Gazze Şeridi’nde İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı 61 artarak 46 bin 645’e yükseldi. Gazze’de İsrail saldırılarında yaralananların sayısı ise 281 artarak 110 bin 012’ye çıktı.

Haber Merkezi / Gazze’de İsrail saldırılarında ölenlerin yüzde 70’ini çocuklar ve kadınların oluşturduğu aktarılırken, saldırılar sonucu oluşan yıkımdan dolayı çok sayıda kişinin hala enkaz altında olduğu vurgulandı. Sivil savunma ve acil sağlık ekiplerinin bu kişilere ulaşmakta zorluk yaşadığı kaydedildi.

Savaş, Gazze’de geniş bir bölgeyi dümdüz etti. Gazze Şeridi’nin 2,3 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 90’ını yerlerinden edildi, birçoğu da birden fazla kez kaçmak zorunda kaldı. Yüzbinlerce kişi, yiyecek ve diğer temel ihtiyaçlara sınırlı erişimle sahil boyunca yayılan çadır kamplarda toplanmış durumda.

Son haftalarda İsrail ve Hamas ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması için bir anlaşmaya yaklaşmış gibi görünüyor.

Katarlı arabulucular, Gazze’de 15 aydır devam eden savaşın sona erdirilmesine yönelik ilk adım olarak çatışmaların durdurulması ve Filistinli tutuklularla rehinelerin takas edilmesini öngören bir anlaşma taslağını İsrail ve Hamas’a gönderdi.

ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın görevi Başkan Joe Biden’dan devralmasına sadece bir hafta kala yetkililer, Doha’daki görüşmelerde bir ilerleme kaydedildiğini ve anlaşmanın yakın olabileceğini belirtiyor. Hamas anlaşma hakkında herhangi bir detay vermezken, gazetecilere bilgi veren İsrailli bir yetkiliye göre taslaktaki ana noktalar şöyle:

İlk aşamada İsrailli 33 rehine serbest bırakılacak. Bunlar arasında çocuklar, kadın askerler de dahil olmak üzere kadınlar, 50 yaş üstü erkekler, yaralılar ve hastalar bulunuyor. İsrail çoğunun hayatta olduğuna inanıyor ancak Hamas’tan resmi bir doğrulama gelmedi.

İlk aşama planlandığı gibi ilerlerse anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonraki 16. günde hayatta kalan rehinelerin, erkek askerler ve askerlik yaşındaki erkeklerin serbest bırakılacağı ve ölen rehinelerin cesetlerinin iade edileceği ikinci aşama için müzakereler başlayacak.

Geri çekilme aşamalı olacak ve İsrail güçleri sınırdaki İsrail kasaba ve köylerini savunmak üzere sınır bölgesinde kalacak. Buna ek olarak, Gazze’nin güney sınırı boyunca uzanan Philadelphi koridorunda güvenlik düzenlemeleri yapılacak ve İsrail anlaşmanın ilk birkaç gününden sonra bu koridorun bazı bölümlerinden çekilecek.

Silahsız Kuzey Gazze sakinlerinin geri dönmesine izin verilecek ve silahların oraya taşınmamasını sağlayacak bir mekanizma kurulacak. İsrail askerleri Gazze’nin merkezindeki Netzarim koridorundan çekilecek.

Cinayet ya da ölümcül saldırılardan hüküm giymiş Filistinli militanlar da serbest bırakılacak ancak sayıları canlı rehine sayısına bağlı olacak. Bu sayı henüz bilinmiyor. Mahkumlar Batı Şeria’ya gönderilmeyecek. İsrail’e yönelik 7 Ekim 2023 saldırısında yer alan Hamas savaşçıları serbest bırakılmayacak.

Birleşmiş Milletler dahil olmak üzere uluslararası kuruluşların halkın ciddi bir insani krizle karşı karşıya olduğu uyarısında bulunduğu Gazze Şeridi’ne insani yardımın önemli ölçüde artması söz konusu olacak.

İsrail bölgeye yardım girişine izin veriyor ancak girişine izin verilen miktarın yanısıra ihtiyaç sahiplerine ulaşan miktar konusunda da anlaşmazlıklar yaşanıyor. Çeteler tarafından yapılan yağmalama da giderek artan bir sorun haline geliyor.

Savaştan sonra Gazze’yi kimin yöneteceği müzakerelerin en büyük bilinmeyenlerinden biri. Görünen o ki mevcut görüşmelerde, karmaşıklığı ve sınırlı bir anlaşmayı engelleme ihtimali nedeniyle bu konu ele bile alınmadı.

