Şanlıurfa: Mutfak Müzesi

Mutfak Müzesi; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Camikebir Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Şanlıurfa Belediyesi 2011 yılında yıkılmaya yüz tutmuş tarihi Hacıbanlar Evi’ni satın alarak restore ettirdiği tarihi evi “Geleneksel Mutfak Müzesi”ne dönüştürdü.

Mutfak Müzesinde geçmişten günümüze oluşan Şanlıurfa’nın eski mutfak malzemeleri sergileniyor. Urfa mutfak kültürünün önemli örnekleri olan objelerin Urfa yöresine özgü kıyafetler giymiş mankenler yardımıyla canlandırılmaktadır.

Geleneksel Mutfak Müzesi; 5 odalı, içerisinde 2 su kuyusu bulunan ve geniş avlusu ile Tarihi Urfa Evleri’nin vazgeçilmez örneklerinden biri.

Mutfak Müzesi’nde ev hanımları, Urfa mutfağınının bilen, yöresel yemeklerinin kursu da verilmektedir. Hafta içi ve hafta sonu devam eden kurslara 15-50 yaş arası bayanlar katılıyor.

Paylaşın

Şanlıurfa Kent Müzesi

Şanlıurfa Kent Müzesi; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Beykapusu Mahallesi, Alpan Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kule, Haçlı Kontluğu döneminde inşa edilmiştir. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde kapı ağalığı Mahmutoğlu ailesine verildiğinden onların ismiyle tanınmıştır. 24 Mart 1919’da Urfa’nın İngilizler tarafından işgali esnasında, işgal komutanı Beddy tarafından kiralanmak istenmişse de, Kule sahibi Mahmudoğlu Mustafa Ağa tarafından bu teklif tepkiyle karşılanmış ve reddedilmiştir.

Uzun bir süre yapı kendi kaderine terk edildikten sonra 2008 yılında Şanlıurfa Belediyesi tarafından satın alınmış ve “kent müzesi” olarak kullanılmak amacıyla restorasyon edilmiştir. Şanlıurfa’nın kuruluşundan günümüze kadar tarihi, coğrafi, arkeoloji, inanç kültürel,  sosyal,  ekonomik,  ticari,  ulaşım, sağlık, mimari, spor, idari yapı ve turistik yapısına ilişkin gelişimi ve bu gelişim süreci içinde önem arz eden şahıs ve olayların bilgilerinin, belgelerin ve derlemelerin yanı sıra görsel sunum ve animasyonların da yer aldığı müze olmasıyla diğer müzelerden ayrılmaktadır.

Kent Müzesi içerisinde kent maketi, Şanlıurfa’da yaşamış peygamberlere ilişkin hologramlar vasıtası ile görsel tanıtımlar yer alırken Şanlıurfa’ya ait önemli ve özellik arz eden her türlü bilgi, belge, berat, kitap, fotoğraf, el aletleri, müzik aletleri, mutfak araçları, geleneksel giysiler, el sanatlarına ilişkin malzemelerde sergileniyor. Tarım aletleri, Urfa’da bulunan bitkiler ve hayvanlara ilişkin canlandırmalarda yer almaktadır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Göbeklitepe

Göbeklitepe; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Örencik Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Göbeklitepe’de yapılan kazılarda, yerleşik yaşama geçişle ilgili mevcut bilgileri alt üst edecek buluntular ortaya çıkmıştır. Göbeklitepe, M.Ö. 10.000 yani günümüzden 12.000 yıl öncesine tarihlenen Çanak Çömleksiz Neolitik döneme ait bir inanç merkezidir. 80 dönümlük alana sahip olan ören yeri, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca 2005 yılında 1. Derece arkeolojik sit alanı ilan edilmiştir. İnsanoğlu ilk kez, Neolitik Dönemde doğa ile olan ilişkisini kendi lehine çevirerek, avcılık ve toplayıcılık ile birlikte tarıma da yönelmiştir.

