Dövize bağlı olarak otomobil fiyatlarının yükseldiğini, bankaların kredi vermemesinden ve verilen kredi faiz oranlarının da yüksek olmasından dolayı satışların düştüğünü söyleyen galeri sahibi Erhan Gündüz, otomobil fiyatlarında yüzde 6 ile 10 arasında fiyat artışı yaşandığını belirtti.

“Sıfır araçlara yüzde 6 oranında zam yapılınca ikinci el piyasasına da yansıdı. Ancak parası olan alabiliyor” diyen Gündüz, ikinci el araçların son 5 yıldır yatırım aracı olarak kullanıldığını vurguladı. Gündüz, “Döviz ya da altın almak yerine insanlar aldığı aracı bir sene kullanıp iki katına satıyor. Fatura zorunluluğu olmadığı için bir denetlemesi de olmuyor” dedi.

Gazete Duvar’dan Pelin Akdemir’in haberine göre, mart ayından itibaren sezonun açılmasıyla hareketlenen ikinci el otomobil pazarı, seçimlerden sonra yükselen döviz kurundan etkilenmeye başladı. Galericiler sıfır araçların piyasaya sürülmemesinin ikinci el araçlarda fiyatları artığını söylüyor. Sürekli artan fiyatlardan dolayı ikinci el araçlar, döviz ve altın gibi yatırım aracı olarak kullanılıyor.

Eskişehir’de oto galeri sahibi olan Erhan Gündüz, dövize bağlı olarak fiyatların yükseldiğini, bankaların kredi vermemesinden ve verilen kredi faiz oranlarının da yüksek olmasından dolayı satışların düştüğünü söyledi. Yüzde 6 ile 10 arasında fiyat artışı yaşandığını belirten Gündüz, “Sıfır araçlara yüzde 6 oranında zam yapılınca ikinci el piyasasına da yansıdı. Ancak parası olan alabiliyor” dedi. İkinci el araçların son 5 yıldır yatırım aracı olarak kullanıldığını belirten Gündüz, “Döviz ya da altın almak yerine insanlar aldığı aracı bir sene kullanıp iki katına satıyor. Fatura zorunluluğu olmadığı için bir denetlemesi de olmuyor” dedi.

Bursa Motor’s sahibi Kenan Açıkgöz ise bayramın yaklaşması, sezonun açılması, araçların bir yatırım aracı olması nedeniyle arz-talep dengesizliğinden dolayı hem fiyatların hem de satışların arttığını söyledi.

Geçen yıl ağustos ayından itibaren çıkan yasa, galericilere aldıkları sıfır araçlara 6 ay ve 6 bin kilometre sınırı getirmişti. Yasayla birlikte galericilerin sıfır araç almadığını söyleyen Açıkgöz, “Mart ayından sonra fiyatlar yüzde 5 artıyordu, son bir ayda ise yüzde 10 yükseliş yaşandı. Satışlar da fiyatlara bağlı olarak yüzde 10 hızlandı. Bayrama yaklaştık ve yaz sezonu hareketliliği var. Pandemide yaşanan sıfır araçta çip tedariksizliğiyle beraber ikinci el araçlar, yaklaşık 3 yıldır yatırım aracı olarak kullanılıyor. Şahıslarda serbest olduğu için sıfır araba alıyor, ikinci el olarak satmaya devam ediyor. Orada da bir rant elde edildi ve fiyatların yükselişini tetikledi. Alan bir kişi ortalama yüzde 5-8 arasında bir kazanç sağlıyor” ifadelerini kullandı.

“Piyasayı seyrediyoruz”

Bursa Oto Galericiler Odası Başkanı Hakan Yanık da seçimden önce alım satımdaki hızlılığın seçim sonrasında dövizin ve altının yükselmesine kadar sürerken, son 3 günde ikinci el araba piyasasının da duraksamaya başladığını anlattı. Yanık, “Araba fiyatları da arttı. Oturduk piyasayı seyrediyoruz. Yüzde 5-10 civarında hem sıfır araçlarda hem ikinci el araçlarda fiyat artışı var şu anda. Seçimden önce 19 lira olan dolar/TL bugün 23 lira. Bakmaya korkuyoruz doların ne kadar olduğuna” diye konuştu. Seçimden önce bankaların kredi vermemesinin halen devam ettiğini hatırlatan Yanık, “Piyasayı etkiliyor. Faiz oranlarını düşürmeleri lazım. Yüzde 4’e kadar çıktı faiz oranları. Ticaretin önünde bir engel oluyor” uyarısında bulundu.

Yanık, diğer galericilerin aksine ikinci el araçların bir yatırım aracı değil insanların malını veya parasını koruma yöntemi olarak kullandığını aktardı:

“Yatırım, 10 liraya alınan malın 12’ye satılarak kâr elde edilmesidir aslında. Emsalini 11’e bulursunuz. Bu bir yatırım olurdu. Ama şu anda 400 bin liraya araba alıyorsunuz, 450’ye satıyorsunuz, aynı arabayı 460 bin liraya ancak bulabiliyorsunuz. Bu bir yatırım değildir. Piyasaya yatırım aracı olarak pompalanıyor.”

