Şanlıurfa: Dabakhane Camii

Dabakhane Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Bamyasuyu Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Cami, Hanlar bölgesinde, Kelleçi Çayı civarında yer alır. Batı kapısı kitâbesinde; Sultan 2.Selim zamanında 1568 (hicri 975) tarihinde yaptırılmış olduğu yazılıdır. Yaptıranı belli olmasa da Behram Paşa olduğu tahmin edilmektedir. Yapı mihraba paralel üç kubbe ile örtülüdür.

Giriş kapısı üzerinde mükebbire (avluya imamın sesini duyurmak amacıyla yapılan mimari bölüm) vardır ki bu özelliği ile Urfa camilerindeki tek örnektir.

Kuzeybatıda yer alan minare, süsleme olarak yedi katlıdır. Cami, 1759 (Hicri 1173) Muhammed Bihsevi Ağa, 1603-1617 arasında hüküm süren Sultan 1. Ahmed döneminde Abdullah oğlu Ramazan Ağa, 1887 (hicri 1305)’de ismi belirlenemeyen bir kişi, tarihsiz bir kitabeye göre Hüseyin Namdar oğlu Seyyid Muhammed tarafından onarılmıştır.

Bunların dışında avludaki mezarında kitabesi bulunmaktadır. Mezar kitabesi 4 satır olup ilk 3 satırı tahrip olmuştur. Yalnızca, 1.satırda Behram Paşa ismi okunmaktadır. 4. satırdaki hicri 970 (M 1562) tarihinden yola çıkılarak, Gümrük Hanı’nın da bu tarihlerde yapıldığı göz önüne alınırsa Behram Paşa’nın yapının banisi olması muhtemel görünmektedir.

Paylaşın

Şanlıurfa: Eski Ömeriye Camii

Eski Ömeriye Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Gümüşkuşak Mahallesi, Alpan Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Cami, Tütüncü Pazarı’ndadır. Yapının, dört kitabesi vardır. Dış kapının üzerindeki kitabesine göre Halife Hz. Ömer’in (r.a) (634–644) hilafeti zamanında yaptırıldığı belirtilmiştir.

Son cemaat yerindeki tamir kitâbesine göre; yapı 1301 (hicri 701) tarihinde Ahmed Hacı Durmuş Siraceddin oğlu Ustad Muhammed Ağa tarafından tamir edilmiştir.

Cami bahçesinde yerde bulunan bir taşın üzerinde bulunan kitabesinde caminin Ali Beğin oğlu Hacı Firuz Beğ tarafından 1772 (hicri 1186)’de tamir ettirdiği belirtilmektedir.

Ömeriye Camii avlusu son cemaat yerinin sağ penceresindeki kitabesine göre; Osmanlı padişahlarından Sultan Reşad’ın (1909-1918) devrinde 1911 (hicri 1330) onarım görmüştür.

Ömeriye Camii iç kapının doğu tarafındaki kitabesinde yine 1330 hicri tarihi okunmaktadır. Kitabe, Urfalı Hattat Behçet Arabi tarafından yazılmıştır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Narıncı Camii

Narıncı Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Göller Mahallesi, Akarbaşı Mevkii’nde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Narıncı Camii’nin inşa tarihi kesin olarak bilinmiyor. Ancak, 1523’ten önce Akkoyunlular döneminde yapılmış olabileceği tahmin ediliyor.

Eyvan duvarı üzerindeki kitabesine göre buradaki harap yapı, Hafız-ı Kur’an Müşir Paşa tarafından, Rakka’ya kaymakam olan Muhammed (Miri) Paşa’nın desteğiyle yıkılır. Ardından cami yeniden yaptırılmıştır.

Kitabeyi Şair Sakıb yazmıştır. Son mısrada tamir tarihi olarak 1839 (hicri 1255) yılı görülmektedir. Çeşitli devirlerde tamir gören cami en son 1996 yılında Şanlıurfa Valiliği tarafından restore edilmiş. Minare ve avlu kapıları da bu restorasyonda yenilenmiş.

Paylaşın

Şanlıurfa: Hasan Padişah Camii

Hasan Padişah Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Göller Mahallesi, Balıklıgöl civarında, Akarbaşı Mevkii’nde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Urfa Salnamesine göre; Hasan Padişah Camii, 15.yy’in ikinci yarısında, Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan tarafından yaptırılmıştır.

