Trabzon: Yeni Camii
Yeni Camii; Trabzon’un Akçaabat İlçesi, Orta Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş kullanılmıştır. Yapı, kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Yapı, harim, son cemaat yeri ve kadınlar mahfilinden oluşmaktadır. Yapı, yazılı kaynaklara göre, Hicri 1327 (Miladi 1909/1910) yılında inşa edilmiştir. Yapı 2007 yılında Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.
Açık olan son cemaat yeri, kuzey cephesinde, dört adet sütun ile beş adet sivri kemerli düzene sahiptir. Bu bölümün üzeri üç adet küçük kubbe ile örtülüdür. Caminin harimine doğu batı ve kuzey cephelerinden giriş sağlanmaktadır. Kuzey cephesi giriş kapısı sivri kemerli, çift kanatlı ve ahşaptır. Kapının her iki yanında ikişer adet yivli sütunçe bulunmaktadır. Sütun başlıkları ve kemerin üstünde bulunan alınlıkta bitkisel motifli bezemeler yer almaktadır.
Sütun başlıklarının hizasında kemerin üstünde Arapça yazıların olduğu pano bulunmaktadır. Panonun üzerinde büyük boyutlu çiçek motifi yer almaktadır. Bu cephede doğu ve batı köşelere doğru yivli ve mukarnaslı nişler bulunmaktadır. Yapının doğu ve batı giriş kapıları sivri kemerli, çift kanatlı ve ahşaptır. Kapının her iki yanında ikişer adet sütunçe bulunmaktadır.
Kapının hemen çevresinde dönen silmede ve sütun başlıklarını birleştiren lentoda taş işlemeler mevcuttur. Kapıların üzerinde küçük sundurmalar bulunmaktadır. Yapının harim kısmının dıştan üst örtüsü, ortada çokgen kasnak üzerinde bir kubbe ve kenarlarda düz çatıdır. Yapının içten üst örtüsü ortada kubbe ve kenarlarda tonozdur. Son cemaat yerinin dıştan üst örtüsü ise yan yana üç adet küçük kubbedir.
Çatı saçakları taş profilli ve kademeli olup tüm cephelerde devam etmektedir. Kuzeybatı köşesinde bulunan minaresi tek şerefelidir. Yapının cephelerinde çift sıra pencere düzeni mevcuttur. Alt sıra pencereler, üst sıra pencerelere oranla daha büyük boyutludur. Alt sıradaki pencerelerin her iki kenarında sütunçeler bulunmaktadır. Üstte sütun başlıkları silme ile birleşmektedir. Üst sıradaki pencere silmeleri profilli ve kademelidir.
Pencereler sivri kemerli, çift kanatlı ve ahşaptır. Kuzey ve güney cephesinde orta aksın üzerinde, doğu ve batı cephelerde son cemaat yerinde dairesel formlu pencere bulunmaktadır. Kadınlar mahfiline, harimden, doğu ve batı yönünde bulunan iki kollu, ahşap merdivenler ile çıkılmaktadır. U planlı kadınlar mahfili, farklı boyutlarda on adet taş sütunla taşınmaktadır. Mihrap taş malzemeden yapılmış olup mukarnaslıdır.
Gösterişli olan mihrap çok yoğun bir taş işlemesine sahiptir. Her iki yanında sütunçeler bulunmaktadır. Sütunçeler üstte lento ile birleşmekte ve lentonun üzerinde kemer bulunmaktadır. Minber ve vaaz kürsüsü de taş malzemeden yapılmıştır. Her ikisi de farklı motiflerde taş işlemesine sahiptir. İç mekânda duvarları sıvalı olan caminin beden duvarlarında, kubbelerinin içerisinde, pencere kenarlarında ve mahfil duvarlarında yoğun kalem işi bezemeler mevcuttur.
