Eğri Boyun (Torticollis) nedir? Tedavisi

Kelime anlamı olarak eğri boyun anlamına gelen Tortikollis, boynun eğik veya dönük olması durumudur. Boyunun bir tarafındaki kasın diğer taraftan kısa olmasından dolayı kaynaklanır. Tanısı kolaylıkla konulur.

Tortikolisin nedeni tam olarak bilinmese de bu rahatsızlığın yaşanmasında ailesel faktörler ve yatkınlıklar çok önemlidir. Bunun yanında kalça çıkığı, doğuştan çarpık ayak ve boyun omurlarının çıkığı gibi birçok rahatsızlıkla birlikte görülebilir.

Neden oluşur?

Kas kaynaklı doğumsal boyun eğriliği, ilk kez 1893 yılında Cheselden tarafından tariflenmiştir. Geçmişte kas içinde kitle de görüldüğünden kas içine olan kanamaya bağlı hematomun bağ dokusuna dönüşmesi (fibrozis) ile oluştuğu ve özellikle makat gelişi gibi bebeğin ters geldiği durumlarda doğum eylemi travması ile tetiklendiği düşünülmüştür. Özellikle kalça çıkığı, yumru ayak ve bazı kas iskelet sistemi doğumsal deformiteler ile sık görüldüğünden genetik kökenler üzerinde durulmuştur. Ancak günümüzde nasıl oluştuğu anlaşılmakla birlikte neden oluştuğu konusu halen bilinmemektedir.

Nasıl anlaşılır?

Tortikolis doğum sonrasındaki 2 – 4. haftalarda ortaya çıkmaya başlar. Bebek başını bir tarafa doğru eğik tutar. Boyunda el ile hissedilen bir şişlik bulunur ve bebek diğer yöndeki boyun hareketlerini yapmakta zorlanır. Şiddetli görülen vakalarda bebeğin yüz asimetrisinde de kayma olabilir.

Tedavisi;

Öncelikle ameliyatsız tedavi denenir. Boyun egzersizleri (alıştırmaları), yüzün her iki omuz hizasına kadar döndürülmesi ile yaptırılan pasif egzersizden oluşmaktadır. Her gün ve yoğun olarak yapılması gereken bu egzersizlerin ideali bir fizyoterapist eşliğinde, aile tarafından yapılmasıdır.

Aile egzersizlerin önemi konusunda uyarılmalı ve eksiksiz yapılması sağlanmalıdır. Hasta önceleri 1 daha sonraları 2 aylık aralarla kontrol edilir. Uygun tedaviden sonra tam düzelme sağlanır. Cerrahi tedaviye nadiren gerek olur.

Cerrahi tedavi; uygun yapılmayan konservatif tedavi sonucu kısa kas ve ilerleyici yüz asimetrisi gelişen ve bir yaşını geçmiş hastalarda 12-15 aylıkken yapılır. Hiç tedavi yapılmamış ve bir yaşın üstünde ilk kez hekime başvuran hastalarda da cerrahi tedavi daha uygundur.

Tedavi edilmezse ne olur?

İnsanoğlu ayakta iken gözler arası çizilen hattın yerle paralel olması gerekir. Boyun eğri ise yüzde ikincil değişikler gelişir. Yüzde gözleri belirgin gösteren bir asimetri gelişir. 7 yaşın üzerindeki çocuklarda ameliyat ile gevşetme yapılsa bile bu asimetri geriye dönmez ve kalıcı olur. Ayrıca omurganın diğer kısımlarında da dengeleyici eğrilikler gelişir. Bu nedenle boyun eğriliği olan bebeğiniz var ve ileride böylesi sıkıntılar yaşamak istemiyorsanız ve ameliyatlara gerek kalmaması için hemen bir doktora başvurarak egzersiz programına başlamanızı öneririz.