Aynı salnameye göre yapı, 14.yy’ye tarihlenen Tok Temur Mescidi’ne bitişik olarak inşa edilmiştir. Hasan Padişah Camii, kitabelere göre; 1574’te Osmanlı Sultanı Selim Han döneminde, Şeyh Abdulkadir oğlu Hacı Yakub tarafından onartılmıştır.

Yapı daha sonra; 1575, 1585, 1796, 1859 yıllarında tekrar onarım görmüştür. Avlunun kuzeyinde tek şerefeli bir minaresi mevcuttur. Halil ür-Rahman Gölü’nden gelen su, bu caminin avlusundan geçmektedir.

Paylaşın

Şanlıurfa: Mevlid-i Halil Camii ve Mağarası

Mevlid-i Halil Camii ve Mağarası; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Göller Mahallesi, Balıklı Göl Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Mevlid-i Halil Camii, Dergâh Platosu içerisinde, Balıklıgöl civarında yer alır. Mevlid, “kutlu doğum” demektir. Hz. İbrahim Peygamberin yanı başındaki mağarada doğduğuna inanıldığından, camiye Mevlid-i Halil Camii adı verilmiştir. Mevcut kaynaklara göre yapı beş büyük evre geçirmiştir.

İlk olarak Seleukoslar Dönemi’nde alana bir tapınak yapılır. Yahudilik döneminde aynı alanda bir havranın varlığından bahsedilir. Hristiyanlığın ilk dönemlerinde, MS 150 yılında, aynı alana Hıristiyanlar Kilisesi adında bir kilise inşa edilir. Bizans Dönemi’nde bu alana Urfa Ayasofyası yapılır. Son olarak; Osmanlı döneminde 1523 yılında Muhammed Salih Paşa tarafından aynı alana cami inşa edilmiştir.

Dikdörtgen bir plana sahip olan Mevlid-i Halil Camii, mağara ile arasındaki duvar üzerine camiye dönüştürülürken küçük bir minare yapılmıştır. Ayrıca caminin güneydoğusuna ve kuzeybatı köşesine de iki minare daha eklenmiştir.

Kitabelerine göre cami; Muhammed Mes’ud (1816) ve Mahmut oğlu Mahmut (1852) tarafından onarılmış; cami avlusuna Urfalı Ahmet Bican Paşa (1855) ve Derviş Musa tarafından (1887) odalar eklenmiştir. Mevlid-i Halil Camii son olarak Urfalı Mutasavvuf Şeyh Müslüm Hafız başkanlığında halkın desteğiyle 1951 yılında restore edilmiştir. Halk tarafından Mevlid-i Halil Mağarası’ndan çıkan suyun zemzemden sonra en şifalı su olduğu kabul edilmektedir.

Paylaşın

Şanlıurfa: Rızvaniye Camii

Rızvaniye Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Bıçakçı Mahallesi, Balıklı Göl Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Halil ür-Rahman Gölü’nün (Balıklıgöl) kuzey kenarında bulunan cami, 1736 (Hicri.1149) yılında Rakka Valisi Rıdvan Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.

Mihraba paralel ve üç kubbeli olarak inşa edilmiştir. Caminin doğusunda tek şerefeli bir minare yer alır. Harim giriş kapısı iki renkli malzeme kullanılarak yapılmıştır. Harim kısmı (ana ibadet mekânı) her yönden açılan pencereleri ile oldukça aydınlıktır.

Süsleme olarak yapının en ilginç kısmı, giriş kapısıdır. Ahşap kapı, çivi kullanılmadan geçme ve kakma tekniğiyle yapılmıştır. Kapı üzerinde zengin bitkisel ve geometrik desenler bulunmaktadır. Medrese cami avlusunun kuzeyinde yer almaktadır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Halil Ür-Rahman (Döşeme) Camii

Halil Ür-Rahman (Döşeme) Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Bıçakçı Mahallesi, Balıklı Göl Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Cami, Halil ür-Rahman Gölü’nün (Balıklıgöl) yanında yer almaktadır. Cami halk arasında “Döşeme Camisi” olarak da isimlendirilmektedir. 504 tarihinde Rahip Urbisyus tarafından Hz. İsa Peygamber’in annesi Hz. Meryem adına bir kilise inşa ettirilmiştir.

