Şırnak: Pavan Köprüsü

Pavan Köprüsü; Şırnak’ın Güçlükonak İlçesi, Koçyurdu Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Koçyurdu Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Köprü Güçlükonak- Siirt karayolunun 500 m içerisinde Pavan Deresi üzerinde yer almaktadır. Muhtemelen eski
Cizre-Siirt yolu buradan geçmektedir.

Kuzey güney istikametinde uzanan üç gözlü ve yolu eğimlidir. Bunlardan kuzeydeki geniş köprü gözü ile bundan sonraki küçük basık kemerli göz sağlam olup, asıl dere üzerindeki köprü gözü yıkılmıştır.

İki yandaki ayaklar ve kemer izleri mevcuttur. Korunması gerekli kültür varlığı olarak tescillenmiştir. Osmanlı Dönemine ait olan köprü, günümüzde kullanım dışıdır. Köprünün 16 y.y.’da yapıldığı düşünülmektedir.

Paylaşın

Şırnak: Kubbe-i Berzerçio Türbesi

Kubbe-i Berzerçio Türbesi; Şırnak’ın Güçlükonak İlçesi, Damlarca Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Damlarca Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Türbe, Dicle Nehrine ve Damlarca Köyünün bahçelerine hakim bir noktadadır. Türbe, halk arasında Kubbe-i Berzerçio olarak adlandırılmaktadır. Kuzeyden güneye eğimli etrafı duvarla çevrelenmiş mezarlık alanının kuzey batı köşesine yapılmış türbe, 5.60 x 5.60 m dış ölçülerinde, kare planlı üzeri kubbe ile örtülüdür.

Türbenin batı ve güney cepheleri mevcut olup, kuzey cephe arazinin eğiminden dolayı görülmemekte, doğu giriş cephesi ise yıkılmıştır. Batı cephe yer yer iri blok taşların kullanıldığı, çoğunluğu moloz ve düzlenmiş taşlarla örülmüş duvarla meydana getirilmiştir.

Yüzeydeki tek açıklığı güney tarafta üst orta kesime açılmış dikdörtgen girinti içindeki penceredir. Pencere açıklığı üçgen biçimde sonlanmaktadır. Güney cephe ise harçla tutturulmuş moloz taş duvar örgüsü ile oluşturulmuştur. Buraya da iki pencere açılmıştır. Pencereler dikdörtgen girinti içerisinde, üçgen biçimde sonlanan açıklıkla meydana getirilmiştir.

Paylaşın

Şırnak: Dağyeli Hanı

Dağyeli Hanı; Şırnak’ın Güçlükonak İlçesi, Dağyeli Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Dağyeli Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Tespit edilen han, bugünkü Güçlükonak-Siirt karayolu üzerinde, günümüzde meskun olmayan köy içerisinde kalmaktadır. Eski Siirt-Cizre kervan yolu üzerinde kalan bir yapı olmalıdır. Hanın adı bilinmemektedir. Bugünkü Dağyeli köyü ile anılmaktadır.

Mevcut karayolun hemen batısında, kuzey ve doğu taraftan duvarla çevrilmiş avlunun güney ve güneybatısında yer alan kapalı mekanlardan oluşmaktadır. Avlunun güney tarafında yan yana sıralanmış dört oda bulunmaktadır. Bu odalardan batıdan birincisi giriş holüdür.

Tamamı kuzey güney istikametinde dikdörtgen planlıdır. Üzerleri aynı yönde beşik tonoz örtülüdür. Bunun batı tarafında kuzey güney istikametinde uzanan ahır bölümü, dıştan dikdörtgen planlı olup, iki sahından oluşmaktadır.

Sahınların üzeri ortada serbest ayaklara oturan boydan boya beşik tonoz örtülüdür. Dış ve içyapıda tamamen taş malzeme kullanılmıştır. Batı cepheyi oluşturan düzgün kesme taş duvarlar dikkat çekmektedir. Han tescilli değildir. Ilısu baraj alanı içerisinde kalacaktır.

Paylaşın

Şırnak: Finik Zaviyesi

Finik Zaviyesi; Şırnak’ın Güçlükonak İlçesi, Damlarca Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Damlarca Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Cizre-Şırnak yol ayrımından 15 km uzaklıkta bulunan ve halk arasında Faki Teyran olarak adlandırılan caminin karşısındaki yamaçta yer almaktadır. Mescit, bunun kuzeyindeki sonradan eklenmiş giriş bölümü ile kuzey batısındaki ek mekandan oluşmaktadır.