İsrail, Hamas’ın hiçbir rol oynayamayacağını belirtiyor ve 30 yıl önce Oslo geçici barış anlaşmaları çerçevesinde kurulan ve işgal altındaki Batı Şeria’da sınırlı egemenliğe sahip olan Filistin Yönetimi’nin sürece dahil olmasını reddediyor.

İsrail ayrıca Gazze’deki savaşın başından beri, çatışmalar sona erdikten sonra Gazze üzerinde güvenlik kontrolünü elinde tutacağını vurguluyor.

Uluslararası toplum Gazze’nin Filistinliler tarafından yönetilmesi gerektiğini söylese de sivil toplum ya da aşiret liderleri arasında ana hizipleşmelere alternatif bulma çabaları büyük ölçüde sonuçsuz kaldı. Ancak İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ve ABD arasında, reformdan geçirilmiş bir Filistin Yönetimi göreve gelene kadar Gazze’yi yönetecek geçici bir yönetim konusunda görüşmeler yapıldı.

İsrail Maliye Bakanlığı, 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıların, ülkeye maliyetinin 125 milyar şekel (34,09 milyar dolar) olduğunu açıkladı.

Haber Merkezi / Gazze’de İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı 61 artarak 46 bin 645’e yükseldi. Gazze’de İsrail saldırılarında yaralananların sayısı ise 281 artarak 110 bin 012’ye çıktı.

İsrail Maliye Bakanlığı, 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıların, ülkeye maliyetinin 125 milyar şekel (34,09 milyar dolar) olduğunu açıkladı.

Bakanlık ayrıca, Hamas ve Hizbullah’a yönelik saldırılar nedeniyle, aralık ayında bütçe açığının 19,2 milyar şekel (5,2 milyar dolar) olduğunu bildirdi.

Gazze Şeridi’nde İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı 61 artarak 46 bin 645’e yükseldi. Gazze’de İsrail saldırılarında yaralananların sayısı ise 281 artarak 110 bin 012’ye çıktı.

Gazze’de İsrail saldırılarında ölenlerin yüzde 70’ini çocuklar ve kadınların oluşturduğu aktarılırken, saldırılar sonucu oluşan yıkımdan dolayı çok sayıda kişinin hala enkaz altında olduğu vurgulandı. Sivil savunma ve acil sağlık ekiplerinin bu kişilere ulaşmakta zorluk yaşadığı kaydedildi.

Savaş, Gazze’de geniş bir bölgeyi dümdüz etti. Gazze Şeridi’nin 2,3 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 90’ını yerlerinden edildi, birçoğu da birden fazla kez kaçmak zorunda kaldı. Yüzbinlerce kişi, yiyecek ve diğer temel ihtiyaçlara sınırlı erişimle sahil boyunca yayılan çadır kamplarda toplanmış durumda.

Son haftalarda İsrail ve Hamas ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması için bir anlaşmaya yaklaşmış gibi görünüyor.

Gazze Şeridi’nde İsrail saldırılarında ölenlerin yüzde 70’ini çocuklar ve kadınların oluşturduğu bildirildi. Gazze’de İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı 78 artarak 43 bin 469’a yükseldiği açıklandı.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) tarafından hazırlanan raporda Gazzeli sivillerin maruz kaldığı “korkunç gerçek” ayrıntılı şekilde ele alındı.

DW Türkçe‘nin aktardığı Raporda, uluslararası hukukun çok kez ihlal edildiği, bunların savaş suçu, insanlığa karşı suç ve muhtemelen “soykırım” olarak değerlendirilebileceği kaydedildi. Raporda, Hamas’a bağlı Gazze Sağlık Bakanlığının bildirdiği can kayıpları içinde sivil oranına dair öngörülere de yer verildi.

Bölgeye erişimi kısıtlı olan OHCHR, savaşın ilk altı ayında bildirilen 34 bin 500 ölümün henüz 8 bin 119’unu doğrulamayı başardı. Kurbanların yüzde 70’inin çocuk ve kadın olduğu belirlendi. Raporda, kurbanlar içinde kadın ve çocuk oranının yüksekliği “temel insan hakları prensiplerinin sistematik ihlaline işaret ediyor” denildi.

OHCHR’nin 32 sayfalık raporunda teyitli ölümlerin yüzde 80’inin sivil konutlarda yaşandığı belirtildi. En küçük kurbanın sadece bir günlük bir bebek olduğu, en yaşlının ise 97’sinde bir kadın olduğu kaydedildi. Gazze’deki Sağlık Bakanlığı savaşta ölenlerin sayısının 43 bini geçtiğini belirtiyor. OHCHR sözcüsü Ravina Shamdasani bu sayı içinde de kadın ve çocuk oranının kendi çalışmalarına benzer olduğunu düşündüklerini belirtti.

