Trabzon: Kızlar (Panagia Theoskephastos) Manastırı
Kızlar (Panagia Theoskephastos) Manastırı; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Boztepe Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Yapı, kentin güney ucunda, Boztepe’nin kuzeyinde yüksek bir alanda bulunmaktadır. Yapı, yazılı kaynaklara göre, 1349-1390 tarihlerinde III. Alexios döneminde inşa edilmiştir. Yapı, Theotokos Theoskepastos Manastırı ve Panaghia Theotocos Manastırı adlarıyla anılmıştır. Manastır kilisesi ve avlusu ile tamamıyla kayaların içinde inşa edilmiştir. Doğu batı doğrultulu olan yapının kuzey, doğu ve batı yönlerinde çevre duvarları mevcuttur.
Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda kesme taş ve moloz taş malzeme kullanılmıştır. Manastır içerisinde keşiş hücreleri, kilise, şapel, çan kulesi, kütüphane, yemek ve toplanma salonu gibi birimler bulunmaktadır. Keşiş hücreleri manastırın kuzeyinde kalmaktadır. Arazinin eğimine oturmuş şekilde konumlanan yapıda iki avlu bulunmaktadır. İlk avlunun güneyinde kaya kilisesi, doğu yönündeki ikinci avlunun güneydoğusunda ise şapel yer almaktadır.
Manastıra giriş batı yönünden sağlanmaktadır. Giriş kapısı yuvarlak kemerli, çift kanatlı ve demirdir. Kapının her iki yanında yivli sütunçeler bulunmaktadır. İlk avlunun batısında yer alan çan kulesi dört sütun üzerine yerleştirilmiştir. Yapı içerisinde bulunan kilise tek nefli ve tek apsislidir. Doğu yönündeki üst örtünün ortasında fener bulunmaktadır. Fener bölümünde pencere açıklıkları bulunmaktadır. Yapı içerisinde günümüze ulaşmış yoğun freskler bulunmaktadır. Narteksi bulunmaktadır. Kilisenin içerisinde III. Alexios’un karısı Theodora ve annesi Eirene’nin freskleri bulunmaktadır.
İkinci avluda bulunan şapel, tek nefli ve tek apsislidir. Batı cephesinde bulunan girişi dikdörtgen formludur. Üst örtüsü günümüze ulaşmamıştır. Güneybatı yönünde bulunan mezar, 1879’da ölen Metropolit Costantios’a aittir. Orijinalinde kaide üzerinde yükselen dört sütunun yuvarlak kemerler oluşturduğu kırma çatılı yapıdan günümüze sadece kaidesi ve sütun ayakları ulaşmıştır. Yapılarda yuvarlak, basık kemerli ve dikdörtgen formlu olmak üzere farklı formlarda pencereler bulunmaktadır. Yapıların üst örtüleri günümüzde kırma çatı olup Alaturka kiremit ile kaplanmıştır.
