Şanlıurfa: Halil Ür-Rahman Medresesi

Halil Ür-Rahman Medresesi; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Gölbaşı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Halil-ür Rahman Medresesi, Halil ür-Rahman Gölü’nün (Balıklıgöl) batı kenarında, yer alır. Medrese, 1775 yılında yaptırılmıştır.

Mevcut kaynaklara göre Osmanlı döneminde Sultan Abdulaziz zamanında Derviş Ali Paşa tarafından 1871 yılında onarılmıştır. “L” şeklinde bir plana sahip olan Halil ür-Rahman Medresesi, düzgün kesme taş malzemeden inşa edilmiştir. Balıklıgöl’ü besleyen ana kaynağın bu medresenin altında olduğu kabul edilir.

Medrese; Gölün batı tarafında merdivenle çıkılan önleri revaklı odalar, aşağıda güneyde camiye bitişik olarak büyük bir eyvan, bunun karşısında gölün kuzeybatı köşesinde, içinde su bulunan kubbeli ve beşik tonozlu büyük bir odadan meydana gelir. Medrese odaları günümüzde kültür ve turizm amaçlı kullanılmaktadır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Miskinler Camii

Miskinler Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Şıh Maksut Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

İnşa kitabesi bulunmadığından yapım tarihi bilinmemektedir. Miskinler Camii, halk tarafından 1865 yılında Muhammed Nabi adında biri tarafından yaptırıldığı ifade edilmektedir.

Cami mihraba paralel iki sahınlı olarak yapılmıştır. Yapıda, üst örtü olarak çapraz tonoz kullanılmıştır. Camiye yakın zamanda üç gözlü son cemaat yeri eklenmiştir.

Yuvarlak nişli taş mihrap sade ve süslemesizdir. Yapının mimberi balkon şeklinde olup mihrap üzerinde yer almaktadır. Minbere duvar içerisinden merdivenle çıkılmaktadır.

Caminin kuzeybatı köşesinde yer ala minare; Şanlıurfa’daki eski Ömeriye , Şehbenderiye ve bugün yıkılmış olan Kutbeddin Camii minareleri örnek alınarak yapılmıştır. Avlunun doğu tarafındaki minare ise genişleme çalışmaları sırasında yapılmıştır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Hızanoğlu Camii

Hızanoğlu Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi,Türkmeydanı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Hızanoğlu Camisinin üç kitabesi vardır. Caminin dış kapı üzerindeki kitabesinde caminin Hacı Halil adında biri tarafından 1729 yılında tamir edildiği yazılmıştır.

Caminin iç kapı kitabesinde Hacı Halil Ağa’nın bu eski camiyi tamir ettirdiği yazılıdır. Minare kaidesinde yer alan Şair Zahir’in yazdığı kitabede minarenin yerinin çok yüksek olduğu, hoş bir yerde yapıldığı belirtilmektedir.

Minare şerefesinin kapı girişi üzerindeki kitabede Muhtar Beğ isminde birinden ve minarenin 1851’de tamir edildiğinden bahsedilmektedir.

İnşaa malzemesi olarak düzgün kesme taş kullanılmıştır. Kare planlı caminin üstü büyük troplu bir kubbe ile örtülmüştür.

Düzgün kesilmiş kalker taşından yapılmış mihrabın çevresinde bir sıra mukarnas bordürü, bunun iç kısmında bir sıra, farklı büyüklükte tam ve yarım sekizgenlerin kesişmesinden üreyen kabartma bir bordür dolaşmaktadır.

Balkon şeklindeki minbere duvar içindeki merdivenle çıkılmaktadır. Silindirik gövdeli ve tek şerefeli minare, caminin kuzeybatı köşesindedir.

Paylaşın

Şanlıurfa: Çakeri Camii

Çakeri Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Türkmeydanı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Beş kitabesi bulunan bir camidir. “Cakeri” köle demektir. Halil ür-Rahman Gölü’nden çıkan su, buraya kadar yeraltından gelmektedir. Bu su, eskiden şehrin bitiminde yer alan bahçelere kadar akardı. Gelen su bu arada Çakeri Camiinin mihrabı altından geçerdi.

