Batman: Öğütlü Kaya Camii

Öğütlü Kaya Cami; Batman’ın Hasankeyf İlçesi, Öğütlü Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe merkezine yaklaşık 17 km. mesafededir.

Hasankeyf İlçe Merkezi’nden Öğütlü Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu taşıma araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Köy sınırları içinde bulunan, ana kayaya oyulmuş cami, iki mekandan oluşmaktadır. Güneyde yer alan ana ibadet mekânı dikdörtgen plan özelliğine sahiptir.

Kıble duvarında mihrap nişi ve minberin bulunduğu mekanın iç cephe duvarlarında farklı büyüklüklerde nişler yer almaktadır.

Kuzeyde yer alan ikinci mekana geçiş koridorla sağlanmaktadır. Dikdörtgen planlı mekanın kadınlar mahfili olarak düzenlendiği düşünülmektedir

Paylaşın

Batman: Osmanlı (Direkli) Camii

Osmanlı (Direkli) Camii; Batman’ın Hasankeyf İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Salihiye Bahçeleri’nin kuzeyinde yer alan cami, 2004 yılında Prof. Dr. Abdüsselam Uluçam başkanlığında gerçekleştirilen kazılarla açığa çıkarılmıştır.

Yapılan çalışmalar sonunda geç döneme ait bir Osmanlı camisinin son cemaat yeri ile altında tonozlu yapılar ortaya çıkarılmıştır.

Kalan izlerden enine dikdörtgen planlı olduğu anlaşılan caminin, üç kemer açıklıklı son cemaat yeri, iki sütun altlığı ve zemin döşemesinin oturduğu temel kalıntıları tespit edilmiştir.

Caminin boyutları belli değildir. Hasankeyf mimarisinde sütun kullanılan tek yapı olması açısından önemlidir.

Paylaşın

Batman: Mevlana Camii

Mevlana Camii; Batman’ın Hasankeyf İlçe Merkezi, Aşağı Şehir’in güneybatısında yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Geç döneme ait olduğu düşünülen yapının kitabesi bulunmadığından ne zaman ve kim tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Beton onarımlarla özgün yapısını büyük ölçüde yitiren yapı, avlu, havuz ve minyatür bir revaktan oluşmaktadır.

Dikdörtgen planlı avlunun güney bölümünde yer alan cami; enine dikdörtgen planlı, tek sahından oluşmaktadır. Doğu – batı doğrultuda 7.95 m x 3.76 m ölçülerinde dikdörtgen planlı ibadet mekanının güney duvarında genişliği 0.75 m, derinliği 0.47 m, yüksekliği 2.10 m ölçülerinde mihrap nişi, doğu ve batı cephelerinde ise birer adet pencere açıklığı yer alır.

İbadet mekanının kuzey bölümünde ise son cemaat yeri olarak düzenlenen 8.05 m x 3.50 m ölçülerinde, dikdörtgen planlı, üç kemer açıklıklı, beşik tonozlu revak bulunmaktadır. Cami, yapılan onarımlardan sonra yeniden ibadete açılmıştır.

Paylaşın

Batman: Hasankeyf Kaya Camileri

Hasankeyf Kaya Camileri; Batman’ın Hasankeyf İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kaya Camii I; Hasankeyf ilçe merkezinin kuş uçumu 3.20 km güneyindeki kayalık alandadır. Cami, son cemaat revakı ve harim mekânı olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

Kare planlı olan son cemaat revakının güneyinden harim mekânı, doğu ve batı duvarında ise birer adet niş yer almaktadır. Caminin asıl ibadet yeri olan harim mekânı doğu – batı doğrultuda dikdörtgen planlıdır.

Mekânın güney duvarında mihrap nişi, doğu ve batı duvarlarında ise ikişer adet niş ile kandil nişleri yer almaktadır. Herhangi bir süslemenin bulunmadığı camide doğal ve beşeri tahribat söz konusudur.

Kaya Camii II; Hasankeyf ilçe merkezinin 9.35 km güneydoğusundaki kayalık alanda yer almaktadır. Caminin girişi kuzeye bakmaktadır.