Yine bu dönemde hayvanların evcilleştirilmesi gerçekleşmiş, ilk dini ve sivil mimari örnekleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Göbeklitepe, adını bölgede bulunan yatır mezardan (ziyaretten) almaktadır. İlk kez 1963 yılında İstanbul ve Chicago Üniversitelerinin işbirliği ile hazırlanan “Güneydoğu Anadolu Bölgesi Araştırma Projesi” çerçevesinde gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında, İstanbul Üniversitesinden Prehistorya Bölüm Başkanı Prof. Dr. Halet Çambel ve Chicago Üniversitesinden Prof. Dr. Robert Braidwood tarafından keşfedilmiştir.

1995 yılında Şanlıurfa Müze Müdürlüğü başkanlığında ve Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden Arkeolog Harald Hauptmann’ın danışmanlığında yüzey araştırmaları yapılmış ve 1996 yılından 2006 yılına kadar Şanlıurfa Müze Müdürlüğü başkanlığında ve Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden Arkeolog Klaus Schmidt danışmanlığında kazı çalışmaları sürdürülmüştür. Göbeklitepe’deki kazı çalışmaları, 2007 yılından itibaren Bakanlar Kurulu kararı ile Alman Arkeoloji Enstitüsünden Arkeolog Klaus Schmidt başkanlığında yürütülmektedir.

Boğa, Tilki Ve Turnalı Stel Göbeklitepe’de ortaya çıkarılan ilginç buluntular arasında çöl varanı, sürüngen kabartmaları, yaban domuzları, turna, leylek, tilki, yılan, akrep, koyun, aslan örümcek ve kafası olmayan insan kabartması, erkeklik organı abartılı olarak tasvir edilmiş erkek heykelleri vb. ortaya çıkan bulgular 12.000 yıl önce yerleşik hayata geçen bu dönem insanının inançlarını yansıtan önemli bulguları oluşturmaktadır. Mimarlık tarihi, insanoğlunun avcı ve toplayıcı toplumdan yerleşik topluma geçmesi ile başlar.

Göbeklitepe’de bulunan 12.000 yıllık yapılar, mimarlık tarihinin başlangıcı olarak kabul edilmiştir. İnsanoğlunun tek tanrılı dinlerden önceki çok tanrılı döneme ait ilk tapınağı, M.Ö. 4.000 yılına tarihlenen Malta Adası’ndaki tapınak olarak biliniyordu. Göbeklitepe Tapınağı’nın tespiti ile bu bilgiler geçerliliğini yitirmiş ve insanoğlunun ilk tapınağının günümüzden 12.000 öncesine tarihlenen “Göbeklitepe Tapınağı” olduğu bilimsel verilerle kanıtlanmıştır.

Bu tespit ile birlikte arkeoloji tarihi yeniden yazılmaya başlanmıştır. Dünyada kabul gören arkeolojik görüşe göre insanoğlunun avcı ve toplayıcı yaşam biçiminden yerleşik hayata geçmesindeki en önemli faktörler; açlık korkusu ve korunma içgüdüsüdür. Ancak Göbeklitepe bu tabuyu yıkmıştır. Zira yapıldığı dönem göz önüne alındığında; yerleşik yaşama geçişte dinsel inanışların da etkisinin olabileceğini ispatlamıştır. Anlaşılan o ki; gelecekte yapılacak kazılar, Göbeklitepe’nin kendine has birçok sırrı sakladığını ortaya çıkaracaktır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Aynzeliha Gölü

Aynzeliha Gölü; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Yusufpaşa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Halil-ür Rahman Gölü’nün hemen güneyinde, Urfa Kalesinin önünde yer almakta olup, 150m2 alanı bulunan bir göldür. Bu göldeki balıklar, mekânın kutsal olduğuna inanıldığından yenmez.

Rivayetlere göre, Hz İbrahim ateşe atılacağı zaman, Nemrut’un kızı Zeliha, Hz. İbrahim’in dinine iman ettiğini söyleyince, babası tarafından ateşe atılır. Zeliha yanarak can verir. Daha sonra, Zeliha’nın düştüğü yerde bir göl oluşur. Bu göle de Aynzeliha (Zeliha Gölü veya Pınarı) adı verilir.

