Bartın: Halil Bey (Yukarı) Camii
Halil Bey (Yukarı) Camii; Bartın’ın Merkez İlçesi, Orta Mahallesi, Karakaş Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.
Bu cami Bartın etrafında Halil Bey adındaki şahıs tarafından 1872 yılında yaptırılmıştır. Cami moloz taşından harçla yapılmış olup, çatısı ahşap ve üzeri kremitlidir. Sekiz basamaklı taş merdivenden caminin sahanlık bölümüne çıkılmaktadır. Bu bölüm revaklı olup, sağ alt tarafında beş musluklu çeşmesi bulunmaktadır. Kapının yan sövenleri ve kemerli olan üst bölümü mermerden yapılmıştır. Kapı boşluğunun eni 240 yüksekliği 170 m dir.
Çift kanatlı ahşap kapının kenarlarında basit süsler bulunmaktadır. Kapının kemerinde küçük bir dikdörtgen içinde “1290” tarihiyle bunun üstündeki madalyon içinde “Allah” kelimesi yazılmıştır. 1290 tarihi hicri yıl itibariyle caminin ibadete açıldığı tarihi göstermektedir. Bunun üst bölümünde ise yan yana iki kitabe bulunmaktadır. Sağ taraftaki kitabede şunlar yazılıdır:
Lâ İlahe İlla’llah Muhamedünresül-üllah ve nimen nasıl, sene 1289 cami. Sol taraftaki kitabe de şunlar yazılıdır. Bilhamdü İllâh cedit oldu ve mescithane âlâ Sakiler bezledüp malini bukala dediler lâlâ ki zire eşkiya çoktur. Kadiminden bu beldede şeref buldu mehasinle içi dışı ve ziynetle Bu secdegâhlibadığ cedit ettiler âlâ meserret kesbeda zülhadi ibadet edeler ubbat ki cennet gibi olmuştur deruni zahir bâlâ Gel ey mumin cemaatle devam eyle bu camide ki gaflet uykusunu terket affede seni mevlâ Dedim ismine latife ve tarihine… Bu resmile şeref buldu bu mabed hane-i âlâ sene tis’a ve semanin ve mieteyn ve elf 1289.
Her iki kitabe taşı da mermerdir. Kapının sapında ve solundaki penceler arasında açılmış iki niş dikkati çekmektedir. Caminin içinde altı taş sütunu bulunan revaklı son cemaat yeri vardır. Dört tarafından iki sıra halinde, üstleri kemerli kırkbeş pencere camiyi aydınlatmaktadır. Mihrabın kemerleri ve sivri kemerli olan üst bölümü yıldızlarla süslenmiştir. İçine renkli bir resim yapılmıştır. Üst tarafından ve yanlarda hadis ve ayetlerin yazıldığı panolar, Allah, Muhhammed ve dört halifenin isimlerinin yazılı madalyonlar görülmektedir.
Mimber de iki taraftan oymalarla basit bir biçimde süslenmiştir. Caminin minaresi kuzey-batı köşesindedir. 1885’te kesme taştan yapılmış olup çok köşelidir. Kaidesenin batı yüzünde şu kitabe yer almaktadır. “ya ilahi bu makamı daima yad kıl bunda gelüp salat eden ihvanı pür nur kıl. 1289” Bu kitabenin iki tarafında iki madalyon bulunmaktadır. Sağdaki madalyonda “medet ya Resül-ullah” yazısı okunmaktadır caminin giriş bölümünde sonradan bazı değişiklikler yapılmıştır.
