Elazığ: Alacalı Camii

Alacalı Camii; Elazığ’ın Merkez İlçesi, Harput Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Balak Gazi parkı içinde bulunan Alacalı Cami 1203-1204 Nurettin Artuk Şah’ın babası Hızır zamanında yaptırılmıştır. Dikdörtgen planlı, küçük bir yapıdır.

Duvarlar kesme taş ve ağaç hatıllı moloz taştandır. İki renkli taş mimarisi ilginçtir. Mihraba dik iki geniş kemer, ana mekanı üç nefe bölmektedir. Mihrap, mermer mukarnas frizlidir.

Üç bölümlü ahşap tavanın kalem işleri ilginçtir. Geometrik örgü ve yıldız motifleriyle bezeli tavanda al, kara, lacivert renkler kullanılmıştır.

Minaresi giriş kapısının üstündedir. Şerefeye dek siyah -beyaz taşlarla dama biçiminde örülmüştür. 1965′ li yıllarda müze olarak da kullanılmıştır.

Paylaşın

Elazığ: Golan Kaplıcaları

Golan Kaplıcaları; Elazığ’ın Karakoçan İlçesinin batısında Yoğunağaç Köyü’nde Peri Çayı’nın yanı başında yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Şifalı sularıyla kaplıca turizmine hitap etmenin yanı sıra Perisuyu Vadisinin doğal güzellikleri, ekonomik konaklama imkanları, Cafe-Restaurant hizmeti ve canlı müzik gibi olanaklarıda ziyaretçilerine sunmaktadır.

İki kapalı bay ve bayan, iki dönüşümlü yarı açık olmak üzere dört kaplıca havuzu bulunmaktadır. Kaplıca suları tamamen doğal olup kaynağından havuza akmaktadır.

Sıcaklıkları 40 ile 50 derece arasında değişen kaplıca sularının; cilt hastalıkları, romatizmalı hastalıklar, kadın hastalıkları gibi hastalıkların tedavisinde fayda sağladığı söylenmektedir. Kaplıca suları kükürtlü olması nedeniyle antiseptik özellik taşımaktadır.

Tesis 30 apart ve 10 standart oda olmak üzere toplam 120 yatak kapasitesine sahiptir. Ayrıca konaklama yapmaksızın sadece havuz ve restaurant hizmetlerinden faydalanmak isteyen günübirlik konuklara da hizmet sunulmaktadır.

Paylaşın

Elazığ: Belek Gazi Anıtı

Belek Gazi Anıtı; Elazığ’ın Merkez İlçesi, Harput Mahallesi, Ahmet Kabaklı Bulvarı üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Halk arasında Balak Gazi diye anılan Belek Gazi’nin tam adı Nûrü’d Devle Belek bin Behram Bin Artuk’tur. Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Malazgirt savaşındaki ünlü komutanlarından Artuk Bey’in torunudur.

Doğum tarihi bilinmemektedir.Harput’un girişindeki Balak Gazi Parkı’nın üst tarafında yer alan Balak Gazi heykeli, İslam ve Türk tarihine kahramanlıklarıyla damga vurmuş, büyük komutan Belek Gazi’ye aittir. Belek Gazi heykeli, 1965 yılında bu büyük ve saygıdeğer komutanın aziz hatırasına ithafen, heykeltraş Nurettin Orhan’a yaptırılmıştır.

Haçlı ordularıyla yaptığı savaşlarda gösterdiği kahramanlıklar ve cesareti nedeniyle yaşadığı dönemde , İslam dünyası için çok önemli bir ünvan olan Nûrü’d Devle (Devletin Nuru) ünvanı verilmiştir.

Harput ve yöresini 1115 yılında Çubukoğulları’ndan alarak Artukoğulları dönemini başlatmıştır. Belek Gazi, Harput’un en önemli simgelerinden olup, Belek Gazi adı Harput ile özdeşleşmiştir. 1122 yılında Urfa Kontu Josselin’i, Birecik senyörü Galeran ve 1123’te onu kurtarmaya gelen Kudüs Kralı Baudouin’i ve şövalyelerini esir ederek zincire vurdu ve hepsini Harput kalesinde hapsetti.

