Hepatit A nedir? Belirtileri, Tedavisi

Gelişmemiş ülkelerde ve hijyenik olmayan bölgelerde sıkça rastlanan Hepatit A hastalığı, Hepatit A virüsünün bulaşması sonucu ortaya çıkan bir karaciğer enfeksiyonudur. Yaklaşık % 99’u kendiliğinden ve tam olarak iyilen, kalıcı karaciğer hasarı oluşturmayan Hepatit A hastalığı, bir kez geçirildiği zaman tekrar etme şansı çok düşük bir hastalıktır.

Hepatit A, bulaşıcı hastalıklar arasında bulunmaktadır. Bulaşıcı özelliği bulunan bu hastalığı geçiren kişilerin dikkat etmesi gerekenler vardır. Ülkemizde Hepatit A aşısı bebeklik döneminin rutin aşı takviminde yer alır ve iki doz şeklinde verilir. Bu sayede ömür boyu koruyuculuk sağlar.

Nasıl bulaşır?

Hepatit A, hasta kişilerin dışkısında bulunabileceği için kişiden kişiye bulaşabilir. Eller, su, gıda ve her türlü eşya ile bulaşabilir. Bu nedenle sanitizasyon (içilen suyun temizliği) ve hijyen eksikliği olan her yerde kolaylıkla yayılabilir. Hepatit A’lı kişi evdeki diğer kişilere hastalığı kolaylıkla bulaştırabilir.

• Daha önce hepatit A geçirmeyen ve aşılanmamış olan kimseler için hastalığa yakalanma tehlikesi vardır
• Hepatit A virüsü, enfekte kişilerin dışkılarında mevcut olup sağlam kişilere
• Hastalığı taşıyanların dışkısı ile (mikroskobik miktarlarda olsa dahi) bulaşmış yiyecek ve içeceklerin kaynatılmadan, çiğ ya da az pişmiş olarak tüketimi ile
• Hastanın dışkısının bulaştığı kişisel eşya teması ile (çocuk bezi, çamaşır ve havluları v.b.)
• Kirli, klorlanmamış havuzlarda yüzme nedeniyle
• Ellerini düzgün bir şekilde yıkamayan ya da mikroplu suda yıkayan, Hepatit A enfeksiyonuna sahip tarafından hazırlanan yiyecekleri yeme ile
• Kirli su içme (buz küpleri dahil) ile
• Kirli sudan çıkmış çiğ veya az pişmiş kabuklu deniz ürünleri yeme ile,
• Daha az yaygın olarak, Hepatit A taşıyıcısı olan biriyle cinsel temas ile (özellikle anal yolla cinsel temasta) bulaşabilir

Belirtileri;

Hepatit A virüs enfeksiyonları erişkinlerde çoğunlukla belirti verirken, 6 yaşından küçük çocuklarda genellikle hafif seyreder. İleri yaşlarda hastalığın ciddiyeti giderek artar. Genellikle bulgular virüsle temas ettikten sonra 15-50 gün (ortalama 28 gün) sonra  ortaya çıkar. Belirtiler:

• Halsizlik, yorgunluk
• İştah kaybı
• Bulantı-kusma, mide rahatsızlığı
• İshal
• Karın ağrısı
• Kilo kaybı
• Ateş
• Gözlerde ve ciltte sararma
• Koyu renkli (çay rengi) idrar
• Çamur gibi veya beyazımsı dışkı

Tanısı;

Hepatitten şüphelenilen bir durumda hiç vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Testler ile hastalığın hem tanısı hem de hangi aşamada olduğu, ilerleyip ilerlemediği, kanda dolaşan virüs miktarı ve bundan sonraki seyri hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir.

Tedavisi;

Hepatit A tedavisi için özel bir yöntem bulunmamaktadır. Hepatit B ve C’nin aksine, akut / fulminan seyir denen ve karaciğer yetmezliği ve karaciğer nakli gereği ile sonlanan tablo, Hepatit A’da çok daha az görülmektedir. Bunun yanı sıra tedavide kullanılan ajanlar etkene yönelik olmaktan çok karaciğere destek amacını taşır. Kronikleşme denen tablo da benzer şekilde B ve C Hepatitte daha çok olduğu için virus tedavi edici ilaçların burada yeri yoktur. Hastaların büyük bir çoğunluğuna ev istirahati verilmekte ve belirli aralıklarla izlenmektedir.

Bu süreçte hastaların aç kalmayacak şekilde beslenmesi ve sıvı alımına dikkat edilmesi önerilmektedir. Çok özel bir diyet programının uygulanmadığı iyileşme sürecinde hastanın az yağlı ve sindirimi kolay yiyecekler tüketilmesi tavsiye edilmektedir. Alkolden kesinlikle uzak durması gereken hastaların doktorun verdiği ilaçlar dışında başka ilaç kullanmaması gerekmektedir. Hasta aynı zamanda iyileşme sürecinde evdeki diğer kişiler ile çok fazla temas halinde olmamalı ve hijyen kurallarına dikkat etmelidir.

Hepatit A belirtileri ile bazı hastalar kısa süreliğine hastanede gözetim altında tutulabilmektedir. Bu sürede etkene yönelik eğil de ortaya çıkan bulguların giderilmesine yönelik olarak hastanın kusma ve bulantı gibi şikayetleri için serum tedavisi uygulanmaktadır.

Kimler daha fazla risk altındadır?

• Kronik karaciğer hastalığı olanlar
• Kronik Hepatit B ve Hepatit C  hastaları
• HIV/AIDS hastaları
• Pıhtılaşma bozukluğu olanlar
• Organ ve kemik iliği nakli adayları ve alıcıları
• Eşcinsel/biseksüel erkekler
• Kanalizasyon işçileri
• Hepatit A’nın yaygın olarak görüldüğü ülkelere seyahat edenler
• Sağlık kurumlarında alt bakımı hizmeti verilen servislerde (çocuk enfeksiyon servisleri, yoğun bakım üniteleri gibi) çalışan personeller
• Dışkı materyali ile çalışan laboratuvar çalışanları daha fazla risk altındadır

Korunma;

• Tuvaleti kullandıktan sonra, çocuğunuzun bezini değiştirdikten sonra, yemek hazırlamadan önce, yemek yemeden önce ellerinizi sabun ve su ile yıkayın,
• Çiğ kabuklu deniz ürünlerinden ve az pişmiş etten uzak durun,
• Sebze -meyveleri soyarak, yeşillikleri temiz suyla yıkayarak tüketin,
• Sadece güvenli su için,
• Hepatit A aşısı için doktorunuza başvurun.

Hepatit A enfeksiyonunu önlemenin en iyi yolu aşı olmaktır. Hepatit A aşısı yüksek koruyuculuktadır. İlk dozdan 6 ay sonra 2. dozu yapılır. Toplam 2 dozdur. Hepatit A görülme riski yüksek olan ülkelere seyahat öncesi Hepatit A aşısının ilk dozunun en az 2-4 hafta önce yapılması gerekir.

Herhangi bir aşı bileşenine alerjisi olan, 6 aydan küçük olan ya da aşı uygulanamayan gezginlere,  verilen doza bağlı olarak 2 aya kadar Hepatit A virüs enfeksiyonuna karşı etkili koruma sağlayan tek bir doz immünglobulin uygulanabilir.

Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.