Kasr-ı Hümayun Saray Müzesi; Kocaeli’nin İzmit İlçesi, Kemal Paşa Mahallesi. Saray Yokuşu üzerinde yer almaktadır. Şehir merkezinden araçla ve yaya olarak gidilebilir.
Padişaha ait saray anlamına gelen kasr-ı hümayun, ilk kez IV. Murat Döneminde ahşap temeller üzerinde inşa edilmiş ancak deprem ve yangın nedeni ile yıkıldığı anlaşılmıştır. Günümüze ulaşan yapı, Sultan Abdülaziz Döneminde (1861-1876) yapılan saraydır.
Saray, bazı Osmanlı padişahlarına hizmet vermiş, birçok devlet adamı ve önemli şahsiyeti (Mustafa Kemal Atatürk, Fransız Yazar Claude Farrare) ağırlamıştır.
Neo-Klasik üslupta, Avrupa barok sitilinde 2 katlı olup cephesi mermer kaplıdır. Binanın tavan süslemeleri Fransız ressam Sason’un eseridir. Mimarı Karabet Amira Balyan’dır.
Saray, dış mekân özelliklerinin yanı sıra, iç mekân özellikleriyle de dikkat çekmektedir. Zemin katın tavan süslemelerinde sitilize edilmiş rumi ve palmet motifleri kullanılmıştır. İç mekândaki parkeler ise antrolak tarzda yapılmıştır. Yapıdaki en dikkat çekici özelliklerden bir tanesi de aynalardır. Birbirlerine benzerlik gösteren ve alınlıklarla taçlandırılmış olan bu aynalar Ampir üslubun özelliklerini taşımaktadır.
Mermer İşçiliği tavan süslemeleri, bol sütunlu oluşu Dolmabahçe Sarayının küçük bir örneğini hatırlatmaktadır. 1967 yılına kadar Vilayet ve Ziraat Odaları olarak hizmet veren saray binası bu yıldan sonra İzmit Müzesi olarak kullanılmıştır. 1992 yılında restorasyona alınan müze 17 Ağustos depremi ile ağır hasar görmüştür.
2004 yılında restorasyona başlanmış, 2005 yılında tamamlanarak 16 Ocak 2007 tarihinde ziyarete açılmıştır.
