Aksaray: Hacı Bayezıd Camii
Hacı Bayezıd Camii; Aksaray’ın Güzelyurt İlçesi, Alanyurt Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.
Yapı üzerinde kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığını gösteren herhangi bir kitabe yoktur. Ancak, yapıyı yerinde inceleyen ve camiyle ilgili arşiv belgelerini gören İbrahim Hakkı Konyalı 1287/ 1870 tarihli imamlık beratın da caminin isminin Hacı Bayezid olduğunu, ve yapının Anadolu Selçuklu ya da Karamanoğulları’na ait olduğunu yazmaktadır.
Harim giriş kapısının kenarında 1277 / 1861 tarihi görülmektedir. 1948 yılında yılın da iç mekan süslemeleri Boyacı Rasim tarafından yapılmıştır. Arşiv vesikalarından hareketle cami XVIII. yy başlarında yapılmış olmalıdır. Günümüzde ibadete kapalı olup metruk haldedir.
Dörtgen bir forma sahip yapı 15.30 X 14.40 m. ölçülerindedir. Dıştan bakıldığında tek bir yapı şeklinde, içerden iki ayrı yapı olarak görülmektedir. Kuzeydeki mekan orijinal cami olup, güneydeki mekan sonradan eklenmiştir. Beden duvarlarında moloz ve kesme taş ve devşirme malzemeler kullanılmıştır. Caminin güneyinde ihata duvarı ile çevrilmiş bir hazire yer almaktadır.
Caminin cepheleri sade olup süsleme bulunmamaktadır. Tek hareketlilik pencere ve kapı açıklıklarıyla sağlanmıştır. Güneydeki mekan içten 9 adet atkı kemeri ile desteklenmiş bir beşik tonoz ile örtülmektedir. Kuzeydeki mekanın üst örtüsü yıkılmıştır. Mevcut kemer izleri ve iç mekandaki iki adet sütun kalıntılarından hareketle, yapı altı adet çapraz tonoz ile örtülü olma ihtimali yüksektir.
Cami, yörede sık görülen bir köşk minareye sahiptir. Kuzey cepheye bitişik 16 basamakla çıkılan bir merdivenle köşk minareye ulaşılmaktadır. Dilatasyon nedeniyle yapı ile aynı dönemde yapılmadığı anlaşılmaktadır. Minare, dört sütun üzerine yükselen basık kemer üzerine alem şeklinde düzenlenmiş silindirik bir sütundan oluşmaktadır.
Kuzeydoğudaki sivri kemerli kapıdan orijinal camiye girilmektedir. 1993 tarihli Vakıf Eski Eser Fişinde de son cemaat yeri olarak belirtilen ana harimin kare iki ayak üzerine oturan ve doğu-batı yönünde uzanan üç adet sivri kemer üzerindeki ahşap kirişli tavanla örtülü olduğu yazılmaktadır.
İç mekan doğu-batı yönünde uzanan düzgün olmayan dörtgen bir plana sahip olup 12.20 X 6.90 m. ölçülerindedir. Üst örtü mevcut değildir. Orijinal harimdeki mihrap belli değildir. Ancak 1861 yılında eklenen harimin kıble duvarının ortasında yarım daire formunda ve yuvarlak kemerli bir mihrap yer almaktadır. Mihrabın batısında taş malzemeden beş basamaklı bir minber görülmektedir.
