Edirne: Tütünsüz Ahmet Paşa Türbesi

Tütünsüz Ahmet Paşa (Ahmet Rıdvani) Türbesi; Edirne’nin Merkez İlçesi, Çavuşbey Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır.

Türbeye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Edirneli olup (Ohri kökenli olduğu da söylenir.) halk arasında Tütünsüz Ahmet olarak tanınmıştır. Şairdi ve şiirlerinde Rıdvani Mahlasını(imzası) kullanıyordu. Sultan II.Beyazid, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde yaşamıştır.

Bazı kitaplar kendisinin Sultan II. Beyazid’e Defterdarlık yaptığını yazarlar. Ayrıca Sancak Beyi olarak çeşitli yerlerde görev yaptığı; ancak Sultan II.Beyazid’in oğulları arasındaki taht mücadelesinde taraf olduğu için bu görevinden alındığı ve 1528 – 1538 tarihleri arasında Edirne’de vefat ettiği söylenir.

Keramet sahibi olduğuna inanılan Tütünsüz için Tütsüsüz adı da kullanılır. İnanışa göre, savaşa giden askerlere acil olarak yemek pişirmek gerektiğinde bu işi dumanı tütmeyen bir ateşte gerçekleştirmiş ve askerlerin doyurulmalarını sağlamıştır.

Paylaşın

Edirne: Hıdır Baba Türbesi

Hıdır Baba Türbesi; Edirne’nin Merkez İlçesine bağlı Hıdır Baba Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Türbesi 1990 yıllarında köylülerin yardımıyla yapılmıştır. Bir anıt mezarı andıran türbenin etrafı beton duvarla çevrilidir. Sanduka biçiminde olan mezar iki basamaklı olup kaide üzerine oturtulmuştur. Üzeri açık olan Hıdır Baba türbesi alışıla gelen Türk türbe geleneği dışında yapılmış olmasına rağmen plan olarak ise Türk-İslam anıt mezarı geleneğine uygundur.

Yöre halkında bir kısmı bu zatın İslam ordularının Anadolu’ya yaptıkları akınlar sırasında burada şehit olduğunu söylerler. Büyük bir ihtimalle, Battal Gazi veya Abdulvehhap Gazi’nin kumandanlık yaptığı İslam ordularında bir askerdir.

Ziyaret, Hıdır Baba köyünde yüksekçe bir tepede yer aldığından daha çok sıcak mevsimlerde haftanın her günü ziyaret edilmektedir. Buraya, daha çok vücudunun çeşitli yerlerinde ağrısı bulunan hastalar, çocuğu olmayan kadınlar ve felçli hastalar tarafından rağbet edilir.

Gelen kişiler şifa bulmak amacıyla Kur’an okuyup bağışlamakta, dua etmekte ve kurban adağında bulunmaktadırlar. Hastalıklarının iyileşmesi durumunda ise buraya gelip kurbanlarını kesip tasadduk etmektedirler. Ayrıca çocuğu olmayıp da ziyarete gelip çocuğu olan kadınlar eğer çocukları erkek olursa ismini Hıdır koymaktadır.

Paylaşın

Edirne: Sinan Ağa Çeşmesi

Sinan Ağa Çeşmesi; Edirne’nin Merkez İlçesi, Yeniimaret Mahallesi, Beyazit Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Bu çeşme dörtgen plan esasına göre yapılmış, “üç yüzlü” meydan çeşmesidir. Cami yönündeki yüzü sağırdır. Kesme taş malzemeden inşa edilmiş, üç cepheli, hazneli, piramidal taş çatılı bir meydan çeşmesidir. Dr. Rıfat Osman’a göre Yeniimaret’teki çeşmelerin tamamında ve külliye suyunda olduğu gibi, bu çeşmenin suyu da, Aynalı Tabya bağlarındaki kaynaktan gelir.

Edirneli tarihçi Badi Efendi kaynak konusunda şunları yazmaktadır: “…Bu çeşme uzun süre kullanışmış olup, şehre yarım saat uzaklıkta bulunan Buğdaycı Çeşmesi kaynağından demir borularla su getirilerek (H.1312) seferinin 29. gününe rastlayan 1310 ağustosunun  19. gününde padişah tahta çıkış yıldönümünde akıtıldı.” Yapının caddeye bakan köşelerinde kum saati şeklinde kaide ve başlıkları olan birer sütunce yer almaktadır.

