Schnitzler Sendromu Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi, Tedavisi
Schnitzler Sendromu, kronik ürtiker (kurdeşen) döküntüsü, monoklonal IgM gammopati (belirsiz anlamlı monoklonal immünoglobulin M artışı), tekrarlayan ateş ve eklem/kemik ağrısı gibi sistemik enflamasyon belirtileriyle karakterizedir.
Haber Merkezi / Yaklaşık 300-400 vaka rapor edilmiş olup, genellikle 50-55 yaş civarında başlar ve erkeklerde hafif bir üstünlük gösterir. Tanı gecikmesi yaygındır (ortalama 5 yıl) ve %10-15 oranında lenfoproliferatif hastalıklara (örneğin lenfoma) ilerleyebilir, ancak genel prognoz iyidir ve yaşam süresini kısaltmaz.
Schnitzler Sendromu’nun Nedenleri:
Schnitzler Sendromu’nun tam nedeni bilinmemekle birlikte, otoinflamatuar bir bozukluk olarak kabul edilir ve innate immün sistemin anormal aktivasyonu rol oynar. Ana etkenler:
Monoklonal Gammopati: IgM tipinde monoklonal paraprotein (genellikle <10 g/L) temel bir bulgudur; nadir IgG ile görülür. Bu, B-hücre klon disregülasyonuyla ilişkilidir, ancak nedensel rolü tartışmalıdır.
İnflammasom Aktivasyonu: NLRP3 (cryopyrin) genindeki mutasyonlar (CAPS benzeri) IL-1β üretimini artırır, sistemik enflamasyona yol açar. Paraprotein, IL-1 reseptörünü uyararak bu döngüyü tetikleyebilir.
Diğer Faktörler: Genetik yatkınlık (örneğin NLRP3 varyantları) ve çevresel tetikleyiciler (enfeksiyonlar) rol oynayabilir, ancak kalıtsal değildir. AA amiloidoz gibi komplikasyonlar, kronik enflamasyon sonucu gelişir.
Schnitzler Sendromu’nun Belirtileri:
Belirtiler kronik ve ataklar halinde seyreder; başlıca klinik özellikler:
Deri Bulguları: Kronik, non-pruritik (kaşıntısız) ürtiker döküntüsü (trunk ve ekstremitelerde), nötrofilik ürtikaryal dermatosis (NUD) olarak histopatolojide görülür.
Sistemik Enflamasyon: Tekrarlayan ateş (>38°C), yorgunluk, kilo kaybı, baş ağrısı.
Muskuloskeletal: Eklem ağrısı/artrit, kemik ağrısı (özellikle dizlerde “hot knees” bulgusu), kas ağrısı.
Diğer: Lenfadenopati (lenf nodu büyümesi), hepatosplenomegali (karaciğer/dalak büyümesi), anemi, lökositoz (nötrofil artışı), ESR/CRP yüksekliği. Nadir: İşitme kaybı, böbrek tutulumu.
Schnitzler Sendromu’nun Teşhisi:
Tanı, Strasbourg kriterlerine (2001, güncellenmiş) dayanır: İki majör kriter + en az 2 minör kriter, diğer nedenlerin dışlanmasıyla.
Majör: Kronik ürtiker + monoklonal IgM (veya IgG) gammopati. Minör: Ateş, eklem/kemik ağrısı, lenfadenopati/hepatosplenomegali, ESR/CRP artışı, nötrofil lökositoz, anormal kemik görüntüleme (osteoskleroz).
Laboratuvar: Serum elektroforez/immunofiksasyon (gammopati), tam kan sayımı (anemi, lökositoz), enflamasyon markerları (ESR>90 mm/saat, CRP yüksek).
Görüntüleme: Kemik sintigrafisi/X-ray (para-artiküler osteoskleroz), ultrason/CT (lenf nodları).
Biyopsi: Deri biyopsisi (NUD: Perivasküler nötrofil infiltresi, vaskülit yok), kemik iliği (normal %80).
Diferansiyel Tanı: Yetişkin başlangıçlı Still hastalığı, ürtikaryal vaskülit, kriyoglobulinemi, hiper-IgD sendromu, MGUS, lenfoma. Anakinra’ya hızlı yanıt tanıyı destekler.
Schnitzler Sendromu’nun Tedavisi:
Kesin tedavi yoktur; semptom kontrolü ve komplikasyon önleme amaçlanır. IL-1 blokajı birincil tedavidir:
Birinci Basamak: Anakinra (IL-1 reseptör antagonisti, 100 mg/gün SC) – Saatler içinde tam remisyon sağlar, tanı testi olarak da kullanılır. Sürekli kullanım gereklidir (durunca relaps).
Alternatifler: Canakinumab veya rilonacept (IL-1β inhibitörleri) – Anakinra’ya yanıt yoksa. Rituximab (B-hücredepleyonu) nadir remisyon sağlar.
Semptomatik: NSAID’ler, kortikosteroidler (yüksek doz kısmi yanıt), antihistaminikler (etkisiz). Kolşisin, dapson kısmi fayda.
Takip: Her 3 ayda CBC, CRP; gammopati için standart MGUS izlem (yıllık). Amiloidoz/lenfoproliferasyon için erken tarama.
