadır. Askeri alan içerisinde olduğu için sağlam ve yapılış amacına uygun biçimde günümüze kadar gelebilmiştir.

Paylaşın