Büyük Selçuk Sultanı tarafından “Müslüman Orduları Başkumandanı” tayin edildi. Kendisine “Gazi” unvanı verildi. 1124 yılında Suriye’de, Membiç Kalesi’nin kuşatması esnasında kaleden atılan bir okla şehit düşmüştür. Halep’te bulunan Hz İbrahim Makamı’nın yanına defnedilmiştir.

Büyük tarihçi Prof. Mükremin Halil Yinanç diyor ki:

“Balak bütün ömrünü gaza ve cihad içinde geçirmiş, ülkesinde emsalsiz bir sükun ve asayiş temin etmiş, adalet ve kanunu hakim kılmış, dindar ve mütevazi bir emir idi. Ölümü, Müslümanlık ve Türklük için hakiki bir ziya ve musibet olmuş ve mağlup olmaya başlayan Haçlıların yeniden kalkınmalarına sebebiyet vermiştir. Haçlılar böyle korkunç ve galip bir düşmandan kurtuldukları için çok sevinmişlerdir. Balak, yalnız Suriye tarihinde değil, Anadolu tarihinin seyir ve cereyanı üzerinde de tesir icra etmiştir.”

Paylaşın

Elazığ: Cimşit Bey Hamamı

Cimşit Bey Hamamı; Elazığ’ın Merkez İlçesi, Harput Mahallesi, Aslanlı Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yavuz Sultan Selim Han’ın sipahi beylerinden Cemşit Bey tarafından XVI. asrın ilk yarısında yaptırılmıştır. Soyunma yeri kare plânlı, üzeri kubbe ile örtülü olup, iki kapısı mevcuttur.

Yıkanma yeri Sarahatun Camii’ne dayanır. Dört eyvanlı köşelerde birer kubbeli halvet bulunmaktadır. Restorasyonu yapılan hamam günümüzde kullanılmamaktadır.  Günümüze ulaşan hamamlar ve kalıntıları,  ait oldukları  medeniyetin banyo ve temizlik kültürünü yansıtmaları açısından günümüze ışık tutan çok önemli kültür varlıklarıdır.

Ecdadımızın yüzyıllardır sahip olduğu bu banyo ve temizlik kültürüne,  Avrupa – Batı medeniyeti 19. yüzyılda ancak ulaşabilmiştir. Evliya Çelebi’nin 17. yüzyıldaki Harput seyahatinde  “Kale Hamamı, Cemşid Hamamı bunlar has olan hamamlardır. Yüz yirmi adet hanedan hamamları dahi vardır” diye bahseder.

Paylaşın

Elazığ: Üryan Baba Türbesi

Üryan Baba Türbesi; Elazığ’ın Merkez İlçesi, Harput Mahallesi, Meteris Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Harput’a çıkarken “Kayabaşı” tabir edilen dik kayalıklara varma­dan sağa doğru 100 m. kadar yürüdüğünüzde tepenin Harput’a bakan yamacında defnedilmiştir. Makam bölümünü oluşturan yapı kayalıklar içindeki bir mağaranın türbeye dönüştürülmesi ile meydana getiril­miştir.

Bu kayalıklara Harput’un halkı tarafından eskiden “Tilki Kaya­lıkları” derlerdi. Türbenin hemen yakınında eski bir mezarlık vardır. Üryan Baba Türbesi ile ilgili tarihi kayıtlara baktığımızda burada bir hücre ve mescid bölümünün bulunduğu yazılıdır. 2012 yılında onarılan yapının duvarları kesme taştan yapılmıştır.

İshak Sunguroğlu’nun “Harput Yollarında” adlı eserinin birinci cildinde türbe yanında bulunan mescidin eskiden tekke olarak kullanıldığından bahsedilmiştir. Türbede yatan Üryan Baba’nın kim olduğu hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır.

