Batman: İluh Höyüğü

İluh Höyüğü; Batman’ın Merkez İlçesi, İluh Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

İluh Höyüğü, günümüzde tamamen kentsel yapıların altında kalmıştır. Höyük üzerinde günümüzde yerleşim olduğu için çok fazla tahribata maruz kalmıştır.

Alanda Kalkolitik Döneme tarihlenen saman katkılı seramiklerin yanı sıra, Orta Assur Dönemi’ne ve Ortaçağ’a tarihlenen seramik buluntular ile karşılaşılmıştır. Ayrıca, bir türbe içerisine konulmuş mortar (büyük taş kap) ve havan eli’ne rastlanmıştır.

Höyük; tarih boyunca türlü nedenlerle yıkılıp yok olmuş yerleşme bölgelerinde, yıkıntıların üst üste birikmesi nedeniyle oluşmuş, çoğu kez içinde tarihsel kalıntıların gömülü bulunduğu yayvan toprak tepedir.

Paylaşın

Batman: Kale Arno Höyüğü

Kale Arno Höyüğü; Batman’ın Merkez İlçesi, Oymataş Köyü, Sincanlı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır.

Oymataş Köyü, Batman İl Merkezinin 22 km güneybatısında bulunmaktadır. İl Merkezi’nden Oymataş Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Dicle kıyısında bulunan yerleşim, Hırbe Merdon yerleşimine benzeyen bir görünüm sergilemektedir. Köylüler tarafından kale olarak bilinmektedir, fakat höyük olduğu anlaşılan yerleşim doğal bir kayalığa yaslanmaktadır. Yerleşimin doğu eteğinde tali bir yol geçmektedir.

Yerleşimde erken dönem seramikleri özellikle Ubaid Boyalıları gözlenmiştir. Kale Arno’da daha önce yapılan incelemelerde M.Ö. II. Binyıldan başlayarak, Ortaçağ’a kadar giden nitelikli malzeme saptanmıştır (Gürol Barin). Yerleşim üzerinde bol miktarda obsidyen ve mikro alet parçalarına rastlanmıştır.

Paylaşın

Batman: Kuriki Höyüğü

Kuriki Höyüğü; Batman İl Merkezinin 14 km. güneyinde, Oymataş Köyünün 1 km güneybatısında ve Batman Çayı’nın Dicle Nehri’ ne birleştiği noktada yer almaktadır. İl Merkezi’nden Oymataş Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kuriki Höyük 1 ve Kuriki Höyük 2 olmak üzere birbirine yaklaşık 70 m uzaklıktaki iki tepeden oluşmaktadır. 250 x 150 m ölçülerinde olan höyüğün ilk bilgilerini 1988 yılında Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında G. Algaze ve ekibi tarafından yapılan yüzey araştırmalarından öğreniyoruz. İlk kazı çalışmaları ise 2009 yılında Ilısu ve HES Projesi kapsamında Mardin Müze Müdürlüğü başkanlığında gerçekleştirilmiştir.

Dört evrenin tespit edildiği yerleşmede, erken tabaka ana toprak üzerine kurulmuş olan Son Kalkolitik Çağ’dır. MÖ. 4. binyıla tarihlenen bu tabaka bitişik düzende inşa edilmiş taş temelli evleri, tahıl depoları ve mezar yapıları ile temsil edilir. Uzun bir aradan sonra yerleşim yeri Demir Çağ’ında yeniden iskân edilir. MÖ. 1. binyıla tarihlenen bu ikinci yerleşim, daha büyük bir alana yayılmaktadır.

Bu dönemin varlığını özellikle İlk Demir Çağı’na tarihlenen yivli çanaklar ve Assur geleneğini yansıtan kap parçaları kanıtlamaktadır. Döneme ait mimari kalıntılar taş taban ve duvar parçaları ile kil sıvalı silolarla sınırlıdır. Höyüğün üçüncü evresi ise, Part-Roma Dönemi’ni kapsamaktadır. Bu dönemin kalıntıları, büyük idari yapılar, konutlar ve mezarlık alanı ile temsil edilir. Son yerleşim evresi ise Ortaçağ’dan günümüze kadar uzanan dönemlere ait karışık dolgulardan oluşur.