Üç cephede de sivri kemer kilit taşı üzerinde birer rozet bulunmaktadır. Sinan Ağa, Padişah Avcı Mehmet döneminde, önce Bostancıbaşı, sonra paşa olmuştur. Bazı kaynaklar, Yeniimaret’teki çeşmelere, su getirme işini O’nun gerçekleştirdiğini anlatsa da, bazı kaynaklara göre ise, Sinan Ağa bu suyu getiren ilk kişi olmayıp zaten var olan su yollarını tamir ettirmiştir.

Paylaşın

Edirne: Nazır Çeşme

Nazır Çeşme; Edirne’nin Merkez İlçesi, Talat Paşa Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kesme taş malzemeden inşa edilmiş, tek cepheli, hazneli, hazne örtüsü piramidal taş çatılı bir meydan çeşmesidir. Kare şeklindeki bir kütleye sahip olan çeşme 3.71 m yüksekliğinde ve 3.70 m genişliktedir. Oldukça sade ve nişsiz bir meydan çeşmesi olan yapıda ön cephe haricindeki diğer cepheler sade tutulmuştur. Çeşmede hiç bir süsleme unsuru bulunmamaktadır.

Çeşme ile ilgili yazılı kaynaklarda bazı bilgiler bulunmaktadır. Bu konuda en açıklayıcı bilgii veren A. Badi, çeşmenin Aydınlı Mehmet Bey tarafından inşa ettirildiğini belirtmektedir. Bu kişi Edirne’de Sultan III. Murad zamanında kadılık yapmış olup H.933/ M.1585 senesinde bu çeşmeyi yaptırmıştır.

A. Badi, zamanla su yollarının harap olması ve çeşmenin akmaması gibi nedenlerden ötürü H. 1279/ M. 1862 senesinde Edirne’de kadı olan Kenkırı Abdullah Efendi Zade Mevlana Salih Efendi’nin o yıllarda vefat eden kızı Zeliha Kamile Hanım için bu çeşmeyi tamir ettirdiğini de belirtmektedir. Aynı zamanda Kıbrıs Mogosa Fatih ve Muhafızı Muzaffer Paşa’nın mezarı da bu çeşmenin bitişiğindedir.

Paylaşın

Edirne: Askeri Hastane Çeşmesi

Askeri Hastane Çeşmesi; Edirne’nin Merkez İlçesi, Sabuni Mahallesi, Talat Paşa Bulvarı üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Günümüzde Kadınlar Parkı olarak bilinen alan içinde bulunan tarihi çeşme, yatay dikdörtgen bir plan üzerine oturmaktadır. Yüksekliği 2.86 m, genişliği 1.29 m ve derinliği 0.88 m’dir. Mülkiyeti Edirne Belediyesi’ne ait olan çeşme günümüzde akar vaziyettedir. İlk olarak Edirne’nin kuzeyinde Eski Askeri Merkez Hastanesi’nin bahçesine inşa edilen eser, yıkılmaya yüz tutunca 1971 yılında Edirne Belediyesi tarafından bulunduğu yerden bugünkü yerine nakledilmiştir.

Tarihi çeşme, kitabesinden de anlaşılacağı üzere hayatını Edirne’ye adamış ve Edirne hakkında çeşitli araştırmaları ve yayınları bulunan Eski Askeri Merkez Hastanesi Başhekimi Dr. Rıfat Osman Tosyavizade tarafından H. 1330 / M. 1911 senesinde Edirne’de kolera ve tifo salgını nedeniyle halktan birçok kişinin ölmesi ve hastane personeli üç doktorun ölmesi üzerine H. 1334 / M.1915 senesinde ölen bu insanlar adına yaptırılımıştır. Bu bakımından çeşme, Edirne’nin üzüntü dolu yıllarını hatırlatmaktadır.

Çeşmedeki yazılarda salgın hastalığın 1913 yılı temmuz ayında başlayıp 1914 yılı mayıs ayında bittiği belirtilmektedir. Aynı yazılarda bu salgın hastalıklar döneminde, koleradan 1070, tifüsten 984, hummadan 801 kişinin hastaneye yattığını öğrenmekteyiz. Hastaneye yatırılan toplam hastalardan 1588 kişi iyileşmiş; ancak 581 kolera hastası ile 344 tifüs hastası ve hummadan 72 kişi ölmüştür. Edirne’ye 1904 yılında görevli olarak gelen Dr. Rıfat Osman, Edirne’nin tarihi ve kültür dünyasına yönelerek bu beldeyi en çok araştırıp en iyi bilen biri olmuştur.

