Filistin – İsrail Savaşı Üçüncü Gününde: Can Kaybı Bin 100’ü Aştı

Hamas’ın öncülüğündeki Filistinli direniş grupları İsrail’e karşı ‘Aksa Tufanı’ operasyonunu başlatırken, İsrail’de bu operasyona “Demir Kılıçlar” operasyonu ile karşılık verdi. Operasyonlar üçüncü gününe girerken en az bin 100 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.

Haber Merkezi / İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), Hamas’ın Cumartesi günü başlattığı saldırılarla tırmanan çatışmalarda şimdiye kadar 700 İsrailli sivilin ve askerin hayatını kaybettiğini açıkladı. 2 bin 300 kişinin de yaralandığı bildirildi.

Yaralılar arasında durumu ciddi olanların bulunduğu, bu nedenle can kaybının artmasından endişe edildiği de açıklandı. Bu sayılarla İsrail’in kayıpları 1973’teki Yom Kippur Savaşı’ndan bu yana kaydedilen en büyük kayıp oldu.

Gazze’deki Filistin Sağlık Bakanlığı’nın Pazar günü itibariyle yaptığı açıklamada ise İsrail’in saldırılarında can kaybının 413 olduğu bildirildi.

Hamas’ın İsrail içlerine doğru başlattığı operasyonun üzerinden 48 saat geçmesine karşın Tel Aviv yönetimi halen kontrolü sağlayamadı. Ayrıca, Hamas’ın İsrail’e düzenlediği roket saldırıları da devam ediyor.

Çatışmalara ilişkin gazetecilere bilgi veren Yarbay Richard Hecht, İsrail topraklarına sızan Filistinli savaşçılarla çatışmaların devam ettiğini söyledi. Askeri sözcü, pazartesi sabahı itibarıyla Gazze Şeridi çevresinde ‘yedi veya sekiz’ noktada Hamas militanlarıyla mücadelenin sürdüğünü aktardı.

Birleşmiş Milletler, İsrail ile Hamas arasında şiddetlenerek devam eden savaşta 123 binden fazla kişinin yerlerinden edildiğini açıkladı. BM’nin insani yardım kuruluşu OCHA, pazartesi günü bir açıklama yaparak çatışmanın başlamasından bu yana Gazze Şeridi’nde 123 binden fazla insanın yerinden edildiğini duyurdu.

73 binden fazla kişinin okullarda barındığını belirten OCHA, “Gazze’de 123 bin 538’den fazla kişi, çoğunlukla korku, korunma endişeleri ve evlerinin yıkılması nedeniyle ülke içinde yerinden edildi.” dedi.

Pazar günü acil olarak toplanan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin, İsrail’e düzenlediği saldırılar nedeniyle Hamas’ı kınayan ortak bir karar alamadı. ABD’nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Yardımcısı Büyükelçi Robert Wood bir dizi ülkenin Hamas’ın saldırılarını kınadığını söyledi.

Wood üyelerin tamamının kınama kararına katılmadığını ifade etti. Bu ülkeler arasında BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinden biri olan Rusya’nın da yer aldığı tahmin ediliyor. Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia ise ülkesinin saldırıları kınamadığının “doğru olmadığını” söyledi.

“Sivillere yönelik tüm saldırıları kınıyoruz” diyen Nebenzia Rusya’nın mesajının “çatışmalarının derhal sonlandırılması, ateşkese varılması ve on yıllardır durmuş olan anlamlı müzakerelere başlanması” olduğunu söyledi.

İsrail’in en çok satan üçüncü gazetesi olan ve kendini merkez sola konumlandıran Haaretz, Hamas’ın başlattığı saldırıdan Başbakan Binyamin Netanyahu’yu sorumlu tuttu. Editoryal yazıda, “İsrail’in başına Simhat Tora Bayramı’nda gelen felaketin sorumluluğu açıkça tek bir kişinindir: Binyamin Netanyahu” denildi.

Makalede şu ifadeler kullanıldı: Geniş siyasi deneyimi ve güvenlik konularındaki yeri doldurulamaz bilgeliğiyle övünen Başbakan, Filistinlilerin varlığını ve haklarını açıkça göz ardı eden bir dış politika benimseyerek, anahtar pozisyonlara Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir’i atayarak ilhak ve mülksüzleştirme hükümetini kurarken İsrail’i bilinçli olarak içine sürüklediği tehlikeleri tespit etmekte tamamen başarısız oldu.

Haaretz, kendisini merkez sol ilerici bir gazete olarak pazarlıyor, İsrail’de üçüncü en büyük tiraja sahip ve yurt dışında da geniş çapta okunuyor.

Hamas ve İsrail arasındaki çatışmaların yakın tarihçesi

İsrail’in 2005 yılında 2,3 milyon insana ev sahipliği yapan Gazze Şeridi’nden çekilmesinden bu yana bölgeyi kontrol eden Hamas ve İsrail arasında çok sayıda çatışma yaşandı. İşte bu çatışmaların öne çıkanlarının kronolojisi:

Ağustos 2005 İsrail güçleri, 1967’deki Orta Doğu savaşında kıyı şeridini Mısır’dan ele geçirdikten 38 yıl sonra tek taraflı olarak Gazze’den çekildi, yerleşim yerlerini terk etti ve bölgeyi Filistin Yönetimi’nin kontrolüne bıraktı.

