Sarılık (İktel) nedir? Belirtileri, Tedavisi

Sarılık (İktel), kandaki bilirubin düzeyinin artması sonucu deri, göz ve mukozaların sarı renk alması durumudur. Bu sarı renge, sarı-turuncu safra pigmenti olan yüksek bir bilirubin seviyesi neden olur. Safra, karaciğer tarafından salgılanan sıvıdır. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasından oluşur.

Sarılık bir hastalık değil belirtidir. Birçok hastalık, sarılık belirtilerine neden olabilir. Örneğin, ana safra kanallarında taş olması sarılığa neden olabilir.

Nedenleri; 

Sarılığa neden olabilecek altta yatan durumlar şunlardır:

• Karaciğerin akut iltihabı; Bu, karaciğerin bilirubini konjuge etme ve salgılama yeteneğini bozarak birikmeye neden olabilir
• Safra kanalının iltihabı; Bu, safranın salgılanmasını ve bilirubinin çıkarılmasını önleyerek sarılıklara neden olabilir
• Safra kanalının tıkanması; Bu, karaciğerin bilirubini atmasını önler
• Hemolitik anemi; Büyük miktarlarda kırmızı kan hücresi parçalandığında bilirubin üretimi artar
• Gilbert sendromu; Bu, enzimlerin safra atılımını işleme yeteneğini bozan kalıtsal bir durumdur
• Kolestaz; Bu, karaciğerden safra akışını keser. Konjuge bilirubin içeren safra, atılacağı yerde karaciğerde kalır

Sarılığa neden olabilecek daha nadir durumlar şunlardır:

• Crigler-Najjar sendromu; Bu, bilirubinin işlenmesinden sorumlu spesifik enzimi bozan kalıtsal bir durumdur
• Dubin-Johnson sendromu; Bu, konjuge bilirubinin karaciğer hücrelerinden salgılanmasını önleyen kalıtsal bir kronik sarılık şeklidir
• Yalancı sarılık; Bu zararsız bir sarılık şeklidir. Cildin sararması fazla bilirubinden değil beta-karoten fazlalığından kaynaklanır. Yalancı sarılık genellikle aşırı miktarlarda havuç, kabak veya kavun yemekten kaynaklanır.

Belirtileri;

• Göz içi ve ciltte sarılık
• Kaşıntı
• Halsizlik/yorgunluk
• Koyulaşan idrar
• Açık renkli dışkı
• Karın ağrısı
• Kilo kaybı
• Ateş

Tanısı;

Sarılık, kandaki ya da idrardaki bilirubin miktarının ölçülmesi ile anlaşılır. Bilirubin seviyeleri desilitre başına miligram (mg/dL) olarak ölçülür. Yetişkinler ve büyük çocuklarda kandaki bilirubin seviyeleri 0,3 ile 0,6 mg/dL arasında olmalıdır. 37. haftadan sonra doğan bebeklerin yaklaşık yüzde 97’si 13 mg/dL’den daha az seviyelerde bilirubine sahiptir. Bundan daha yüksek seviyelere sahip olan hastalar, daha fazla araştırma için ilgili birimlere yönlendirilirler.

Tedavisi;

Sarılık genellikle yetişkinlerde tedavi gerektirmez (bebeklerde daha ciddi bir sorundur). Sarılık tedavisi, sarılık semptomlarından ziyade nedeni hedefler.

Anemiye bağlı sarılık, demir takviyeleri alarak veya daha fazla demir açısından zengin gıdalar yiyerek kandaki demir miktarını artırarak tedavi edilebilir. Demir takviyeleri reçetesiz olarak temin edilebilir.

Hepatite bağlı sarılık, antiviral veya steroid ilaçların kullanılmasını gerektirir. Doktorlar tıkanıklığın neden olduğu sarılığı tıkanıklığı cerrahi müdahale ile çıkararak tedavi edebilir. Sarılık bir ilacın kullanımından kaynaklanıyorsa, tedavi alternatif bir ilaca geçmeyi içerir.

Sarılık tedavilerinin bazı komplikasyonları/yan etkileri vardır.

• Kabızlık
• Şişkinlik
• Karın ağrısı
• Gaz
• Mide bulantısı
• Kusma
• İshaldir

Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.