Fasiyoliyaz Nedir? Bilinmesi Gereken Her Şey
Fasiyoliyaz parazitlerin neden olduğu nadir bir bulaşıcı hastalıktır. Bu parazitler bitki yiyen hayvanlarda yaşayan karaciğer parazitleridir. Karaciğer parazitleri dünyanın belirli yerlerindeki su bitkilerinde bulunabilir.
Haber Merkezi / Parazit karaciğeri istila ettiğinde safra yolları tıkanabilir. Fasiyoliyazın Halzoun Sendromu adı verilen bir alt bölümü boğazı (farenks) etkiler. Bu enfeksiyon genellikle zamanında tedavi ile kontrol edilebilir ve/veya tedavi edilebilir.
Hastalığın üç aşaması vardır: akut, latent ve kronik. Akut faz enfeksiyondan yaklaşık dört gün sonra başlar ve iki ila dört ay sürebilir. Bu aşamadaki semptomlar arasında ateş, hassas karaciğerle birlikte karın ağrısı, mide-bağırsak bozuklukları ve bronşiyal astım nöbetlerinin eşlik ettiği kurdeşen (ürtiker) yer alır.
Latent faz, olgun parazitlerin safra kanalına ulaşmasıyla başlar ve birkaç ay sürebilir. Bu aşamadaki bireyler asemptomatiktir. Kronik faz birkaç yıl sürebilir. Semptomlar gastrointestinal ağrı, yağlı gıda intoleransı, bulantı, sarılık, kaşıntı ve karın hassasiyetini içerir.
Fasiyoliyaz, ılıman iklimlerde bulunan “Fasciola hepatica” ve tropik iklimlerde bulunan “Fasciola gigantica” en yaygın olan Fasciola cinsinin parazit solucanlarının enfeksiyonundan kaynaklanır.
Bu parazitlerin kistleşmiş parazitik larvaları, su teresi gibi su bitkileri üzerinde yaşar ve bunlar insanlar tarafından yenebilir veya daha sonra insanlar tarafından yenen hayvanlar tarafından yenilebilir. Larvalar yutulduktan sonra ince bağırsaktaki kistlerden kaçar ve bağırsak duvarını geçerek karın boşluğuna göç eder.
Olgunlaşmamış solucanlara dönüşürler ve karaciğere ulaştıklarında altı haftaya kadar dolaşarak karaciğer dokusuyla beslenirler. Sonunda safra kanallarına yerleşerek lezyonlara ve kronik karaciğer hastalığına neden olurlar. Genel olarak parazit, yiyeceklerin yenmeden önce yeterince pişirilmesiyle öldürülebilir.
Hasta yakın zamanda enfeksiyonun hayvanlarda ve/veya insanlarda yaygın olduğu bir bölgede kalmışsa karaciğer kelebeği hastalığından şüphelenilmelidir. Hastalar genellikle yabani su teresi, yosun veya diğer su bitkilerini yediklerini bildirmektedir.
Akut ve kronik enfeksiyon, vücut sıvılarında karaciğer kelebeğine özgü antikorları tespit eden testlerle doğrulanabilir. Ayrıca enfeksiyonun kronik aşamasında dışkıda parazit yumurtaları tespit edilebilir.
Fasiyoliyazın hızlı tedavisi, bu bozukluğun neden olduğu karaciğer komplikasyonlarını önlemek için gereklidir. Karaciğer kelebeği hastalığı Triklabendazol ilacı kullanılarak başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.
Bu ilaç, gıda tüketiminden sonra ve genellikle tek doz halinde uygulanır. Ağır vakalarda 12 saat arayla iki doz uygulanabilir. Hem yetişkin hem de olgunlaşmamış solucanlara karşı etkilidir.
Daha önce kullanılan bithionol adlı ilacın beş gün boyunca ağızdan verilmesi gerekiyordu ve bazı benzer parazit organizmalara karşı etkili olan diğer bir ilaç olan praziquantel ise Fasciola türlerine karşı etkili değildi.
Yüksek riskli bölgelerdeki hayvanlara yönelik denetim programları, bu enfeksiyonun yayılmasını kontrol etmek için çok şey yapabilir. En önemlisi tüm etlerin insan tarafından yenmeden önce iyice pişirilmesi gerekmektedir.