İsrail Hamas’ın yanıltıcı sayılar paylaştığını savunsa da BM bu verinin güvenilir olduğunu söylüyor. ABD makamları da şu ana dek bu sayıları yalanlayan veya bununla çelişen bir açıklama yapmadı.

Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM) tarafından hazırlanan raporda yer alan tahminlere göre, olası bir ateşkes sonrası Gazze’nin ekonomik verilerini 2022 yılı değerlerine ulaştırması 350 yıl sürebilir.

Tahminler yapılırken Gazze ekonomisinin 2007 – 2022 arasındaki ekonomik büyüme hızı baz alındı.

Tahminlerin yapıldığı rapor BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından hazırlandı. Rapor Gazze’nin yeniden inşaası için gerekli sektörler de dahil temel hizmetlerin yaşadığı yıkımı da ortaya koydu.

Buna göre;

İnşaat kapasitesi yüzde 96,
Tarım üretimi yüzde 93,
İmalat sektörü yüzde 92,
Servis sektörü yüzde 76 azaldı.

Rapora göre Gazze’de İsrail’in Hamas ile savaşı öncesi de zayıf olan ekonomik hayat neredeyse tamamen durdu. Rapor, “Askeri harekat benzeri görülmemiş bir insani, çevresel ve sosyal felakete yol açtı ve geri kalmış durumdaki Gazze’yi tam bir yıkıma sürükledi” diyor.

Yapılan tahmine göre, olası bir ateşkes sonrası Gazze’nin ekonomik verilerini 2022 yılı değerlerine ulaştırması 350 yıl sürebilir. Bu hesap yapılırken Gazze ekonomisinin 2007–2022 arasındaki ekonomik büyüme hızı baz alındı.

Raporda, İsrail’in 12 ayı aşan askeri harekatının Gazzeliler üzerinde yarattığı gelir kaybını “sarsıcı” olarak tanımlıyor. Raporda, 2024 Temmuz ayı sonuna kadar okul binalarının yüzde 88’inin hasar gördüğü, 36 hastaneden 21’inin hizmet dışı kaldığı ve 105 birincil sağlık tesisinden 45’inin faaliyet gösteremediği belirtildi.

BM’ye göre, Gazze ekonomisi, 7 Ekim öncesine kadar, 2023’ün ilk üç çeyreğinde yıllık yaklaşık %3 oranında daralıyordu. Savaşın başlaması sonrası 2023’ün tamamında %22,6 oranında daraldı ve bu düşüşün %90’ı dördüncü çeyrekte gerçekleşti.

UNCTAD raporuna göre, konut olarak kullanılan binaların yüzde 62’den fazlası hasar gördü veya yıkıldı. Su, arıtma ve hijyen sektörü altyapısının yüzde 59’undan fazlası ağır hasar gördü. BM’nin Eylül ayında uydu görüntülerine dayanan raporuna göre, Gazze’deki mevcut bina stoğunun yaklaşık dörtte biri yıkıldı veya ciddi şekilde hasar gördü. Binaların yüzde 66’lık bir kısmında da en azından bir miktar hasar var.

Shelter Cluster isimli Norveç merkezli sivil toplum kuruluşu, 2014 savaşı sonrası yeniden inşa süreci göz önüne alındığında, Gazze’nin 7 Ekim sonrası yıkımda yeniden inşaası 40 yıl sürebilir.

BM’ye göre yüzde 10’luk bir büyüme hızı yakalanması halinde dahi Gazze’nin ekonomik olarak toparlanması onlarca yıl alabilir. Ayrıca Filistin ekonomisi savaşla geçen bir yılda yüzde 35 küçüldü. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) verilerine göre Gazze İsrail saldırıları sonucu 70 yıllık birikimini kaybetti.

Savaşın etkilerine dair UNDP çalışmasının sonuçlarını paylaşan Filistin Özel Temsilci Yardımcısı Chitose Noguchi, “Filistin devleti görülmemiş seviyede geriye gitti. Gazze gelişmişlik bakımından 70 yıl önceye, 1955’ler seviyesine geri döndü” dedi.

UNDP Başkanı Achim Steiner, “Savaş sadece fiziksel yıkım getirmedi, ayrıca yoksulluk artışı ve geçim kaynaklarının kaybı çok büyük oldu” dedi. Steiner dış yardımlara rağmen Filistin ekonomisinin onlarca yıl savaş öncesine dönemeyeceğini söyledi.

Çalışma kapsamında ayrıca İsrail bombardımanı sonucu Gazze’de 42 milyon ton enkaz yığını oluştuğu da hesapladı. Açığa çıkan ağır metaller ve diğer kimyasalların yıllar sürecek kirliliğe yol açabileceği belirtiliyor.