Samsun: Garpukale
Garpukale; Samsun’un Salıpazarı İlçesi, Konakören Köyü, Garpu Mevkii’nde yer almaktadır. Garpu Kale açık hava tapınağı/kaya altarına Konakören- Esat çiftliği köylerini birbirine bağlayan stabilize yoldan orman içerisine ayrılan ve doğu yönde ilerleyen patika yoldan gidilir.
Amazon Kalesi olarak bilinen Garpu Kale genel olarak açık hava tapınağı ve Phryg Kaya Altarları özeliği göstermektedir. Phryg kaya altarları özellikle yüksek platolar, şehir ve kale girişleri, su kenarları, akarsuların suladığı bereketli ovalara doğru bakan kayalıklar üzerinde yer almaktadır.
Yeşil Irmağın (İris) suladığı ve küçüklü büyüklü bir çok akarsu ile beslenen Çarşamba Ovasına hakim noktada konumlanmış Garpu Kale kaya altarında tanrıça Kybele, çiftçileri ve verimli ovaları korumakta ve böylece ovanın her noktasından görünen kült merkezine tapınım aralıksız devam edebilmektedir.
Attis ve Kibele’nin Aşkı:
Attis Kybele’nin sevgilisidir. Ancak Kybele’ye verdiği sözü unutarak Pessinus Kralı’nın kızına aşık olur. Onunla evlendikleri gece düğüne Tanrıça Kybele de davet edilir. Ancak Kybele düğüne geldiğinde ve Attis ile karşı karşıya kaldığında Attis ne yapacağını bilemez.
Kybele’ye olan sözünü unuttuğu için duyduğu pişmanlıktan ötürü cinsel organını orada keser ve kanlar içinde kıvranmaya başlar. Sevgilisinin böyle acı içinde kıvranmasına daha fazla dayanamayan Kybele Attis’i bir çam ağacına dönüştürerek ona sonsuzluğu bağışlar. Çam ağacının her mevsim yeşil kalmasının sebebi budur. Atisin kanın döküldüğü yerlerde de menekşeler biter.Garpu kale eve çevresinde çok fazla menekşe görülmesi bir tesadüf olmasa gerek….
Ana tanrıçanın çok iyi bilinen diğer bir efsanesi daha vardır.
Bu efsane de hem analık niteliği hem de kültünün özellikleri anlatılmaktadır. Tanrıça, Attis (ateş) adlı erkeğe aşık olur. Attis, Kral Midas’ın kızıyla evlenmek üzereyken karşısına çıkarak çıldırtır ve kendi kendisini hadım etmesine neden olur. Akan kanda bit ve çiçekler, menekşeler biter ve Attis bir çam ağacına dönüşür. Bir başka efsaneye göre Attis, ana tanrıçanın tek başına yarattığı oğludur,büyüdükten sonra da onun sevgilisi olmuştur.
Attis Efsanesinde simgelediği gibi akan kan yitirilen erkeklik gücü daha evrensel bir nitelik kazanarak bereket ve canlılığın daha geniş bir alana, yani bütün doğaya geçmesini sağlamaktadır.Kybele,şiir ve düzyazıda adından en çok söz edilen tanrıçalardan biridir.Özellikle Romalı yazarlar Kybele’den sık sık bahsetmişlerdir. Pessinus Mabedi’nde Tanrıça Kybele adına her sene düzenlenen şenliklerde de bu tapınakta rahip olmak isteyen erkeklerin hadım edilmesinin ve kesilen cinsel organlarının bir çam ağacı altına gömülmesinin kökeni budur.