Kaya cami son cemaat yeri, harim ve son cemaat yerinin batısında bulunan bir mekândan oluşmaktadır. Caminin kuzey cephesinde yer alan dikdörtgen planlı son cemaat yeri, iki kemer açıklıklı revak şeklinde düzenlenmiştir.

Paylaşın

Batman: Atlıhan Kaya Camii

Atlıhan Kaya Camii; Batman’ın Hasankeyf İlçesi’ne bağlı Atlıhan Mezrası; Kantar Köprüsü’nün 8.75 km güneydoğusunda, Akarca Mezrası’nın ise 4.00 km doğusunda yer almaktadır.

Hasankeyf İlçe Merkezi’nden Atlıhan Mezrası ve Akarca Mezrası’na günün belirli saatlerinde toplu taşıma araçları ile ulaşım mümkündür.

Kayaya oyulmuş cami, iki katlı olup ortalama 5.00 x 4.00 m ölçülerinde ve 2.80 m yüksekliktedir. Alt ve üst katı aynı plan şemasına sahiptir.

Güney duvarında mihrabı ve temsili olarak yapılmış küçük bir minberi bulunan caminin doğu, kuzey ve güney duvarlarında kandil nişleri ve kitap ya da kutsal eşyaların konulduğu sekiler yer almaktadır.

Girişi olasılıkla batı da yer alan iki katlı kaya caminin her iki katının batı bölümleri neredeyse tamamı tahrip olmuş durumdadır.

Paylaşın

Batman: Akalın Kaya Camii

Akalın Kaya Camii; Batman’ın Hasankeyf İlçesi, Akalın (Aline) Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.

Hayankeyf İlçe Merkezi’ne 12.5 km mesafedeki Akalın Köyü’ne, İlçe Merkezi’nden günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Ana kayaya oyulan kaya cami, tek mekânlı, kare plan özelliği göstermektedir. Kaya caminin girişi batı cephede yer almaktadır.

Giriş açıklığı, kuzey ve doğu duvarı moloz taşlarla örülen caminin ibadet mekânının güney duvarında mihrap nişi, doğu ve batı duvarlarında ise raf nişleri bulunmaktadır.

İçi dolgu toprak ve moloz taşla dolan camide genel olarak doğal ve beşeri tahribat söz konusudur.

Paylaşın

Batman: Şab (Molla Halil) Camii

Şab (Molla Halil) Camii; Batman’ın Hasankeyf İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. İç Kale’ye giden antik yolun güneyinde, İç kalenin doğusundadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Prof. Dr. Abdüsselam Uuluçam başkanlığında halk arasında Molla Halil veya Şâb Camii olarak anılan alanda 2006 yılında gerçekleştirilen kazılarda dört farklı döneme ait yapı kalıntıları ortaya çıkarılmıştır.

Hasankeyf’in kayalık kesiminde düz zemin olmadığından, vadide büyük programlı bir cami için I. Kale Kapısı ile dükkânların tonozlu örtü sistemi uygun görülmüş ve Artuklu döneminde bu zemin üzerine bir cami inşa edilmiştir. Muhtemelen yukarıdan koparak üzerine düşen kayaların tahribatı sonucunda caminin güneydoğu ucuna Osmanlı zamanında bir mescit eklendiği, kalan enkazın da zamanla mezarlık haline getirildiği anlaşılmıştır.

Şâb Camii, harim, son cemaat yeri ve avludan oluşmaktadır. Enine dikdörtgen planlı harim, üzeri muhtemelen beşik tonoz örtülü, tek neften oluşan bir yapıya sahiptir. Moloz taş ağırlıklı dolgu duvar tekniği ile örülmüş, iç mekân casla sıvanmıştır. Anıtsal yapıdaki taç kapısı, diğer kapı ve pencere söveleri ile mihrapta kaliteli, düzgün kesme taş kullanıldığı tespit edilmiştir.