Paylaşın

Edirne: Dertli Mustafa Efendi Çeşmesi

Dertli Mustafa Efendi Çeşmesi; Edirne’nin Merkez İlçesi, İkinci Beyazıd Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Eski yıllarda Saraçhane Köprüsü’nün güney ucunda (Tunca Kışlası veya Sırkmeydanı denilen alanda) Saraçhane Karakolu bulunmaktaydı ve bu çeşme karakol yanındaydı. Dertli Mustafa, çeşmeyi yaptıran değil tamir ettiren kişidir. Yapılış tarihi bilinmemekle birlikte tamiri 1906 yılındadır. Dertli Mustafa’nın Edirne’de çeşme türü hayır işlerine çok önem verdiği de kaynaklarda anlatılır.

Dertli Mustafa Efendi1851-1930 yılları arasında yaşamış olup asıl adı Süleyman Cemil’dir. Zengin toprak sahibi olarak ün yapmış; şimdiki Zorlutuna Konağı’nın ilk sahiplerindedendir. Oğlu Mehmet Nuri 1913 yılında Bulgarlar tarafından kaçırılarak öldürülmüş ve bu olay sonrasında, olaydan duyduğu üzüntü ile ilgili olarak Dertli Mustafa lakabını almıştır.

Paylaşın

Edirne: Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Çeşmesi

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Çeşmesi; Edirne’nin Merkez İlçesi, Baba Demirtaş Mahallesi, Mimar Sinan Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Edirne’de inşa edilmiş çeşmelerin en büyüğü olan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Çeşmesi, kuzey-güney doğrultusundaki meyilli bir cadde üzerinde doğu-batı doğrultusunda inşa edilmiştir.

Osmanlı Dönemi’nin en önemli merkezlerinden birisi olan Edirne şehrinin en büyük çeşmesi olma özelliğine sahip olan tarihi çeşme, kitabesinden de anlaşılacağı üzere H.1077/ M.1667 senesinde Merzifonlu Kara Mustafa Paşa tarafından inşa ettirilmiştir.

Sultan 4. Mehmet Dönemi’nin ünlü sadrazamı olan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, bahsi geçen bu çeşmeyi sadrazam olmadan yedi yıl önce sadrazam kaymakamı iken yaptırmıştır. Çeşmenin günümüze ulaşana kadar önemli bir onarım geçirmediği ve özgün yapısal özelliklerini büyük ölçüde koruduğu görülmektedir. Tarihi yapı bu yönüyle kent içindeki nadir çeşmelerden birisidir.

Kara Mustafa Paşa, 1635 yılında Merzifon’da doğmuştur. 1674 yılında Fazıl Ahmet Paşa ölünce onun yerine sadrazam oldu. 1683 yılında Viyana kuşatmasında başarısız olunca idam edildi (1684). Kaynaklar Merzifonlu’nun Edirne’de şimdi izi kalmayan yaklaşık on kadar çeşme yaptırdığını yazmaktadır.

Paylaşın

Edirne: Mezitbey Hamamı

Mezitbey Hamamı; Edirne’nin Merkez İlçesi, Meydan Mahallesi, Kıyık Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Edirne hamamları içerisinde en sade olanıdır. Kareye yakın dikdörtgen plandaki soyunmalık bölümü ahşap tavanlı ve sadedir. Soğukluk, tonozlar üzerine oturan kubbe ile örtülmüştür.

Güney kenarda, dışa doğru çıkıntı yapan tuvaletler yer alır. Kuzey yanda aynı zamanda bir kapı ile de sıcaklığa açılan kubbeli bir bölüm bulunmaktadır.

Ortada büyük ve pandantifli bir kubbenin örttüğü sıcaklık, iki yandan basık beşik tonozlu eyvanlarla genişlemekte ve enine dikdörtgen bir plan göstermektedir.

Batı kenar ortasında üçgen nişle daha da genişleyen sıcaklık, üçgen niş üzerinden geçilen kubbeli iki halvet hücresi ile son bulur. Türk üçgenleri ile geçilen kubbenin arkasında birer buhar penceresi ile halvete açılan sıcaklık su sarnıcı yer alır.

Paylaşın

Edirne: Milli Mücadele ve Lozan Müzesi

Milli Mücadele ve Lozan Müzesi; Edirne’nin Merkez İlçesi, Karaağaç Mahallesi, Karaağaç Caddesi üzerinde yer almaktadır.

Milli Mücadele ve Lozan Müzesi’ne şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kurtuluş Savaşı boyunca Trakya Bölgesinde sürdürülen Milli Mücadele’nin ve Lozan Barış Antlaşması’nın halka anlatılmasını sağlamak üzere kurulan “Milli Mücadele ve Lozan Müzesi” açılışı 19 Nisan 2016 tarihinde yapıldı.

“Milli Mücadele ve Lozan Müzesi”nde Sergileme Planı

Giriş Kat: Milli Mücadele

Koridor: Mili Mücadele kronolojisi, Mondros Mütarekesi, Sevr Anlaşması ve Lozan haritalarının bir arada sergilenmesi.