Sıfır araç satanların ikinci el piyasasını ele geçirmek için sıfır araçları piyasaya sürmemesiyle araba fiyatlarının artmaya başladığını kaydeden Yanık, “Çip tedariğini, arabaların gelmemesini, fabrikaların çalışmamasını bahane ettiler. Kendilerinin topladığı ikinci el veya sıfır araçlara arzı çoğaltıp, ‘yok’ deyip, ellerinde olan sıfır araçları daha fazlaya satıp bir rant peşinde koştular ve bu da çok tatlı geldi. Ama ‘yok’ oluşunun sebebini bir bayi veya distribütör çıkıp anlatmadı. Tamamıyla piyasayı gerip fiyatları tavan yaptırmaya çalışıyor, bunda da başarılı oldular” diye konuştu. Yanık, hükümetin gümrükleri kontrol etmesi, Türkiye’ye gelen sıfır araçları kimin aldığına bakılması gerektiğini söyledi:

“İşyerlerine yapılan baskınlar göstermelik. Sistem üzerinden, trafik tescili üzerinden kimlerin üzerinde kaç tane sıfır araba var, neden almış? Bunların kontrolü yapılırsa buradaki kartellerin oyunları bozulur. Ama hiç kimse bu kartellerin kim olduğuna bakmıyor. Yetkisi olmayan insanlarla yapılan yanlı haberlerle günah keçisi olarak biz gösteriliyoruz.”

“Sıfır aracın olmaması nedeniyle ikinci elde satışlar arttı”

Bursa Galericiler Odası Başkan Vekili Mehmet Özdemir, ikinci el araba satışlarında geçen seneye göre yüzde 30 artış yaşandığını söyledi. Özdemir fiyatlarda ise son altı ayda yüzde 75 artış olduğunu ifade ederek, “500 bin liralık araba şu anda 850 bin civarına kadar geldi. Türkiye genellemesine baktığımızda, geçen sene ayda 2 araba satan kişi, bu sene ayda 5 tane satmaya başladı. Sıfır aracın olmaması nedeniyle ikinci elde satışlar arttı” diye konuştu.

Araba fiyatlarındaki artışı araç tedarikinin olmamasıyla açıklayan Özdemir, “15 yıldır bu sektörün içerisindeyim, 15 yıldır döviz yükseliyor. Son 3 yıldır araba fiyatları yükseliyor. Araç tedarikinin olmaması bunu tetikliyor. Baktığımızda sürekli araç sevkiyatı oluyor ama sıfır araç bulamıyoruz. El altından bunu yapanlar var ama biz 2019’dan bugüne kadar sıfır araç bulamıyoruz” diye konuştu. Özdemir, ikinci el araçların yatırım aracı olarak kullanıldığını şöyle anlattı:

“Benim müşterilerim köylü, kentli. Adam köyden arsasını satarak şoförlüğü olmamasına rağmen araç alıyor. Garajında arabayı saklıyor. Ramazan’da 500 bin liraya aldığım araç, şu an 700 bin liraya satılır. 45 günde 500 bin liralık bir araba 200 bin lira fiyat koymuş. 4 sene önce 20 arabayla dükkanı kapatıp bekletseydik bugün çalışmaktan daha fazla para kazanacaktık.”

Bursa Oto Galericiler Odası Başkanı Hakan Yanık, ikinci elde piyasanın kısır döngüye döndüğünü söyledi. Yanık, “Satmaya araba bulamıyoruz. Bulunan arabaların fiyatları da piyasaya göre çok yüksek” dedi.

Sıfır araçların satışının olmaması nedeniyle insanların ikinci ele yöneldiğini belirten Yanık, “Piyasada fiyatların yükselmesinden dolayı arz ve talep birbirini dengelemiyor. Bu nedenle araba bulmakta ciddi anlamda sıkıntı yaşıyoruz. Talep çok ama talebi karşılayacak arz az” diye konuştu.

Eskiden her türlü aracın satıldığı ikinci el araba pazarlarında bu yıl durum değişti. Pandemiyle birlikte yurtdışından araba ithalatının azalması, sıfır araç satıcıları tarafından arabaların stoklanması ve enflasyonun etkisiyle otomobil sektörü daraldı.

Araba pazarlarında bireysel satıcılardan çok galericiler bulunuyor. Üst segment arabalar, hemen hemen hiç bulunmazken fiyatı daha uygun olan Fiat, Renault, TOFAŞ marka arabalar öne çıkıyor.

NİLVAK Açık Oto Pazarı’nda araç satmak isteyenler, 70 lira giriş bedeli ödeyerek araçlarını pazarda satışa sunabiliyor. Önceden Nilüfer Belediyesi’ne ait olan yer, özelleştirilerek Çelebi İnşaat’a satılmış. Önceden 50 dönüm arazi üzerinde kurulan alan, şimdilerde daha küçük ve büyük bir kısmı da boş.

