Domuz gribi nedir? Belirtileri, Tedavisi

İnsanlarda mevsimsel gribe benzer hastalığa yol açan viral bir hastalık olan Domuz Gribi, sıklıkla kış aylarında görülen ve mevsimsel grip hastalığı ile aynı belirtilerle kendini gösteren bir hastalıktır. Kaynağı, A (H1N1) tipi virüstür. Bu yeni virüs; insan, domuz ve kuş virüslerinin karışımıdır.

Virüsün hızlı bir şekilde yapısal değişikliğe uğrayabilmesi nedeniyle domuz gribi başlangıçta çok tehlikeli olmayan ve hafif seyreden bir hastalık iken zamanla daha tehlikeli bir hastalık haline gelmiştir. Domuz gribi, yediden yetmişe her yaştan insanı etkileyebilen, tehlikeli olabilen bulaşıcı bir hastalıktır.

H1N1 virüsü 2009 ile 2010 seneleri arasındaki grip mevsimi boyunca, insanlarda yaygın olarak domuz gribi olarak adlandırılan solunum enfeksiyonuna neden olmuştur. Dünya Sağlık Örgütü dünyadaki birçok insanın bu süre zarfında hastalanması nedeniyle H1N1’in neden olduğu gribi küresel bir salgın ilan etmiştir. Bu salgın gerekli sağlık önlemlerinin alınması ile birlikte gerilemiş ve Dünya Sağlık Örgütü 2010 senesinin Ağustos ayında salgının sona erdiğini ilan etmiştir.

Bulaşma yolları;

Domuz gribi, mevsimsel grip gibi, solunum (hava) yoluyla bulaşır. Hastalanan kişi; öksürürken ve hapşırırken havaya virüslü tükürük zerrecikleri yayılır. Hasta olmayan kişiler bu zerreciklerle temas ederse virüs onlara da bulaşır. Şöyle ki; kişi, grip virüsünün bulaşma oranının yüksek olduğu masa, sandalye gibi yüzeylere dokunduktan sonra ellerini, ağız,göz ya da burnuna götürürse hastalık etkenini kendi vücuduna bulaştırmış olur. Bu yüzeylerde virüsün ne kadar süreyle canlı kalabileceğini ısı, nem oranı, yüzey niteliği gibi pek çok faktör etkiler. Ancak her ihtimale karşı, hasta kişinin temas ettiği yüzeylere dokunulmamalı, herhangi bir sebeple dokunulduysa eller mutlaka yıkanmalıdır.

Belirtileri;

Domuz gribi hastalığı, yani H1N1 virüsünün sebep olduğu hastalığın belirtileri, mevsimsel grip ile hemen hemen aynıdır. Kişisel özelliklere göre değişmekle beraber domuz giribi belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Ateş
• Boğaz ağrısı
• Öksürük
• Vücut ağrıları
• Baş ağrısı
• Ateşe bağlı olarak üşüme en genel domuz gribi belirtilerindendir

Bunların yanında vücutta yorgunluk ve bitkinlik, nadir olmakla beraber kusma ve ishal bu belirtilere eşlik eder. Kronik hastalığı olan insanlar veya vücut direnci düşük olan insanlar, mevsimsel gribi daha ağır geçirdiği gibi domuz gribi hastalığını da daha ağır bir şekilde geçirirler. Hastalığı daha ağır seyreden hastalarda farklı sonuçlar ortaya çıkabilir. Çeşitli organlarda iltihaplanmalar görülebilir. İltihabın en yaygın olarak görüldüğü organ akciğerdir. Akciğer enfeksiyonu, yani bilimsel adıyla pnömoni hastalığın ölümle sonuçlanmasına sebep olabilir. Bunun dışında astım hastalığı, H1N1 virüsü ile birleştiği zaman ileri düzey solunum yetmezliğine yol açarak yine hastalığın ölümle sonuçlanmasına sebep olabilir.

Teşhisi;

Doktorlar domuz gribi teşhisi için tıpkı normal grip teşhisinde olduğu gibi önce bir fiziksel muayene gerçekleştirerek grip belirtilerini ve semptomlarını ararlar. Bu süreçte grip virüslerini tespit eden bir laboratuvar testinin yapılması gerekli olabilir.

Grip teşhisi sürecinde kullanılan birkaç farklı test vardır, ancak grip olan herkesin test edilmesi gerekli değildir. Bir çok vakada bireyin grip olduğunu bilmek, semptomlar için uygulanacak tedavi planında bir değişikliğe yol açmaz. Ancak doktorlar halihazırda hastanede bulunan, gripten kaynaklı daha ağır komplikasyonlar geliştirme riski bulunan veya bu komplikasyonları geliştirme riski bulunan başka bireylerle yaşayan kişiler için test uygulayabilir.
Bunun yanı sıra grip dışında başka bir sorunun belirtileri de mevcutsa, doktor bireyin sağlık sorununun gerçekten gripten kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemek için grip testini gerekli görebilir. Bu tür sorunlar arasında kalp yetmezliği veya kalp kaslarında enfeksiyon, astım veya zatürree gibi akciğer ve solunum yolu problemleri, ensefalopati veya ensefalit gibi beyin ve sinir sistemi problemleri, septik şok veya organ yetmezliği sayılmaktadır.