Paylaşın

Batman: Şeyh Çoban Höyüğü

Şeyh Çoban Höyüğü; Batman İl Merkezinin 10.50 km, güneybatısındaki Balpınar (Gresira) Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır.

Höyük, Balpınar Beldesinin 4.00 km, Şeyh Çoban Mezrasının ise 0.90 km güneybatısında yer almaktadır. İl Merkezi’nden Balpınar Beldesi’ne günün belirli saatlerinde toplu taşıma araçları ile ulaşım sağlanmaktadır.

Höyük üzerinde modern bir yapı kalıntısı olan Şeyh Çoban Türbesi (ismini de buradan almakta) bulunmaktadır. Ayrıca, türbe etrafında yine modern birkaç tane mezar bulunmaktadır.

Ortaçağ Dönemi’ne ait Horasan haçlı duvar kalıntıları ve yine bu döneme ait İslami gelenekte yapılmış mezarlar höyük üzerinde görülen diğer mimari unsurlardır.

Höyüğün üst kısmı ve yamaçlarında yapılan gözlemlerde buluntu olarak Erken Tunç Çağından, Ortaçağ’a kadar olan dönemleri simgeleyen seramikler ile karşılaşılmıştır. Ayrıca, olasılıkla Ortaçağ’a ait cam bilezik buluntularda karşılaşılan örneklerdendir.

Paylaşın

Batman: Kumluca Resimli Kaya Sığınakları

Kumluca Resimli Kaya Sığınakları; Batman’ın Hasankeyf İlçesi sınırları içerisinde kalan Kumluca Köyünün 0.25 km güneybatısındadır.

Kumluca (Mirdese) Köyü, Batman İl Merkezinin 21 km güneydoğusunda, Hasankeyf İlçe Merkezinin 13.55 km batısında bulunmaktadır.

1 Nolu Resimli Kaya Sığınağı; Dicle Nehri’nin güneyinde başlayan resimli kaya sığınakları oldukça geniş bir alana dağılmıştır. Kayalık alanda toplam beş adet resimli kaya sığınağı tespit edilmiştir. Doğal oluşumlu kaya sığınaklarında, tasvirlerin yer aldığı duvarın yüksekliği 1.50 m, genişliği ise 4.70 m’dir.

Kaya sığınağının alt bölümünde kaya sığınağını veya dağı temsil eden (?) motifler ve bu motiflerin üzerinde ise dağ keçileri yoğun şekilde yer almaktadır. Dağ keçisi veya at (?) figürü üzerinde bir binicinin de olduğu düşünülen tasvir de kompozisyon içerisinde mevcuttur. Figürler ve motiflerin tamamı kazıma tekniğiyle yapılmıştır.

2 Nolu Resimli Kaya Sığınağı; Dicle Nehri’nin güneyinde başlayan resimli kaya sığınakları oldukça geniş bir alana dağılmıştır. Bu geniş alanda toplam beş adet resimli kaya sığınağı ile karşılaşılmıştır. Kaya sığınağı, Mirdese köyünün güneybatısında bulunan vadinin batı yamacında yer almaktadır.

Kaya sığınağında daha önceden de görülmüş olan dağ keçisi figürleri gözlenmiştir. Bir adet dağ keçisi figürü, diğer kaya sığınaklarındakinden farklı biçimde, bir zemin üzerine basar şekilde tasvir edilmiştir. Dağ keçilerinin bulunduğu kaya sığınağında yine diğer kaya sığınaklarındaki gibi dağ ya da kaya sığınağı tasvirleri (?) bulunmaktadır. Bunun dışında dağ keçisi figürlerinin alt kısmında bir adet haç tasviri de yer almaktadır.

Olasılıkla bu alan, Hıristiyanlar tarafından da bir süre ikamet yeri olarak kullanılan bir vadi olmalıdır. Ayrıca, figürler arasında insan, altı ayaklı bir hayvan ve bir sürüngene ait olduğu düşünülen figürler de bulunmaktadır. Figürler kazıma tekniğiyle yapılmıştır.