Ancak günümüzde gelişen yapılaşmaya binaen bu manzarayı görmek mümkün değildir. Son cemaat yerinin sağ köşesindeki kitabede; caminin tamiratının Muhammed oğlu Hacı Ali’nin yardımı ile yapıldığı yazılıdır. Burada verilen tarih 1524 (hicri 930)’tür.

Caminin avlu kapısı kitabesinde; İslam Peygamberi Hz.Muhamed(s.a.) soyundan gelen Seyyid Şeyh Muhammed’in bu camiyi onarttığı yazılmıştır. Ardından Sultan 4.Murad Han (1623-1640) devrinde 1635’te (hicri 1044) Ayaşoğlu Hacı Hüseyin tarafından, yenilendiği belirtilmiştir.

Kitabede ayrıca Mehdi oğlu Hacı İbrahim adında bir yapı ustasından bahsedilmektedir. Çakeri Camii’nin iç kapısı üzerindeki kitabede Ayaş oğlu Hacı Hüseyin’e dua edilmekte ve aynı tarih verilmektedir.

Caminin abdest alma yerinde bulunan sütunun üzerinde tahrip olmuş bir kitabe vardır. Burada abdest alma yerinin yapıldığından bahsedilmekte ise de tarih ve kişi adı okunamamıştır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Hacı Lütfullah Camii

Hacı Lütfullah Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Bamyasuyu Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Cami, Harran Kapısı’nın karşısındadır. İki kitabesi vardır. İç kapısı kitabesinde Mustafa oğlu Hacı Abdurrahman Efendi’nin yapıyı tamir ettirdiği yazılıdır. Tamirat 1720 (hicri 1133) ’de tamamlanmıştır.

Kapı girişinin yan tarafında bulunan kitabede; “Hay ve Baki olan Allah’a hamd olsun bu tamamlandı. Yarab bu ev sahibini mutlu kıl. Kendisini cennete ulaştır, cehennemden uzaklaştır” yazılıdır.

Kitabeye göre yapı, 1853 (hicri 1270) yılında yapılmıştır. Mustafa Karakaş(Şanlıurfa ve İlçelerinde Kitabeler)’a göre bu kitabe cami kitabesi olmayıp bir otel kitabesidir. Yıldız Meydanındaki hamam ve civarı yıktırıldığı zaman söz konusu otel de yıkılmış ve kitabesi bu camiye yerleştirilmiştir.

İnşa malzemesi olarak düzgün kesme taş kullanılmıştır. Yapı, ortada büyük bir kubbe, yanlarda birer çapraz tonozla enine dikdörtgen planlıdır. Kesme taş mihrabın köşe sütunçelerinin başlığına ve kavsarasına basit taş süslemeler işlenmiştir.

Balkon tarz minbere yan taraftaki pencere içerisinden merdivenle çıkılmaktadır. Avlunun kuzey kenarı ortasındaki minare, 30-40 yıl önce betonarme olarak yapılmıştır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Hayrullah Camii

Hayrullah Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Bahçelievler Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Caminin iki kitabesi vardır. Dış kapı kitabesinde Abdurrahman Beşe(Paşa) oğlu Hacı Ali tarafından minare ve kapının tamir edildiği yazılıdır.

Buradaki tarih 1764 (hicri 1178)’dir. Mimber üzerindeki kitabesinde ise mimberin tamirinden bahsedilmektedir. Ancak tamiri yaptıranın adı belirtilmemiştir. Tamir tarihi olarak 1797 (hicri 1212) verilmiştir.

Mihrap boyunca uzanan enine dikdörtgen mekanın tek çapraz tonozla örtülü olduğu bir plana sahiptir. İnşaa malzemesi olarak kesme taş kullanılmıştır. Mihrap nişi beş köşelidir.

Balkon şeklindeki minber ve merdiveni betonarme olup son yıllarda yapılmıştır. Son cemaat yeri yoktur. Caminin kuzeydoğu köşesindeki silindirik gövdeli minaresi, düzgün kesme taştan yapılmıştır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Behramlar Camii

Behramlar Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Kamberiye Mahallesi, Gümüş Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

İki kapısı vardır. Batı tarafındaki dış kapı üzerinde iki kitabe bulunmaktadır. Üstteki kitabede; caminin 1585 (hicri 993) yılında Abdullah’ın oğlu Hacı Ali’nin oğlu Hacı Muhammed tarafından tamir edildiği yazılıdır.

