Aksaray: Eşmekaya, Ulu Camii
Ulu Camii; Aksaray’ın Eskil İlçesi, Eşmekaya Beldesi, Aşağı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.
Yapı üzerinde kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığını gösteren herhangi bir kitabe yoktur. Köyün yaşlılarının verdiği bilgiye göre caminin köyün kurucusu İbrahim Bey tarafından yaptırılmıştır. Cami 1930 ve 1961 yıllarında tamir edilmiştir. Minaresi 2002 yılında yenilenmiştir.
Kasabanın ulu camisi olan yapı müftülük kayıtlarında “Kuba Cami” olarak anılmaktadır. Taş temel üzerine kerpiç malzemeden inşa edilen cami kuzey-güney yönünde dikdörtgen planlı olup ahşap destekli camiler grubuna girmektedir. 14.70 m. ölçülerindedir. Kuzeydoğu köşede minaresi, doğuda son cemaat yeri olan cami sağlam olup ibadete açıktır.
Caminin cepheleri sade olup süsleme bulunmamaktadır. Temel cepheleri beton sıva, beden duvarları ise kerpiç sıvalıdır. Cepheler pencerelerle hareketlendirilmiştir. İç mekan, iki sıra halindeki ahşap destekle taşınan, bir ahşap tavanla, dıştan ise Marsilya kiremidi kaplı bir kırma çatıyla örtülmüştür.
Orijinal olmayan minare caminin kuzeydoğusunda ve yapıdan bağımsız olarak inşa edilmiştir. Kare planlı kaide üzerinde köşeleri pahlı pabuç ve çokgen gövde yükselmektedir. Tek şerefeli olup konik külahlıdır.
Harimin doğusunda kuzey-güney yönde boydan boya uzanan son cemaat yeri görülmektedir. Kuzeydoğusundaki üç basamaklı bir merdivenle son cemaat yerine çıkılmaktadır. Son cemaat yerinin güney duvarında ahşap mihrap vardır. Güneybatı köşedeki minber ahşap malzemeden olup sonradan eklenmiştir. Harimin kuzeyinde, doğu-batı yönünde boydan boya uzanan mahfil görülmektedir.