3 Nolu Resimli Kaya Sığınağı; Dicle Nehri’nin güneyinde başlayan resimli kaya sığınakları oldukça geniş bir alana dağılmıştır. Bu geniş alanda toplam beş adet resimli kaya sığınağı ile karşılaşılmıştır. Kayalık alana kazıma ile yapılmış olan tasvirler, dağ keçileri ve insan figürleridir.

Kaya sığınağına figürlerin kazınmasını kolaylaştıran kayaç türü olan kabuklu jips, aynı zamanda kazıma figürlerin iyi korunamamasına da neden olmaktadır. Bu kabuklu jipsin soyulması doğal bir şekilde devam edeceğinden resimlerin tamamı yok olma tehlikesi altındadır.

Paylaşın

Batman: Mirdese Resimli Kaya Sığınakları

Mirdese Resimli Kaya Sığınakları;  Batman’ın Hasankeyf İlçe sınırlarında kalan, Kumluca (Mirdese) Köyünün 0.40 km batısında, Dicle Nehri’nin güneyinde yer almaktadır.

Kumluca Köyü, Batman İl Merkezinin 21 km güneydoğusunda, Hasankeyf İlçe Merkezinin 13.55 km batısında bulunmaktadır.

İlçe Merkezi’nden Mirdese (Kumluca) Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

1 Nolu Kaya Sığınağı’nda kazıma yöntemiyle yapılmış dağ keçisi, ata benzer uzun gövdeli ve kuyruklu hayvanlar figürleri bulunmaktadır. Figürlerin bulunduğu kabuklu jips kayacının aşırı deforme olmasından dolayı figürlerde aşınmalar söz konusudur.

2 Nolu Kaya Sığınağı, tabanı tektonik hareketler sonucu çökmüş olup, resimlerin tasvir edildiği bölüm kimyasal ayrışmaya uğramıştır. Resimler, karstik kabuk üzerine işlenmiştir.

Karstik kabuğun zamanla soyulması resimlerin yok olması riskini arttırmıştır. Tasvir edilen figürler arasında yoğun olarak dağ keçisi figürleri ve bir adet daire motifi yer almaktadır.

Paylaşın

Batman: Nis Tepesi Resimli Kaya Sığınakları

Nis Tepesi Resimli Kaya Sığınakları; Batman’ın Hasankeyf İlçesi sınırları içerisinde kalan, Kumluca (Mirdese) Köyünün 2.00 km batısında bulunan ve Dicle Nehrinin güneyinde yer alan Nis Tepesi etrafında yer almaktadır.

Kumluca Köyü, Batman İl Merkezinin 21 km güneydoğusunda, Hasankeyf İlçe Merkezinin 13.55 km batısında bulunmaktadır. İlçe Merkezi’nden Kumluca Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Alanda toplam iki adet resimli kaya sığınağına rastlanılmıştır. 1 Nolu Resimli Kaya Sığınağı’nda yer alan figür ve motifler, boyalı örneklerdir. Kaya sığınağında tasvirlerin muhtemelen inorganik oksitlerle veya bitki kökünden elde edilmiş boyalar ile boyandığı düşünülmektedir. Tasvir edilen motif ve figürler arasında dağ keçisi figürleri ile iç içe geçmiş konsantrik daireler bulunmaktadır.

2 Nolu Resimli Kaya Sığınağı’nda tasvir edilen resimli bölüm, ortalama 12.00 m genişliğinde ve 2.50 m yüksekliğindedir. Bu kaya sığınağındaki tasvirler özellikle bir av sahnesine aittir. Tasvirler arasında ok atan, mızrak tutan ve bir hayvanı yakalamaya çalışan insan figürleri görülmektedir. İnsan figürlerinin bu şekilde tasvir edilmesi kendi aralarında iş bölümü yaptıklarının bir göstergesidir.

Kaya sığınağında tasvir edilen hayvanlar arasında, dağ keçisi, boğa (?), at (?), altı ayaklı bir hayvan türü, akrep (?), köpek (?) ve domuz figürleri yer almaktadır. Hayvanlar, kompozisyonda kaçar şekilde tasvir edildiği için kompozisyona bir hareket ve gerçekçilik kazandırmıştır. Bunun dışında doğa ile ilgili iki adet güneş motifi (?) de görülmektedir. Muhtemelen av sahnesinin gündüz gerçekleştiğini göstermektedir. Ayrıca, daire motifler ve nokta bezemeler de kompozisyonda mevcuttur.

