Osteomalazi nedir? Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi

Kemik oluşumu veya kemik oluşturma süreci ile ilgili sorunlar osteomalaziye neden olur. Osteomalazi, kemiklerin zayıflamasıdır. Osteomalazi, düşük D vitamini düzeyine sahip olmanın daha yaygın olan durumundan farklıdır. Osteomalazi ayrıca kemik incelmesine neden olan osteoporozdan da farklıdır.

Osteomalazili çocukların ve genç yetişkinlerin yumuşamış kemikleri, özellikle bacakların ağırlık taşıyan kemiklerinde büyüme sırasında eğilmeye neden olabilir. Yaşlı erişkinlerde osteomalazi kırığa neden olabilir. Osteomalazi, düşük D vitamini düzeyine sahip olmanın daha yaygın olan durumundan farklıdır. Osteomalazi ayrıca kemik incelmesine neden olan osteoporozdan da farklıdır. Osteomalazi tedavisi, kemikleri sertleştirmek ve güçlendirmek için gerekli olan yeterli D vitamini ve kalsiyumun sağlanması ve bu duruma neden olabilecek altta yatan bozuklukları tedavi etmeyi gerektirir.

Nedenleri;

Osteomalazinin görülmesinin en yaygın nedeni vücuttaki D vitamini eksikliğidir. D vitamini diyetle alınan kalsiyum ve fosfatın emilmesine yardımcı olarak vücuttaki kalsiyum ve fosfat metabolizmasının düzenlenmesinde önemli bir görev alır. Vücuttaki kalsiyum ve fosfat seviyelerinin korunması, kemiklerin düzgün ve sağlıklı bir şekilde oluşması ve gelişmesi için şarttır. D vitamini kişilerin güneş ışığına maruz kalması ile ultraviyole (UV) ışınları sayesinde vücutta sentezlenir. Ayriyeten dışarıdan hazır olarak da alınabilmektedir. Fakat vücut için gerekli olan D vitaminin çoğu vücutta sentezlenmektedir.

Eğer kişilerde D vitamini üretiminde gerçekleşen herhangi bir sıkıntı sonucu veya dışarıdan yetersiz D vitamini alımı sonucu D vitamini seviyesinde eksiklik olursa, kalsiyum seviyesi ile ilgili birtakım problemler ortaya çıkar. Kandaki kalsiyum seviyesinde düşüşler olur. Kalsiyum eksikliği sonucu kemiklerde zayıflama görülür.

D vitamini eksikliğine sebep olabilecek durumlar:

• D vitamini açısından yetersiz gıdalar ile beslenme
• Güneşe az veya yetersiz maruz kalma (UV ışınlar D vitamini sentezi için şarttır. yetersizliğinde vücut yeterli D vitaminini sentezleyemez.)
• Mide veya ince bağırsağın bir kısmının alınması sonucu D vitamini emiliminde problemlerin ortaya çıkması
• Çölyak Hastalığı; Bağırsaklarda emilimde rol alan villus isimli yapılarda oluşan bozukluk sonucu besin emiliminde problemlerin ortaya çıkması. Bu hastalar glutensiz besinlerle beslenirler
• Bazı kanser türleri D vitamini metabolizmasının bozulmasına neden olabilmektedir
• Böbreklerde ve karaciğerde meydana gelen bir bozukluk D vitamini metabolizmasını bozabilir
• Fenitoin ve fenobarbital gibi nöbet önleyici ilaçlar osteomalaziye neden olabilmektedir

Belirtileri;

Osteomalazinin erken evrelerinde herhangi bir belirti görülmez. Fakat hastalığın biraz ilerlemesi ve şiddetini artırması ile kemikte ağrılar ortaya çıkar. En sık görülen belirti kemiklerde kolayca kırıkların oluşabilmesidir. Bir diğer sık görülen belirti kas güçsüzlüğüdür. Kas güçsüzlüğü kasın kemikle bağlantı bölgesinde oluşan bir problemden kaynaklanır. Kişiler hafif eşyaları bile taşımakta güçlük çekerler. Yürümekte zorlanırlar.