Mescit dıştan 5.60 x 4.40 m ölçülerinde kareye yakın dikdörtgen planlı ve iki katlıdır. Doğu duvarında ocak, güneyinde mihrap nişi yer almaktadır. Alt kata kuzeyden üst kata batı taraftan girilmektedir. Üst kat beşik tonoz örtülüdür. Ahşap taban yıkılmıştır.

Kuzey ve batısına ek mekanlar yapılmıştır. Kuzeydeki mekan basit yapıda içten 3.65 x 7.00 m ölçülerinde kuzey güney yönünde dikdörtgen planlıdır ve üst örtüsü yıkılmıştır. Batıdaki ek yapı kuzey güney yönünde dikdörtgen planlı ve dıştan 6.20 x 11.70 m ölçülerindedir.

Batı cephenin kuzey köşesinden bir kapı ile girilmektedir. Kireç harcıyla tutturulmuş moloz taş duvar 0.90 m kalınlığındadır. Üzeri aynı yönde beşik tonoz örtülüdür. Terkedilmiş durumda olan cami tescilsiz olup, kültür varlığı olarak kayıtlı değildir.

Paylaşın

Şırnak: Faki Teyran Camii

Faki Teyran Camii; Şırnak’ın Güçlükonak İlçesi, Damlarca Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.

İlçe Merkezi’nden Damlarca Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Cami, halk arasında Faki Teyran Medresesi olarak bilinmektedir. Harap vaziyetteki cami, dıştan 6,30 x 10,65 m ölçülerinde doğu-batı doğrultusunda uzanan dikdörtgen planlıdır.

Caminin dış cephe duvarlarında bazı kısımlar yıkılmakla birlikte büyük çoğunluğu ayaktadır. Buna göre caminin doğu ve batı duvarları sağırdır. Kuzey cephe duvarının çoğunluğu yıkıktır.

Faki Teyran’ın asıl adı Muhammed olup, Van’ın Bahçesaray (Müküs) ilçesindendir. Mezarı günümüzde Bahçesaray’ın Kartal (Verezûz) Köyünde bir korunun içindedir. “Faki” medrese talebesi anlamında olup, kuşlarla konuştuğu rivayeti üzerine yaşadığı dönemde ve sonrasında halk arasında “Faki Teyran” şeklinde isimlendirilmiştir.

Yaşadığı dönem ile ilgili farklı rivayetler ileri sürülmüş ise de, gerek şiirlerinin içeriği, teması, sitili ve hayatına dair gerçeklerden yola çıkılarak 1550 – 1690 yılları arasındaki “140” senelik bir zaman dilimi içinde yaşadığı kabul edilmektedir. Mevcut kabrinin üzerindeki mezar taşında herhangi bir tarih bulunmamaktadır. Cizreli ünlü âlim Molla Ahmed-i Ciziri ile çağdaş olup beraber yazdıkları “Mela û Fakî” gibi bazı şiirleri vardır. Melayê Cıziri ile olan ilişkilerinden dolayı Cizre’de de bir süre kaldığı ve bölge ile münasebetlerini sürekli devam ettirdiği bilinmektedir.

Paylaşın

Şırnak: Saklan Köprüsü

Saklan Köprüsü; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Sur Mahallesi, Ciddeyt Mevkii’nde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Doğu-batı doğrultusunda uzanan dört gözlü olan köprü Saklan Çayı üzerinde inşaa edilmiştir.

Doğu-batı doğrultusunda uzanan köprünün eskiden Yukarı Cizre ve Suriye Cizresi (Deşta Hessına) arasında bağlantıyı sağlayan dört köprüden biri olduğu söylenmektedir.

Köprü Suriye sınırına yaklaşık 200 metre uzaklıktadır. Köprünün dört gözlü olduğu anlaşılmaktadır.

Kesme bazalt taştan inşa edilen köprü günümüzde tamamen yıkılmış durumdadır. Sadece ortada iki ayak ile diğer ayaklara ait izler ile kemer izleri kalmıştır.

Paylaşın

Şırnak: Telkabin (Küçük) Köprüsü

Telkabin (Küçük) Köprüsü; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Yafes Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

İmaddedin Zengi tarafından 12. yy’da inşaa edilmiştir. Selçuklu Dönemi eserlerindendir. Üzerinde bulunduğu dere tamamen toprakla dolduğundan altından sadece küçük bir atık su kanalı geçmektedir.