Grip tanısında en yaygın olarak kullanılan test, burundan veya boğazın içinden bir pamuklu çubuk ile örnek alıp, bu örnekte antijen madde arayan grip tanı testidir. Bu tür testler yaklaşık 15 dakika içinde sonuç verebilir. Bununla birlikte, elde edilen sonuçların güvenilirliği grip virüsünün türüne büyük ölçüde değişir ve her zaman kesin doğru değildir. Testten negatif bir sonuç alınsa bile, semptomlara dayanarak grip teşhisi konulması mümkündür. Bununla birlikte daha hassas ve yavaş yapılan grip testleri mevcuttur.

Tedavisi;

Domuz gribinden korunmanın en iyi yolu öncelikli olarak o hastalığa yakalanmaktan kaçınmaktır. Domuz gribinden kaçınmak için uygulanması gereken birçok yöntem vardır.

• Salgınların yaygın olduğu, özellikle mevsim geçişlerinde kalabalık ortamlardan kaçınmak,
• İş yerlerinde, evlerde ve okullarda en çok ortak kullanıma açık olan kapı kollarını, lavabo başlıklarını sık sık dezenfektanlar ile temizlemek,
• Hastalığa yakalanmış kişilerle yakın temastan kaçınmak, hatta mümkünse aynı ortamda bulunmamak,
• Eğer hastalığa yakalanılmış ise hastalığın daha fazla yaygınlaşmasını önlemek için maske kullanmak ve gerekirse sosyal yaşamdan uzaklaşmak,
• Evde kullanılan yatak örtüleri, yastık kılıfları, yorgan, çarşaf, havlu vb. kişisel eşyaların temizliğine dikkat etmek ve sık sık değiştirmek,
• Elleri sık sık, özenle yıkamak,
• Hastalığı meydana çıkaran H1N1 virüsü sürekli evrim geçirerek yapısı değişse de önerilen domuz gribi aşısı kullanmak, bu hastalıktan korunmanın en etkili yöntemleridir.

Her ne kadar hastalıktan kaçınmanın çeşitli yolları olsa da H1N1 virüsünün sürekli evrimleşmesi ve buna bağlı olarak sürekli genetiğinin değişmesi sebebiyle domuz gribi tedavisinin kesin bir çözümü yoktur. Mevsimsel gripte kullanılan ilaçların birçoğu, domuz gribi tedavisi için de kullanılmaktadır. Mevsimsel gripte ve diğer bütün hastalıklarda olduğu gibi domuz gribi tedavisi için kullanılacak domuz gribi ilaçları da mutlaka doktor kontrolünde alınmalıdır. Yanlış alınacak ilaçlar vücudun direncini düşürebileceğinden ciddi sorunlara yol açabilir. Doktor kontrolünde alınacak ilaçlar dahi hastalığın ortadan kalkmasını sağlayamaz. Alınacak ilaçlar, domuz gribi hastalığından dolayı ortaya çıkan bulguların hafifleyerek, daha rahat bir hastalık geçirilmesini sağlar.

Vücudun günlük rutini dışında ortaya çıkarttığı belirtileri her zaman dikkate alınız. Diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi domuz gribinde de belirtiler, tedavinin erken başlaması için ipucu görevi görür. Bu nedenle kendinizde bu belirtilerin başladığını hissettiğiniz an çok gecikmeden bir uzmana görünmeyi ihmal etmeyin.

Korunmak için nelere dikkat edilmeli?

• Hasta görünen, ateşli ve öksürüğü olan kişiler ile yakın temas etmek zorundaysanız (1 metre kadar yakınına gelinecekse) maske takın ve temastan sonra elerinizi sabunlu su ile yıkayın.
• Ellerinizi sık sık su ve sabun ile yıkayın. Özellikle öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda mutlaka yıkayın.
• Yıkama olanağı yok ise alkol bazlı el dezenfektanları kullanın.
• Öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda ağzınızı kağıt mendil ile kapatın. Mendili çöp kutusuna atın. Ardından ellerinizi yıkayın.
• Ellerinizi gözünüze, burnunuza ve ağzınıza sürmeyin. Virüsün bu yolla yayıldığını unutmayın.
• Eğer hasta iseniz evde kalın ve diğer kişilerle temasınızı sınırlandırın.