Astrositom Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi, Tedavisi

Astrositom, beynin destekleyici dokusunu oluşturan yıldız şeklindeki hücrelerden (astrositler) kaynaklanan bir tümördür. Beynin diğer destekleyici hücreleri arasında oligodendrositler ve ependimal hücreler bulunur. Toplu olarak, bu hücreler glial hücreler olarak bilinir ve oluşturdukları doku glial doku olarak bilinir. Astrositomlar da dahil olmak üzere glial dokudan kaynaklanan tümörler toplu olarak gliomalar olarak adlandırılır.

Haber Merkezi / Dünya Sağlık Örgütü (WHO), astrositomları ne kadar hızlı büyüdüklerine ve yakındaki beyin dokusuna yayılma (sızma) olasılıklarına bağlı olarak dört dereceye ayırır. Sızmayan astrositomlar genellikle infiltre olan formlardan daha yavaş büyür. Sızan veya yaygın astrositomlar, infiltre olmayan astrositomlardan daha yaygındır.

Genellikle erkeklerde daha sık görülürler ve yetişkin hastaların serebral hemisferlerinde en sık görülürler. Çocuklarda hem serebral hemisferlerde hem de beyin sapında görülürler. Oligodendrositlerden (oligodendrogliomalar) kaynaklanan tümörler de infiltre edici gliomalar kategorisindedir ve bazen astrositomlardan ayırt edilmesi zor olabilir. Bazı infiltre gliomalar, karışık oligodendroglioma-astrositom (oligoastrositom) olarak kategorize edilir.

I. derece astrositom genellikle infiltre olmayan bir tümördür. Derece I astrositomun en yaygın tipi, jüvenil pilositik astrositom veya JPA olarak da bilinen pilositik astrositomdur. Bu tümör yavaş büyür ancak çok büyüyebilir. Pilositik astrositom en sık beyincik, serebrum, optik sinir yolu ve beyin sapında görülür. Bu tümör en sık çocuklarda ve gençlerde görülür ve tüm beyin tümörlerinin %2’sini oluşturur.

II. derece astrositom, düşük dereceli astrositom veya yaygın astrositom olarak da adlandırılır ve genellikle infiltre edici bir tümördür. Bu tümör nispeten yavaş büyür ve genellikle iyi tanımlanmış sınırları yoktur. En sık 20 ila 40 yaş arasındaki yetişkinlerde görülür.

III. derece astrositom aynı zamanda anaplastik (malign) astrositom olarak da adlandırılır çünkü bu tümör, derece II astrositomdan daha hızlı büyür. Anaplastik astrositom en sık 30 ila 50 yaş arasındaki erişkinlerde görülür ve tüm beyin tümörlerinin %4’ünü oluşturur.

IV. derece astrositom, glioblastoma veya GBM olarak da adlandırılır ve en agresif sinir sistemi tümörü türüdür. Mikroskop altında çok çeşitli görünümleri nedeniyle glioblastoma multiforme olarak da adlandırılır. Nadiren, glial olmayan doku elemanları bir glioblastomada bulunabilir. GBM’nin bu ek doku öğelerini gösteren en yaygın varyantı, karışık bir glioblastoma-sarkom veya gliosarkom olarak adlandırılır. GBM en sık 50 ila 80 yaşları arasındaki yetişkinlerde görülür, erkeklerde daha yaygındır ve tüm birincil beyin tümörlerinin %23’ünü oluşturur.

I ve II. derece astrositomların semptomları hafiftir çünkü beyin, yavaş büyüyen bir tümörün varlığına geçici olarak uyum sağlayabilir. III ve IV. derece astrositomların semptomları ani ve zayıflatıcı olabilir.

Semptomlar beyindeki artan basınçtan kaynaklanabilir ve baş ağrıları, görme değişiklikleri ve mide bulantısı veya kusmayı içerebilir. Semptomlar, normal beyin işlevine müdahale nedeniyle tümörün konumuna bağlı olarak da ortaya çıkabilir ve fokal nöbetler, konuşma güçlüğü, denge kaybı ve halsizlik, felç veya vücudun bir tarafında duyu kaybı içerebilir. Yorgunluk ve depresyon astrositomlu bireylerde sık görülür.

Çoğu astrositomun nedeni bilinmemektedir. Araştırmacılar, genetik ve immünolojik anormalliklerin, çevresel faktörlerin (örn. ultraviyole ışınlarına, belirli kimyasallara, iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalma), diyetin, stresin ve/veya diğer faktörlerin belirli kanser türlerinin oluşumunda rol oynayabileceğini düşünüyor.