25 Ocak 2006: Hamas, Filistin parlamento seçimlerinde sandalyelerin çoğunluğunu kazandı. İsrail ve ABD, Hamas’ın şiddetten vazgeçmeyi ve İsrail’i tanımayı reddetmesi nedeniyle Filistinlilere yardımı kesti.

25 Haziran 2006: Hamas militanları, sınır ötesi bir baskında İsrail askeri Gilad Şalit’i esir aldı. Bu da İsrail’in hava saldırılarına yol açtı. Şalit, beş yıldan uzun bir süre sonra bir mahkum değişimiyle serbest bırakıldı.

14 Haziran 2007: Hamas, kısa bir iç savaşla Gazze’yi ele geçirdi ve Batı Şeria’da bulunan Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a sadık El Fetih güçlerini devirdi.

27 Aralık 2008: İsrail, Filistinlilerin İsrail’in güneyindeki Sderot kasabasına roket atmasının ardından Gazze’ye 22 günlük bir askeri saldırı başlattı. Ateşkes sağlanmadan önce yaklaşık bin 400 Filistinli ve 13 İsraillinin öldürüldüğü bildirildi.

14 Kasım 2012: İsrail, Hamas’ın Genelkurmay Başkanı Ahmed Cebari’yi öldürdü. Hemen ardından sekiz gün boyunca Filistinli militanlar roket fırlatırken, İsrail de hava saldırılarını sürdürdü.
Temmuz-Ağustos 2014 – Üç İsrailli gencin Hamas tarafından kaçırılması ve öldürülmesi, Gazze’de 2 bin 100’den fazla Filistinli’nin ve 67’si askeri olmak üzere 73 İsraillinin öldüğü bildirilen yedi haftalık bir savaşa yol açtı.

Mart 2018: Gazze’nin İsrail ile çitlerle çevrili sınırında Filistinli protestolar başladı. İsrail askerleri protestocuları uzaklaştırmak için ateş açtı. Birkaç ay devam eden protestolarda 170’den fazla Filistinlinin öldürüldüğü bildirildi. Protestolar ve İsrailli askerlerin müdahalesi aynı zamanda Hamas ile İsrail güçleri arasında çatışmalara yol açtı.

Mayıs 2021: Ramazan ayında haftalarca süren gerilimin ardından, Kudüs’teki El Aksa yerleşkesinde İsrail güvenlik güçleriyle çıkan çatışmalarda yüzlerce Filistinli yaralandı. İsrail’in güvenlik güçlerini yerleşkeden çekmesini talep ettikten sonra Hamas, Gazze’den İsrail’e bir roket yağmuru başlattı. İsrail de Gazze’ye hava saldırılarıyla karşılık verdi. 11 gün süren çatışmalarda Gazze’de en az 250, İsrail’de ise 13 kişi hayatını kaybetti.

Ağustos 2022: İsrail’in hava saldırısıyla üst düzey bir İslami Cihad komutanını vurmasıyla başlayan ve üç gün süren şiddet olaylarında 15’i çocuk en az 44 kişi öldürüldü. İsrail, hava saldırılarının İran destekli militan hareketin İsrailli komutanları ve silah depolarını hedef alacak bir saldırı planına karşı önleyici bir operasyon olduğunu söyledi. Buna karşılık İslami Cihad, İsrail’e binden fazla roket fırlattı. İsrail’in Demir Kubbe hava savunma sistemi, herhangi bir ciddi hasar veya can kaybının önüne geçti.

Ocak 2023: Gazze’deki İslami Cihad, İsrail birliklerinin bir mülteci kampına baskın yapıp yedi Filistinli silahlı militanı ve iki sivili öldürmesinin ardından İsrail’e iki roket fırlattı. Roketler sınıra yakın yerleşim yerlerinde alarmların çalmasına neden oldu ancak herhangi bir can kaybına yol açmadı. İsrail Gazze’ye hava saldırılarıyla karşılık verdi.

Mayıs 2023: İsrail’in Filistin İslami Cihad örgütünün üç üyesini hedef alarak öldürmesiyle başladı. İki taraf arasında beş gün süren çatışmalarda Filistinli siviller de hayatını kaybetti. Daha sonra iki taraf arasında ateş anlaşması yapıldı.

Ekim 2023: Hamas, roket yağmurunun yanı sıra sınırı geçen silahlı kişilerle sürpriz bir saldırı düzenleyerek Gazze Şeridi’nden İsrail’e son yılların en büyük saldırısını başlattı. İslami Cihad, savaşçılarının saldırıya katıldığını duyurdu. İsrail ordusu, savaş durumunda olduğunu belirterek, Gazze’de Hamas’ı hedef alan saldırılar düzenlediğini ve yedek birlikleri göreve çağırdığını açıkladı.