Türbe kapısını oluşturan taş bloktaki yazıda “Allah’ın sevgili kullarından İsmail’in torunu, Ömer’in oğlu Hafız Muhammed” şeklinde bir ibare bulunduğu görülmektedir. Türbe mezarın keşfinden sonra Hicri 1278 yılında yapılmıştır. Sandukası giriş kapısından sonra hemen sağda bulunmaktadır.

Paylaşın

Elazığ: Feti Ahmet Baba Türbesi

Feti Ahmet Baba Türbesi; Elazığ’ın Harput Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Halk arasında “Fetahmet Baba” ya da, “Feti Ahmet Baba” gibi isimlerle anılır. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Fatih Ahmet Baba ile ilgili “Kaleden dışarı Feth – i Bab Tekkesi, ulu asitandır (dergah, tekke)” diye bahseder.

Özellikle çocuğu olmayan kişilerin veya hamile bayanların çocukları sağlıklı olsun diye gittikleri veya diğer dileklerinin kabulü için en çok ziyaret edilen türbedir. Duaları kabul olan kişiler adadıkları kurbanları da bu türbe yakınında bulunan kurban kesim yerinde keser ve dağıtır.

Bu türbe ziyaretinden sonra çocukları dünyaya gelen aileler, bu türbede medfun bulunan Fatih Ahmed Baba Hazretlerine hürmeten çocuklarının adını erkek olursa adlarını, Fatih Ahmet, Fethi Ahmet, Feti veya Fethi kız olursa Fethiye veya Fetiye bırakırlar ve bu isimler Elazığ genelinde oldukça yaygın ve çoktur.

Harput’un manevi büyüklerinden Beyzâde Hacı Ali Rıza Efendi, Feth Ahmet’in hüviyeti hakkında ihvanı kiramiyle vaki olan keşifleri neticesinde elde edilen hal tercümesinde şöyle söyler:

“Sen bil ki Harput kasabası civarında medfun ve Fatih Ahmet namiyle meşhur olan zat, “Perevat” veya “Parbat” şehrinde Şeyhül Kainat ünvaniyle anılan “Aliyyürremeytani” nin (Ali Ramatani Hazretleri ) talebelerindendir. Kendisi “Belh” de doğmuş, ismi Ahmet, tarikatı “Hacegan”dır. Muhammed Hellacul-Belhi (k.s) vasıtasiyle Hazirati Azizan Hoca Alyiyürremeytani den intisap etmiş, onun ahbab ve yakınlarından on kişi de türbenin üst tarafındaki mezarlıkta medfundurlar. Kendisi sadat-ı kiramdan (Evlad-ı Resul) olup, sağ tarafından yaralanarak şehit düşmüş ve aynı yere defnedilmiştir. Mensup olduğu mezhep Hanefi mezhebi olup, 96 yaşına erişmiştir. Bazı ihvanlarla beraber yaptığımız keşifte böyle zahir (aşikar) olmuştur. Ben fakir Ali Beyzâde ki, Nakşibendî Tarikatının müceddidi Mevlâna Halid’e (Mevlana Halid-i Bağdadi Hazretleri) mensubum. Cenab-ı Hak onu af ve mağfiret etsin ”.

Paylaşın

Elazığ: Beyzade Efendi Türbesi

Beyzade Efendi Türbesi; Elazığ’ın Merkez İlçesi, Harput Mahallesi, Meteris Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Asıl adı Ali Rıza Efendidir. 1810 yılında Harput’ta dünyaya gelmiştir. 1877 yılında Osmanlı – Rus savaşına katılmıştır. Beyzade Hazretleri 1904 yılında vefat etmiştir.

Harput’un Meteris Mezarlğı denilen yukarı mezarlıkta defnedilmiş olan Beyzade Ali Rıza Efendi’ye vasiyeti nedeniyle türbe yapılmamıştır. Mezarlığın çevresi demir cağlarla çevrilerek aile kabristanı haline getirilmiştir.