Astrositom tanısı kapsamlı bir klinik değerlendirmeye, karakteristik fiziksel bulgulara, dikkatli bir hasta öyküsüne ve kan testleri, nörogörüntüleme teknikleri ve/veya diğer teşhis çalışmaları gibi özel testlere dayanır. Beynin bilgisayarlı tomografi (BT) taraması ve manyetik rezonans görüntülemesi (MRI) gibi nörogörüntüleme teknikleri, tümörün boyutunu, yerini ve diğer faktörleri değerlendirmeye yardımcı olur.

BT taraması sırasında, belirli doku yapılarının kesitsel görüntülerini oluşturmak için bir bilgisayar ve röntgen kullanılır. MRG, belirli organların ve vücut dokularının enine kesit görüntülerini oluşturmak için bir manyetik alan kullanır. Tümör örneğinin incelenmesi (biyopsi) ve tümör hücrelerinin mikroskobik incelenmesi, tümör tipini ve derecesini belirlemek için kullanılır.

I. derece astrositomun tedavisi, erişilebilir astrositomların tamamen cerrahi olarak çıkarılması genellikle mümkün ve başarılıdır. Erişilebilir tümörler, beynin diğer bölgelerinde kabul edilemez derecede ciddi hasara neden olmadan ameliyat edilebilen tümörlerdir. Ameliyat yapılırsa, cerrah mümkün olduğunda astrositomun tüm tanımlanabilir kısımlarını çıkarmaya çalışacaktır. Astrositom beynin çok önemli bir bölümünü içerdiğinde, büyümenin kısmen çıkarılması genellikle basıncı azaltır, semptomları hafifletir ve nöbetlerin kontrol altına alınmasına yardımcı olur.

Astrositomun tamamen veya kısmen çıkarılmasını bazen kalan tümör hücrelerini yok etmek için radyasyon tedavisi izler. BT (bilgisayarlı tomografi) ve MRI (manyetik rezonans görüntüleme) kullanımıyla, hasta düzenli aralıklarla taranırken radyasyon bazen birkaç ay veya yıl ertelenebilir. Birincil tedavi olarak radyasyon bazen derece I astrositomlarda kullanılır.

Kemoterapi, kalan hücreleri yok etmek amacıyla radyasyondan sonra uygulanabilir veya radyasyon tedavisi sırasında da verilebilir. Çok küçük çocuklarda gelişen beynin hasar görmesini önlemek için radyasyon yerine kemoterapi kullanılabilir. Seçilen kemoterapötik ilaç tedavisinin türü, tümörün derecesini, önceki tedaviyi ve etkilenen bireyin mevcut sağlık durumunu inceleyen bir nöro-onkolog tarafından belirlenir.

II. derece astrositomun tedavisi, tümörün boyutuna ve konumuna bağlıdır. Erişilebilir tümörleri çıkarmak için cerrahi kullanılabilir. Tüm infiltre astrositomlarda olduğu gibi (derece II-IV), tümörün dokunaç benzeri çıkıntıları çevre dokuya doğru büyüdüğü için ameliyatla tamamen çıkarılamaz. Tümör erişilebilir değilse veya cerrahiye ek olarak radyasyon kullanılabilir. Derece II astrositom da daha yüksek bir dereceye ilerleyebilir, bu nedenle yeniden büyümeyi kontrol etmek için takip gereklidir. Tekrarlayan bir tümör cerrahi, radyasyon veya kemoterapi ile tedavi edilebilir.

III. derece astrositomun tedavisi, tümörün boyutuna ve konumuna, mikroskop altında nasıl göründüğüne ve ne kadar yayıldığına bağlıdır. Standart tedavi, kemoterapinin eşlik ettiği veya takip ettiği cerrahi ve radyasyon tedavisidir. Ameliyat mümkün değilse, radyasyon ve kemoterapi önerilebilir. Konvansiyonel dış ışın radyasyonu, odaklanmış radyasyon, stereotaktik radyocerrahi implante radyasyon veya konformal radyasyon dahil olmak üzere birkaç farklı radyasyon tedavisi mevcuttur.

Bir radyasyon onkoloğu, belirli bir tümör için en uygun radyasyon şeklini belirler. Derece III astrositoma tedavisinde yaygın olarak kullanılan kemoterapötik ajanlar arasında karmustin (BCNU), lomustin (CCNU), prokarbazin, sisplatin ve temozolomid bulunur. BCNU içeren biyobozunur gofretler (Gliadel Gofretler olarak adlandırılır) bazen bir tümör çıkarıldıktan sonra kalan boşluğa yerleştirilir. Grade III astrositom tekrarlama eğilimindedir ve tedavi, tekrarlayan tümörün derecesine bağlıdır.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.