Paylaşın

Batman: Zevruney Resimli Kaya Konutu

Zevruney Resimli Kaya Konutu; Batman’ın Hasankeyf İlçesi sınırlarında bulunan Zevruney Vadisi’nde yer almaktadır.

Batman İl Merkezinin kuş uçumu 33.45 km güneydoğusunda bulunan Zevruney Vadisi, Hasankeyf merkezin 1.75 km güneydoğusunda yer almaktadır.

Kayaya oyularak yapılmış, girişi doğuya bakan, 6.00×5.00m ölçülerinde kareye yakın dikdörtgen planlı, 2.85 m yüksekliğindeki, tek mekânlı kaya konutun batı duvarında resimler mevcuttur.

Burada yer alan resimlerin kompozisyonu insan, kuş, köpek ve eşek ya da katır figürleridir. Ayrıca, bitkisel motiflere de yer verilmiştir. Figür ve motifler duvarın üzerine kazıma yöntemiyle yapılmıştır. Kuş figürleri karşı karşıya (antitetik) yerleştirilmiştir.

Paylaşın

Batman: Otlu (Dercine) Resimli Kaya Sığınağı

Otlu (Dercine) Resimli Kaya Sığınağı; Batman’ın Gercüş İlçesine bağlı, Doruk Köyünün Otlu (Dercine) Mezrasının güneyindeki yöreye hakim kayalık alanda yer almaktadır.

Doruk Köyü, Batman İl Merkezinin 82 km güneyinde, Gercüş İlçe Merkezinin 23 km batısında yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Doruk Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Figürler kazıma tekniğiyle yapılmış olup, doğal kaya sığınağına işlenmiştir. İşlenen figürler arasında dağ keçisi, geyik, el ele tutuşmuş insan figürleri (muhtemelen tören sahnesi olduğu düşünülmektedir), bitkisel ve geometrik motifler bulunmaktadır.

Figürler ve motifler stilize bir şekilde işlenmiştir. Doğal kaya sığınağı içerisindeki bu motif ve figürler ana kayanın kabuk kısmının soyulmasıyla kaybolma tehlikesi altındadır.

Paylaşın

Batman: Akçalı Resimli Kaya Sığınağı

Akçalı Resimli Kaya Sığınağı; Batman’ın Kozluk İlçesi sınırları içerisinde kalan Akçalı (Küsket) Köyünün kuzeybatısında yer almaktadır. Akçalı Köyü, Kozluk ilçesine 26 km kuzeydoğusundadır.

Aynı zamanda kaya sığınağı, Akçalı köyünün içinde kuzeybatısında akan Sevak Deresinin kenarındadır. Kzluk İlçe Merkezi’nden Akçalı Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Doğal olarak oluşmuş kaya sığınağı doğu-batı doğrultuludur. Kaya sığınağının duvarlarında kök boya ile yapılmış elinde yayı bulunan insan ve hayvan betimleri bulunmaktadır. Bunun dışında yakın dönemde yapıldığı düşünülen Arapça yazılar bulunmaktadır ve sığınağının kuzey kısmındaki kaya üzerine kazıma ile yapılmış kaideli gamalı haç motifi ve klasik haç motifleri bulunmaktadır.

Sığınağın giriş kısmı geniş olup içeriye doğru daralıp üçgenvari bir plan göstermektedir. Kışın kaya sığınağı Sevak Deresi’nin yükselmesinden dolayı su ile dolmaktadır. Kaya sığınağı yazın hayvan barınağı olarak kullanılmaktadır.

Kaya sığınağında bulunan kazıma ile yapılmış haçlar, buranın tapınım alanı olarak kullanıldığını düşündürmektedir. Kök boya ile yapılan insan ve hayvan betimlerinin, kaya sığınağının Üst Paleolitik Dönem kadar eski dönemlerde de barınma amaçlı kullanılmış olabileceği yönünde düşündürmektedir.

Paylaşın