Buradaki şahidelerinin tamamı yeşile bo­yanmış olup, üzerlerinde kitabeleri bulunmaktadır. Kabristanın iç kısmının tabanına son yıllarda mermer taşlardan oluşan özel bir düzenleme yapılmıştır.

Paylaşın

Elazığ: Kazım Efendi Türbesi

Kazım Efendi Türbesi; Elazığ’ın Merkez İlçesi, Harput Mahallesi, Meteris Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

1894 tarihinde Harput’ta dünyaya gelmiştir. Aslen Harputlu olan Kâzım Efendi’nin lâkaplarına “Iğıkilioğulları” denmektedir. Kendisi Nakşibendi Tarikatının son şeyhlerindendir.

Harputlu islam düşünürü Kazım Efendi Türbesi, Harput’un Meteris Mezarlığı’nda, İmam Efendi Türbesi’nin yakınında bulunmaktadır.Değişik bir mimari tarzda yapılmış olan türbe, ihata duvarıyla çevrili özel bir kabristanın içerisindedir. Türbenin üzeri kubbeli ve bu kubbe araları açık olan 5 sütun üzerine oturtulmuştur.

Üst kısımları sütunlar arası oluşturulan kemerlerle kubbeye bağlanan kubbenin tam altında bulunan mezar bölümü, zeminden 20 cm. kadar yükseklikte daire şeklindeki bir kaide üzerindedir. Çevresi, yine daire şeklinde demir bir kafesle çevrilmiş mezarın baş ve ayak kısmına kitabe konulmuştur. 1967 yılında Elazığ’da vefat etmiş, Harput’a defnedilmiştir.

Paylaşın

Elazığ: Sara Hatun Camii

Sara Hatun Camii; Elazığ’ın Merkez İlçesi, Harput Mahallesi, Nizamettin Caddesi, Aslanlı Sokak üzerinde yer almaktadır. 

Camiye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Akkoyunlu devrine ait cami, Akkoyunlu Hükümdarı Bahadır Han’ın (Uzun Hasan) Annesi Sara Hatun tarafından 1465 yılında mescid olarak yaptırılmıştır. 1585 yılında tamir edilmiş, 1843 yılında da yapılan onarımla da bugünkü halini almıştır.

Cami, kare planlı olup orta kısmının üzeri dört kalın sütuna dayanan kubbe ile kenarları ise tonozla örtülüdür. Mihrap sade bir iniş halindedir. Minberi, taş işçiliğinin güzel örneklerindendir. Minaresi iki renk kesme taştan yapılmıştır.

Paylaşın

Elazığ: Arkeoloji ve Etnografya Müzesi

Arkeoloji ve Etnografya Müzesi; Elazığ’ın Merkez İlçesi, Üniversite Mahallesi, Çaydaçıra Kavşağı üzerindedir. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

30 Nisan 1965 yılında, Harput mahallesinde bulunan Alacalı Mescit’te “Harput Müzesi” olarak kurulmuştur. Müze binası arkeolojik eserler ve sikke salonu, halı ve kilim galerisi ile etnografya salonu olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır.

Keban ve Karakaya Baraj projeleri çerçevesinde yapılan yüzey araştırmaları ve kazılarda bulunan milattan önceki devirlere ait eserlerin teşhiri ve muhafazası için 1971 yılında Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kampüsü içerisinde yeni müze inşasına başlanılmış ve 28 Temmuz 1982 yılında Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi olarak hizmete açılmıştır.

Müzede 15 bin 238 adet arkeolojik, 5 bin 310 adet etnografik, 10 bin 887 adet sikke olmak üzere toplam 31 bin 435 adet envantere kayıtlı eser mevcuttur. Teşhir salonlarındaki eserler ise 493 sikke, 1071 arkeolojik ve 602 etnografik eserden oluşmaktadır. Müze sorumluluk sahasında korunması gerekli kültür varlığı olarak tescilli toplam 288 adet kültür varlığı bulunmaktadır.

Paylaşın