Diğer bir rivayette ise Zeliha’nın göz yaşlarından oluştuğu içi ve arapçada göz yaşı anlamına gelen “Aynzeliha” adı verilmiştir. Halk inanışlarında göl veya göldeki balıklar kutsal sayılmaktadır. Bu balıklara dokunanların öleceği, yada başına bela geleceği inanılır.

Gölün etrafında insanların rahatlıkla oturup, bu tarihi dokunun atmosferini içine çekip dinlenmesi için çay bahçeleri mevcuttur. Özellikle bahar ve yaz aylarında ziyaretçi sayısı çok olan gölün içerisinde ise iki tane kayık bulunmaktadır. Misafirler, istediği taktirde kayıkla küçük bir tur atabilmektedirler.

Paylaşın

Şanlıurfa: Balıklı Göl

Balıklı Göl; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Göl Mahallesi, Balıklı Göl Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Balıklıgöl, 150 metre uzunluğunda ve 30 metre genişliğindedir. Derinliği 3-5 metre civarındadır. İçinde efsanelere konu olan sazan türü balıklar bulunmaktadır. Bu balıklara halk tarafından saygı gösterilir ve yenilmez. Rivayete göre Hz. İbrahim ateşe atıldıktan sonra, bir mucize gerçekleşir ve etraf güllük gülistanlık olur. Bu mucizenin gerçekleştiği mekânın Balıklıgöl ve çevresi olduğuna inanılır. Dini bayramlar da ile Mevlit ve Kandil gecelerinde en yüksek ziyaretçi sayısına ulaşır.

Balıklıgöl Platosunda Hz. İbrahim’in doğduğu mağarada bulunmaktadır. Üç semavi dinin atası olarak kabul edilen Hz.İbrahim’in doğduğu mağaranın ziyaretçisi hiç eksik olmaz. Her dinden her ülkeden ve her şehirden ziyaretçinin yılın her mevsiminde bu mağarayı ziyaret eder. Hz.İbrahim’in doğduğu mağaranın hemen yanında yaşadığı dönemin din âlimi olan Beddiüzaman Said Nursi’nin vefat ettikten sonra ilk defnedildiği mezarı da bulunmaktadır.

Balıklıgöl Şanlıurfa turizmin çekim alanıdır. Halil-ür Rahman Gölü’nün hemen güneyinde, Urfa Kalesinin önünde yer almakta olup, 150 m2 alanı bulunan bir göldür. Rivayetlere göre, Hz İbrahim ateşe atıldıktan sonra, Nemrut’un kızı Zeliha da Hz. İbrahim’i çok sevdiğinden ve ona inandığından ateşe atılmasına dayanamaz, o da kendisini ateşe atar. Zeliha’nın düştüğü yer de bir göle dönüşür.

Paylaşın

Şanlıurfa: Hacı Hafız Ahmet (Balak) Efendi Evi

Hacı Hafız Ahmet (Balak) Efendi Evi; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Yusuf Paşa Mahallesi, Divanyolu Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

İki avlulu evin, selamlık kapısı üzerindeki kitabeden 1889 yılında inşa edildiği anlaşılmaktadır. Düzgün kesme taşlardan yapılmış olup haremlik ve selamlık bölümü geleneksel Urfa evlerinin en güzel örneklerindendir.

Kapı ve pencere kanatlarındaki ağaç işçiliği ile odalarda göz tabir edilen ahşap raflardan oluşan nişler Urfa evlerindeki ağaç işçiliğini yansıtır 1979 yılında Kültür Bakanlığınca kamulaştırılarak restore edilip 1998 yılında Devlet Güzel Sanatlar Galerisi olarak hizmete açılmıştır.

Şanlıurfa’da kamulaştırılan ilk tarihi yapıdır. Uzun yıllar geleneksel el sanatları merkezi ve sergi salonu olarak hizmet veren yapı 2012 yılında Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna tahsis edilmiştir.

Paylaşın

Şanlıurfa: Yıldız Sarayı

Yıldız Sarayı; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Beykapusu Mahallesi, A, Divanyolu Caddesi üzerinde yer almaktadır.

