Erzurum: Yeğenağa (Köse Ömer Ağa) Camii
Yeğenağa (Köse Ömer Ağa) Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Köse Ömer Ağa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.
Cami giriş kapısı üzerinde dört satırlık sekiz kartuş içerisine alınmış mermer kitabe bulunmaktadır. 1171 M. yılında Hacı Ömer Ağa tarafından yaptırılan bu caminin yerinde babası tarafından yaptırılmış küçük bir mescit bulunuyordu. Anılan tarihte bu mescit yıkılarak yerine şimdiki cami yaptırılmıştır.
Kitabe 1185 H. yılını vermektedir. Hacı Ömer Ağa’nın oğlu Faik Osman 1219 H. tarihli vakfiye ile babasının yaptırdığı camiye bazı gelirler vakfetmiştir. Cami kare planlı dört ahşap destekli ve düz tavanlı camiler grubundandır. Cami kesme taş malzeme ile yapılmış olup dört yönde eğimli çatıyla kapatılmıştır.
Caminin dış cephesi kuzey ve güney yönlerinde dikdörtgen ikişer, doğu ve batı yönlerinde ise biraz daha üst seviyede olmak üzere yine ikişer pencere ile aydınlatılmaktadır. Dış cephede ahşap hatıllar kullanılmıştır. Doğu ve batıdaki pencerelerin yanında mazgal tarzda birer pencere daha bulunmaktadır. Caminin kuzey cephesinde yer alan son cemaat yeri yapıya sonradan eklenmiştir. Orjinalinde yedi ahşap direğe oturan son cemaat yeri geçirdiği onarım nedeni ile tamamen değişmiştir.
Giriş kapısı sivri kemer kavsaralı ve köşelerde sütunceler ile verilmiştir. Sütuncelerin başlıkları bitkisel bezemelidir. Kapıda yer alan kitabe giriş kemerinin tam üstünde orta kısma konulmuştur. Mihrap güney duvarda yer almakta olup mukarnas kavsaralıdır. Mihrap dıştan basit silmelerle çevrelenmiştir. Mihrabın iç kısmına boya ile perde motifi işlenmiştir. Köşedeki sütuncelerin başlıkları da dışa taşıntılı ve bitkisel motiflidir.
Caminin minberi orijinal değildir. Cami iç mekanda ortada, dört ayak üzerine oturtulan kare bir alan oluşturulmuş. Mahfil kuzey duvarda yer almakta ve sekiz ahşap direk üzerinde taşınmaktadır. Minare caminin kuzeybatı köşesinde yer almakta olup kare kaideli, silindirik gövdelidir. Minare tuğladan yapılmış olup kesme taştan yapılan şerefenin alt kısmı iki kaval silme ile çevrilmiştir.Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A.188 sayılı tescil kararı ile koruma altına alınmıştır.