A Odası: Biyografiler; Trakya’da Milli Mücadeleye katılmış, Trakya PaşaeliMüdafa’a-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti’nin kuruculuğunda bulunmuş ve hizmet etmiş kişilerden bazılarının hayat hikâyeleri ve resimlerinden oluşmaktadır. Bu kişiler şunlardır: M. Şevket Dağdevirenzade, Kasım Yolageldili, M. Şeref Aykut, Faik Kaltakkıran, Cafer Tayyar Eğilmez, Şevket ödül. Trakya demiryolları haritası ve istasyonların önce Fransız daha sonra da Yunan askerlerince işgali, Trakya Paşaeli Cemiyeti’nin kurulması ve bölgede teşkilatlanması ile ilgili bilgi, belge ve materyaller.

B Odası: Milli Mücadele dönemi Edirne mitingleri, Trakya Paşaeli Cemiyeti’nin ve Trakya’nın Anadolu ve Rumeli Müdafa’a-i Hukuk Cemiyetine bağlanması, Cemiyet tarafından vilayet idaresine el konulması, Trakya Kongreleri (Lüleburgaz ve Edirne Kongresi), Milli Mücadele dönemi Edirne gazeteleri hakkında bilgi ve belgeler.

C Odası: Trakya’nın işgaline karşı alınan bazı tedbirler, Trakya’nın Yunan askerlerince işgali ve Cafer Tayyar Paşa’nın esareti, işgal dönemi Yunan mezalimi ve protestolara dair yazışmalar, işgal dönemi hatıraları, sürgün edilenlere dair mektup, belge ve resimler.

D Odası: Trakya’nın kurtuluşuna giden yol; Anadolu Zaferi, Milli Mücadeleye hizmet edenler, Trakya Milis kuvvetleri, Mustafa Kemal Paşa’nın Trakya davasının kazanılmasına olan inancı ve katkısı, Mudanya Mütarekesi ve Trakya’nın tahliyesi için yapılan hazırlıklar belge ve resimlerle anlatılmaktadır.

Birinci Kat: Trakya’nın Kurtuluşu ve Lozan

Koridor: Lozan Kronolojisi, Edirne Vilayeti haritası ve 1914 nüfus bilgileri.

F Odası: Trakya’nın kurtuluşu; Trakya Kumandanı Refet Bele ve Edirne Valisi Şakir Kesebir hakkında bilgi, Trakya jandarma teşkilatı, mülki görevlileri ve Trakya’nın Türklere devir teslimi ve özel olarak da Edirne’nin kurtuluş günü 24-25 Kasım 1922’de yaşananlara dair bilgi, belge ve resimler.

G Odası: Lozan Konferansı ve Barış Antlaşması; Lozan delegasyonu ve görevlileri resimleri, Lozan Heyetine verilen Talimatname ve yetki belgeleri, Konferans binası ve salonlarına ait resimler, imza belgeleri, heyet ile Ankara arasındaki yazışmalardan örnekler, Antlaşmaya göre Trakya sınırı ve askerden arındırılan yerlerle ilgili hükümler ve haritalar yer almaktadır.

H Odası: Lozan Konferansına ait resimler, karikatürler, Lozan Barış Antlaşması Karaağaç Protokolü, Demiryolu ulaşımı ve Karaağaç istasyonunun kullanımı ve Karaağaç’ın 15 Eylül 1923’te Türklere devir teslimine dair belge ve resimler.

Paylaşın

Edirne: Sittişah Sultan Camii

Sittişah Sultan Camii; Edirne’nin Merkez İlçesi, Sabuni Mahallesi, Lise Bayırı Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Fatih Sultan Mehmet’in Zevcesi ve Dulkadiroğlu Süleyman Bey’in kızı olan Sitti Hatun tarafından 1482’de yaptırılmıştır. Tarihi kaynaklardan anlaşıldığı üzere 1743 yılına kadar ayakta olan sarayının bir bölümüne camii yaptırmıştır.

Cami halk arasında Sitti Şah Sultan Camii, Sitti Sultan Camii ve Hatuniye camii olarak da bilinmektedir. 1980 ve 1990’lı yıllarda onarıma girmiştir. Yapının 1520, 1530, 1574 tarihli üç vakfiyesi bulunmaktadır.

1530 tarihli vakfiyede, Keşan’ın Tavruk ve Kratoya köylerinin;1573-1574 tarihli vakfiyede ise,yukarıda adı geçen iki köye ek olarak Depeli Köyü’nün bu camiye vakfedildiği belirtilmektedir.

Paylaşın