Yıldız Sarayı’na şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Bazalt parke döşeli dar Yorgancı Sokağın kesme taştan yüksek duvarlarla sınırlandığı bu bölümünde Abdülkadir Hakkâri Evinden sokağa taşan konsol ve çıkmalar kabaltı ile birlikte sokağa güzel bir görünüm kazandırmıştır.

Aynı sokakta restore edilerek konukevi fonksiyonu verilen “Yıldız Sarayı Konukevi”, Urfa’da konukevi ve restaurant olarak hizmet veren geleneksel Urfa evlerinin en büyüğüdür.

Paylaşın

Şanlıurfa: TBMM (Şahap Bakır / İsa Beden) Evi

TBMM (Şahap Bakır / İsa Beden) Evi; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Pınarbaşı Mahallesi, Köleler Sokaki üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Bu eve bir tetirbe (Çıkmaz Sokak) sonundaki kapıdan girilir kapısı geleneksel Urfa evlerinin birçoğunda olduğu gibi çift çenetlidir. (Çift kanatlı) kapı üzerindeki madalyon şeklindeki kitabede yer alan H 1192 (M 1778 tarihi) büyük olasılıkla evin yapılış tarihidir.

Haremlik ve selamlık bölümlerinden oluşan tarihi ev kapı arası, hayat, havuz, çiçeklik, zerzenbe (kiler), tandırlık, camhane (duvara gömme nişler), eyvan, gedemeç, haremlikle selamlık arasında yemek servisini sağlayan dönme dolap gibi Urfa evlerinin tüm unsurlarını taşımaktadır.

28 Temmuz 1997 tarihinde TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Başkanlığı tarafından satın alınan bu ev 2000 yılından itibaren restore edilmeye başlanmıştır.

2002 yılının sonuna doğru restore çalışmaları tamamlanmış ve 2005 yılının sonlarına kadar “Şanlıurfa Kültür Evi” olarak değerlendirilmiştir. 2006 yılında Şanlıurfa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’na tahsis edilmiştir.

Paylaşın

Şanlıurfa: Mehmet Bağmancı ve Malatyalı Halil Evi

Mehmet Bağmancı ve Malatyalı Halil Evi; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Yusuf Paşa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Balıklıgöl’ün kuzeyinde yer alır. 1993 yılında ŞURKAV tarafından satın alınan Mehmet Bağmancı Evi, bunun batısına bitişik küçük bir ev ve bunların kuzeyinde yer alan Malatyalı Halil Evi restore edilerek birleştirilmiştir.

ŞURKAV Kültür Merkezi fonksiyonu verilen her üç ev, 20 Ekim 1994 tarihinde hizmete açılmıştır. 1996 yılındaki yenileme sırasında mutfak bozularak Malatyalı Halil evine eyvan şeklinde bir geçiş sağlanmış ve iki ev birleştirilmiştir.

Birleştirilmiş olan Mehmet Bağmancı ve Malatyalı Halil evleri, uzun yıllar boyu Kültür Merkezi binası olup, kütüphane ve kurs odalarıyla hizmet vermiştir. Diğer ev ise, idare binası olarak kullanılmaktaydı. Ev 2015 yılına kadar ŞURKAV tarafından kullanılmıştır.

Paylaşın

Şanlıurfa: Mustafa Hacıkamiloğlu Konağı

Küçük Hacı Mustafa Hacıkamiloğlu Konağı; Şanlıurfa’nın Merkez İlçesi, Yeni Mahalle sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Konak günümüzde sıra gecelerin düzenlendiği bir konuk evi olarak kullanılmaktadır.

Vali Fuat Caddesinin (Büyükyol), Halil ür-Rahman Gölü’ne yakın kesiminde, Selahaddin-i Eyyubi Camii’nin karşısındadır. Bu tarihi konak, 19. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Haremlik ve selamlık olmak üzere iki bölümü vardır. İnşa malzemesi kesme taştır.

Küçük Hacı Mustafa Hacıkâmiloğlu Konağı olarak da bilinen bu konak, emekli valilerden Cemal Mirkelamoğlu’nun varisleri temsilen sağladığı maddi ve manevi destek sonucunda Şanlıurfa Valiliğince İl Özel İdaresi adına 1991 yılında satın alınarak restore edilmiştir.

Paylaşın