Köprünün her iki selyaranında bugün mevcut olmayan iki tane kitabesi olduğu eski bilgilerden anlaşılmaktadır. Ancak yapıyı yerinde görenler kitabenin varlığından bahsetmekle birlikte kitabe metni hakkında bilgi vermemektedirler.

Mareşal Fevzi Çakmak’ın talimatıyla onarılmış haliyle günümüzde mevcut olan köprü sağlam durumdadır. Kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanan köprü yolunun eğimli olduğu çok gözlü köprüler grubuna girmektedir. Betonarme babalı, demir korkulukludur.

Yapı üzerindeki eski doku ile yeni doku taşların renginden açıkça belli olmaktadır. Düzgün kesme taş malzemeden inşa edilmiştir. Bu nedenle ne köprünün ayakları ne de gözleri belirgin değildir.Eski resimlerde görülen ayaklar günümüzde toprak altında kalmıştır. Köprü, 8.40 m genişliğinde, 141 m uzunluğunda eğimli bir yola sahiptir.

Ortadaki büyük, bunun her ikiyanında, toplam beş gözden oluşmaktadır. Prizmatik üçgen biçiminde iki selyaran günümüzde mevcut değildir. Selyaranların önemi üzerindeki kabartma figürleridir. Bunlar yere çökmüş vaziyette, kafası cepheden verilmiş, kuyruğu başına doğru uzanmış bir aslan kabartması tasviridir.

Paylaşın

Şırnak: Kul Mustafa Türbesi

Kul Mustafa Türbesi; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Dağkapı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Kısmen sağlam olan yapının üzeri sonradan betonarme düz damla örtülmüştür. Türbe beden duvarlarında ve içinde yer yer betonarme tamir izleri görülmektedir.

Moloz taş malzemeden inşa edilen yapı kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan dikdörtgen planlı düz damlıdır. Türbe dıştan 6.60 x 3.20 m ölçülerindedir.

Üst örtüsü ve girişi sonradan betonarmeden yapılmıştır. Cepheleri tamamen sadedir. Tek hareketlilik kuzeydoğu cephedeki pencere ile güneydoğu cephesindeki düz lentolu kapı açıklığıdır.

Düz lentolu giriş açıklığından türbenin içine girilmektedir. Duvarlardaki hareketliliği nişler ve bir mazgal pencere sağlamaktadır.

Doğu duvarında bir mazgal pencere ile bir niş, kuzeybatı duvarında ise sadece bir niş görülmektedir. İç mekanda dört tane kabir görülmektedir.

Paylaşın

Şırnak: Nuh Peygamber Türbesi

Nuh Peygamber Türbesi; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Dağkapı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Nuh Peygamber yatırının bulunduğu yapı tamamiyle yıkılmış yatırın yeri değiştirilmeden mescit binası yapılmıştır.
Mescidin bulunduğu çevrede yapılan düzenlemeler camii, şadırvan, satış yerleri ve diğer yatırların mezarlarının da bulunduğu bir külliye şeklini almıştır.

Yeni yapılan caminin avlusunda Nuh Peygamber’in Mezarı olduğu tahmin edilen yere kare planlı üzeri kubbe ile örtülü modern bir türbe yapılmıştır. İçi ve dışarısı çinilerle kaplıdır.

Türbenin eski yapısından herhangi bir iz ve kalıntı mevcut değildir. Yani yapıldığı şekliyle tanımlamak mümkündür. Bu da modern mimarinin özelliklerini göstermektedir. İçerisine ahşap bir sanduka bırakılmıştır. Ziyaretçilere açıktır.

 

Paylaşın

Şırnak: Kasrik Değirmeni

Kasrik Değirmeni; Şırnak’ın Merkez İlçesi, Kasrik Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. İl Merkezi’nden Kasrik Beldesi’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Değirmen, Kasrik Beldesi’nin içerisindeki tarihi köprünün batısında kurulmuştur. Asıl değirmen yapısı ile su kanalı ve kulesinden ibarettir.

Kayalık bir zemine, kuzeybatı- güneydoğu istikametindeki su kanalı inşa edilmiştir.

Eğimden dolayı su kulesine doğru yükselen ve ortasına kanal açılan duvar, 26.70 m uzunluğunda ve 1.20 m genişliğinde yapılmıştır. Su kanalı arazi yapısına göre şekillenmiştir. Duvar moloz taşlarla örülmüştür.

Paylaşın