Revak biçiminde düzenlenen son cemaat yeri harim ile aynı kotta tutulurken, kuzeydeki geniş avlunun daha düşük kotta olduğu gözlenmiştir. Tüm zemin kaliteli kesme taşla kaplanmış olup avluda uzun dikdörtgen bir havuz yer almaktadır.

Paylaşın

Batman: Oymataş Kaya Camii

Oymataş Kaya Camii; Batman’ın Merkez İlçesi sınırları içerisinde yer alan Oymataş Köyü’ndedir. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kaya Camii, Oymataş Köyünün yaklaşık 315 metre kuzeydoğusundadır. Oymataş Köyü ise Batman merkezden kuş uçuşu 14 km güneybatıda yer almaktadır.

Doğu-batı doğrultulu uzanan kaya cami bir ön giriş odası ve harim mekanından oluşmaktadır. Kare plan özelliği gösteren ön giriş odasına geçiş, güneye bakan girişle sağlanmaktadır. Ön giriş odasının doğusunda dikdörtgen plan özelliği gösteren harim yer almaktadır.

Harimin batı duvarında iki adet niş, güney duvarında iki adet havalandırma bacası, bir adet niş, minber ve mihrabı bulunmaktadır. Tahribata maruz kalan kaya cami günümüzde depo olarak kullanılmaktadır.

Paylaşın

Batman: Melle Cemal Camii

Melle Cemal Camii; Batman’ın Hasankeyf İlçesi, İç Kale’de Yukarı Mahalle olarak bilinen mevkide yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Halk arasında Molla Cemal Camisi olarak adlandırılan yapının hangi tarihte yapıldığı bilinmemektedir. Duvar kalıntıları günümüze yıkık vaziyette ulaşan cami kubbeyle örtülü, kare plan şemasına sahiptir.

Kubbeye geçişler tromplarla sağlanmıştır. Moloz taş malzeme kullanılan yapının giriş kapısı dilimli kemerle çevrilmiştir.

Yapıda kullanılan cas harcı moloz taş malzemeyi birleştirmenin yanı sıra kaplama olarak da kullanılmıştır. Kubbenin büyük bir kısmı ve son cemaat yeri olarak düşünülen bölüm yıkılmış vaziyettedir.

Caminin doğusunda tuvalet birimleri yer almaktadır. Kuzeyinde ise ne amaçla kullanıldığı tam olarak bilinmeyen ancak cami ile bağlantılı olduğu düşünülen bir yapı grubu yer almaktadır.

Paylaşın

Batman: Koç Camii

Koç Camii; Batman’ın Hasankeyf İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Aşağı Şehir ortalarında, Merkezi Kazı Alanı olarak adlandırılan alanda yer almaktadır. 1985 yılında Prof.Dr. Oluş Arık tarafından kazı çalışmalarına başlanan alanda mekân bütünlüğünün anlaşılması amacıyla 2010 yılı kazı döneminde Prof. Dr. Abdüsselam Uluçam başkanlığında çalışmalara devam edilmiştir.

Kitabesi bulunmadığından ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Ancak mimari ve bezeme özellikleri ile XII. yüzyıl Büyük Selçuklu Dönemi’ne işaret etmektedir.

Anıtsal avlulu caminin ibadet yeri, doğu-batı doğrultusunda şekillenen dikdörtgen planlı harimden oluşmaktadır. Cami harim mekânının ana ekseni ortasında yer alan büyük eyvan, kuzeydeki avluya açılmaktadır. Çeşitli dönemlerde onarımlar geçiren eyvan duvarlarında taş malzeme kullanılmıştır.

Eyvanın iki yanına yerleştirilen ikişer odanın, yapı ile aynı dönemde tasarlandığı düşünülmektedir. Caminin doğusunda ve kuzeyinde her biri kendi içinde odaklanmış avlulu mimari birimler yer almaktadır. Bunların caminin çağdaşı veya sonradan eklenmiş medrese, imaret, zaviye ve han olarak tasarlanmış yapılar olduğu düşünülmektedir.

Paylaşın