Kalça bölgesinde sık sık kemik ağrılarının görülmesi de osteomalazinin bir belirtisidir. Bu bölgedeki kemik ağrıları yakındaki kemiklere yayılabilmektedir. D vitamini eksikliği sonucu kalsiyum emiliminin azalması ile veya başka sebeplerden dolayı kandaki kalsiyum miktarı giderek azalır. Kandaki düşük kalsiyum seviyesi birtakım belirtilerin görülmesine yol açabilir. Bu belirtiler şunlardır:

• Düzensiz kalp ritmi (aritmi)
• Ağız çevresinde uyuşma
• Kollarda ve bacaklarda uyuşma
• El ve ayaklarda kramplar (spazmlar)

Teşhisi;

Osteomalazi hastalığı, belirtilerin şiddetlenmesine kadar ne yazık ki fark edilememektedir. Bu nedenle vitamin ve mineral düzeylerinin düzenli aralıklarla kontrol edilmesinde fayda vardır. Hastalığın teşhisi için basit bir kan testi ile D vitamini, fosfor ve kalsiyumun kandaki düzeyleri incelebilir. Ayrıca kemik üreten hücreler olan osteoblastlar tarafından üretilen bir enzim türü olan Alkalen Fosfataz (ALP) ve paratiroid hormonu tarafından üretilen paratiroid hormonu (PTH) osteomalazi hastalarında genellikle normal aralıkların dışındadır.

Bu parametrelerden herhangi biri veya birkaçında anormallik tespit edilmesi durumunda tıbbi görüntüleme tekniklerinden faydalanılarak kemik dokusundaki yumuşamalar ve yoğunluk düzeyleri belirlenebilir. Tüm bu araştırmaların sonucunda kemik yumuşaması teşhisi alan hastalarda tedavi süreci bir an önce başlatılmalıdır. Erken evrelerde teşhis alan hastalarda kemiklerde eğrilme, çatlama ve kırılma gibi sorunlar önlenerek kalıcı hasarların oluşumu büyük ölçüde önlenebilmektedir.

Tedavisi;

Osteomalazi hastalığında semptomlar çok belirgin olmadığından hastalığın teşhisi genellikle gecikmektedir. Bu durum tedavide başarı oranının düşmesine ve kemiklerde geri dönüştürülemez hasarların ortaya çıkmasına neden olur. Teşhisin gecikmesinin önlenebilmesi için herhangi bir nedene bağlı olarak sürekli kapalı ortamda yaşayan veya güneşli gün sayısının yetersiz olduğu coğrafi bölgelerde bulunan bireylerde düzenli olarak vitamin ve mineral düzeyleri araştırılmalıdır. Yine aynı şekilde orta yaş döneminden itibaren kemik taramaları düzenli olarak yapılmalıdır.

Erken evrede tespit edilen osteomalazi olgularında genellikle kalsiyum, fosfor ve D vitamini takviyeleri tedavi için yeterlidir. Bu takviyeler yardımıyla semptomların birçoğunda en geç birkaç ay içerisinde iyileşme elde edilir. Verilen vitamin ve mineral takviyeleri enjeksiyon veya oral ilaçlar şeklinde olabilir. Mide ve bağırsak operasyonları veya sindirim sistemi hastalıklarına bağlı olarak vitamin ve mineral emiliminde bozukluklar söz konusu olan hastalarda vitamin destekleri genellikle damardan (intravenöz) yolla verilir.

Buna ek olarak diyetisyen tarafından hastaya özgü olarak hazırlanmış ve vitamin ve mineral gereksinimlerini tam olarak karşılayan sağlıklı ve dengeli bir beslenme programı uygulanmalıdır. Ciddi osteomalazi vakalarında kemiklerde oluşan çatlak, kırık ve yapısal bozulmaların onarımı için bazı durumlarda cerrahi operasyonlara başvurulması gerekebilir. Ayrıca dişlerde oluşan sağlık sorunlarının tedavisi için de diş hekimliği uygulamalarından yararlanılmalıdır.

Eğer siz de D vitamini eksikliğine sorunu yaşıyorsanız, osteomalazi ve diğer kemik ve eklem hastalıklarına yakalanmamak adına sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen göstermeli, hekiminizin gerekli görmesi halinde D vitamini takviyeleri kullanmalısınız. Osteomalazi belirtileri yaşıyorsanız ve osteomalazi ne demek, nasıl tedavi edilir gibi soruların yanıtlarını arıyorsanız derhal bir sağlık kuruluşuna başvurarak gerekli kontrollerden geçip tetkiklerinizi yaptırarak tedavi sürecinize başlayabilir, daha sağlıklı bir yaşam sürebilirsiniz.

Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.