Meryem Ana Kilisesi olarak kayıtlara geçen bu kilise, Abbasi Halifesi Me’mun döneminde (813-833), camiye dönüştürülmüştür. Minare, Selahattin Eyyubi’nin yeğeni El Melik’ül Eşref Muzafferüddin Musa tarafından 1211–1212 yıllarında onarılmıştır.

Yapı, Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) döneminde restore edilmiştir. 1810 yılında yapı kapsamlı bir onarım görmüştür. Evliya Çelebi, Seyahatnamesi’nde bu camiden “İbrahim Halil Tekkesi” olarak bahsetmektedir.

Paylaşın

Şanlıurfa: Selahaddin Eyyubi Camii

Selahaddin Eyyubi Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Yeni Mahalle sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yapı, Vali Fuat Bey Caddesi’nde (Büyükyol) bulunmaktadır. 457 yılında Piskopos Nona tarafından yaptırılan Vaftizci Yahya Kilisesi’nin üzerine 19.yy başlarında inşa edildiği tahmin edilmektedir.

Dönemi ve bölgedeki en büyük kilise olması dolayısıyla katedral olarak da adlandırılmıştır. Yapı, uzun yıllar harap durumda kalmış ve bir ara elektrik santrali olarak kullanılmıştır. 28 Mayıs 1993’te onarımı yapılıp cami olarak ibadete açılmıştır.

Caminin girişi batı yönünde olup son cemaat yeri de daha önceki kilisenin narteksinden(giriş bölümü) yararlanılarak yapılmıştır. İbadet mekânı oldukça geniş ölçüde pencerelerle aydınlatılmıştır. Yapı üzerindeki pencerelerin kenarlarında kiliseden kalan yarım sütunlar ve birbirlerine dolanmış ejder kabartmaları bulunmaktadır.

İlk kilisenin Selahaddin Eyyubi tarafından bir dönem cami olarak kullanılmasından dolayı yapı camiye dönüştürüldüğünde aynı isimle anılmıştır. Cami, 2010-2011 yılında, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Fırfırlı (Kilise) Camii

Fırfırlı (Kilise) Camii; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Yeni Mahalle sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Vali Fuat Bey Caddesi’nde (Büyükyol) bulunan ve kilise olarak inşa edilen yapı, Oniki Havari Kilisesi olarak da kayıtlara geçmiştir. Osmanlı Döneminde yapı üzerinde rüzgârgülü benzeri materyaller olduğundan halk arasında “Fırfırlı Kilise” olarak isimlendirilmiştir.

Kaynaklara göre Hristiyanlık açısından büyük önem taşıyan ve Van bölgesindeki Varak Manastırı’nda bulunan “Varak Haçı” 1092 yılında Urfa’ya getirilerek bu kiliseye konulmuştur. Caminin mihrabı üzerindeki kitabeden anlaşıldığına göre 1956 yılında kiliseden camiye çevrilmiştir.

Camiye çevrilirken özel bir isim kullanılmamış üzerine konulan rüzgârgülünden dolayı Urfa ağzı ile “Fırfırlı Cami” ismi kullanılmıştır. Yapı kesme taştan, üç nefli bazilika plan düzeninde yapılmıştır.

Yapının batı cephesi ile köşe kulelerinde son derece güzel bir taş işçiliği görülmektedir. Naosun(ana ibadet mekânın) orta nefi (bölümü) kubbe ile yan nefleri ise tonozla örtülmüştür. Yapının dikkat çeken yönlerinden birisi de yarım sütunlar ile dış cephelerdeki taş duvarda bulunan bezemelerdir.

Paylaşın

Tunceli: Sütlüce (Harçik) İçmecesi

Sütlüce (Harçik) İçmecesi; Tunceli’nin Merkez İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Tunceli Merkezi’ne 4 kilometre uzaklıktadır. Tunceli-Erzincan karayolu kenarındadır. İki kaynak halinde olan suyun akım değeri, saniyede 2.4 litredir.

Kaplıca suyunun sıcaklığı 24.5 derecedir. Maden suyu olarak kullanılabilecek nitelikte olan bu radyoaktif kaynak değerlendirilmediği için doğada akıp gitmektedir.

Kaplıca suyundan sadece yöre halkı yararlanmaktadır. Tunceli’ye yolunuz düşerse uğramanız gereken yerler arasındadır.

Paylaşın