17 seneden beri her hafta araba pazarında satış yaptığını söyleyen Efecan Otomotiv sahibi Ahmet Nedir, iki sene önce 70 bin lira olan aracın fiyatının, bu yıl 550 bin liraya yükseldiğini ifade etti. Nadir “En çok prim yapan otomotiv sektörü oldu. Toyota, Vokswagen, Egea marka araçlar daha çok tercih ediliyor. Almanya menşeili araçlar daha sessiz ve sağlam olduğu için, TOFAŞ’ın yedek parçası daha kolay bulunduğu için tercih ediliyor” dedi.

Bankaların seçime kadar kredileri kısmamasının araba satışlarında azalmaya neden olduğunu belirten Nedir, “Her gün fiyatlara zam geliyor. Bugün aldığın araç dünden pahalı, yarından ucuz oluyor. Enflasyondan dolayı geçen sene 300 bin lira olan Polo, şimdi 550-600 bin lira. Büyük bayilerde araba var, vermiyorlar. Stokçuluk yapılıyor. Firmadan bin tane araç alıyorsa, 20 tanesini satıyor” diye konuştu.

Mustafa K., 20 yıldır oto pazarında bez, temizleyici malzeme satışı yapıyor. Bilecik, Balıkesir, Bandırma gibi çevre illerden araçların olduğunu ama ilgilinin, satışların azaldığını aktardı:

“Eskiden lokanta, çay ocakları vardı, dolu olurdu. Şimdi oralar kapatıldı, alan küçüldü. Döküntü arabaya bile en az 80 bin lira istiyorlar. Şahin, Doğan alt kesim arabasıydı, şimdi cumhuriyet altını gibi olsu. Herkes kendine göre fiyat yükseltiyor. Bugün 80 bin lira yazılan arabaya, bir sonraki hafta 110 bin lira yazıyorlar.”

32 yıldır oto pazarında araç satışı yapan Mahmut Bargil, önceden dizel araçların, şimdi az yaktığı için LPG’li araçların daha çok satıldığını belirtiyor. Bargil, fiyat artışını ise şu şekilde anlattı:

“Her hafta araçların fiyatları 5 bin lira artıyor. Geçen sene 30 bin liraya satılan aracı şimdi 90 bin liraya satıyoruz. Kıbrıs’taki ikinci el arabalarla buradaki ikinci el arabalar arasında iki kat fiyat farkı var. Kıbrıs’ta ikinci el araçlar daha ucuz.”

Kayra Mehmet Emin, fiyatı 70-150 bin lira arasında olan Tofaş, Renault Broadway marka araçların satışının daha fazla olduğunu söylerken, 20 yıldır araç satışı yapan Sedat Yılmazer, “Fiyatı uygun olduğunda her araba satılıyor” yorumunu yaptı.

Pazara araba bakmak için gelenler de fiyatlardan yakınıyor. İsmini vermek istemeyen bir alıcı, istediği aracı bulamadığını söyleyerek, “Aynı arabaya biri 200 bin lira, diğeri 300 bin lira istiyor. ‘Kimi kandırırsam’ diye bakıyorlar. Aldatıcı bir düzen” diye konuştu.

Ticari araç satın almak isteyen Ömer Aslan da Mitsubishi marka araç baktığını, bulamadığını söyledi. Aslan, “İnternet satışları da araba pazarını etkiledi. Her türlü araç geliyordu ama artık yok” dedi.

DW Türkçe’den Pelin Akdemir’e konuşan Bursa Oto Galericiler Odası Başkanı Hakan Yanık, ikinci elde piyasanın kısır döngüye döndüğünü söyledi. Yanık, “Satmaya araba bulamıyoruz. Bulunan arabaların fiyatları da piyasaya göre çok yüksek” dedi.

Sıfır araçların satışının olmaması nedeniyle insanların ikinci ele yöneldiğini belirten Yanık, “Piyasada fiyatların yükselmesinden dolayı arz ve talep birbirini dengelemiyor. Bu nedenle araba bulmakta ciddi anlamda sıkıntı yaşıyoruz. Talep çok ama talebi karşılayacak arz az” diye konuştu.

Sıfır araç satıcılarının araba satmamasının fiyatların yükselmesine sebep olduğunu belirten yanık, bu durumun en ucuz arabanın fiyatını 50 bin lira artırdığını, bazı araçlarda 300-500 bin lira fiyat farkı oluşturduğunu aktardı. Yanık, “Hükümetin bu konuda bir yaptırımı olmayışı, kesilen cezaların ve kontrollerin yetersiz olması sektörde, sıkıntıyı artırıyor” dedi.

Yanık, satışa çıkarılan TOGG’un piyasaya girmesiyle yurt dışından gelen araçlara olan talebin azalması ve fiyatların düşmesi yönünde beklentilerinin olduğunu söyledi.