Alttaki kitabede “Mescidler Allah’a mahsustur, Allah ile beraber bir başkasına dua etmeyin.” yazısı ve onun altında dua satırı bulunmaktadır.

Düzgün kesme taşlardan inşaa edilmiş enine dikdörtgen planlı tek sahınlı caminin üzeri doğuda çapraz, batıda karışık bir tonoz sistemi ile örtülüdür. Yonca kemerli mihrap, mukarnas kavsaralı ve köşe sütunçeli olup süslemesizdir.

Minber balkon şeklindedir. Üç gözlü son cemaat yeri, önde iki payeye, yanlarda duvarlara oturan üç çapraz tonozla örtülüdür. Cami son yıllarda esaslı bir onarım geçirmiştir.

Paylaşın

Şanlıurfa: Arabi Camii

Arabi Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Şair Nabi Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Bu camiye “Eski Arabi Camii” de denmektedir. Caminin minare kaidesindeki kitabesinde Muhammed Fazili Efendinin bu camiyi 1743 (hicri 1156) tarihinde yaptırdığı yazılıdır.

Kayıtlara göre; cami Alihan Mescidi diye bilinen bir mescidin yerine inşa edilmiştir. Minaresi Urfadaki tek örnektir. Caminin iç kapısı üzerindeki kitabesinde aynı tarihte Muhammed Fazili Efendi’nin camiye vakıf yaptırdığı yazılıdır.

Düzgün kesme taştan inşaa edilen caminin esası, orta kubbenin yanlara doğru tonozlarla genişlediği enine dikdörtgen plana sahip iken 1953 yılındaki onarım sırasında örtü sistemi tamamen yıkılarak betonarme tabliye ile örtülmüştür.

Taş mihrap süslemesizdir. Minber, duvar içerisinden merdivenle çıkılan balkon şeklindedir. Kuzeybatı köşedeki silindirik gövdeli iki şerefeli minarenin birinci şerefesi ince sütunlar üzerine oturan sivri kemerlerle çevrelenmiştir.

Üzeri kapalı olan bu şerefe kışın yağmurdan, yazın güneşten korunmak, bunun üzerindeki ikinci şerefe ise açık olup yağışsız ve güneşsiz havalarda kullanılmak üzere yapılmıştır. Küllah kısmı küçük bir taş kubbe ile örtülü olan bu minare şekli Şanlıurfa’da tek örnektir.

Paylaşın

Şanlıurfa: Sultanbey Camii

Sultanbey Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Tepe Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Bir kitabesi vardır. Camiin giriş kapısı üzerindeki kitabesinde; Sultan Bey Mescidi’nin Sultan III. Murad (1574–1595) devrinde 1587 (hicri 995) yılında, Emir Sultan Ahmed Bey tarafından yaptırıldığı yazılıdır.

Bu zatın kabri de caminin altındadır. Mahmut Karakaş (Şanlıurfa ve İlçelerinde Kitabeler/Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları)’a göre aynı semtte bulunan Sultan Hamamı Emir Sultan Ahmed tarafından yaptırılmış olabilir.

Paylaşın

Şanlıurfa: İmam Sekkaki Camii

İmam Sekkaki Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Bamyasuyu Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Caminin inşa kitabesi yoktur. 1523 tarihli kayıtlarda “Mescid-i Bıçakçı” olarak geçmektedir. Osmanlı dönemi yapısı olan cami, enine dikdörtgen bir ana mekâna sahip olup bu mekân yanlardan birer beşik tonozla genişletilmiştir.

Düzgün kesme taş malzeme ile yapılan caminin son cemaat yeri üç çapraz tonozdan oluşmaktadır. Mihrap sade iken mimber balkon şeklinde taşmalı olarak yapılmıştır.

Harim kısmına giriş üzerinde ahşap müezzin mahfili yer almaktadır. Avlu kapısı üzerine son yıllarda betonarme köşk minare eklenmiştir. Yapıdaki tek kitabe mihrap üzerindeki yer alır. 1958 tarihli (hicri 1318) kitabe de onarım kitabesidir.

Paylaşın