Birleşmiş Milletler Raporu: Türkiye, Yüksek Su Stresi Yaşayan Ülkeler Arasında

Birleşmiş Milletler (BM) Su Kalkınma Raporu’na göre, Türkiye’yi yüksek su stresi yaşayan ülkeler arasında. Su stresi, bir ülkede kişi başına düşen yıllık su miktarı bin 700 metreküpün altına indiği takdirde yaşanıyor.

UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, “Su baskısı arttıkça, yerel ya da bölgesel çatışma riskleri de artar. UNESCO’nun mesajı açık: Barışı korumak istiyorsak, sadece su kaynaklarını muhafaza etmek için değil, bu alandaki bölgesel ve küresel iş birliğini artırmak için de süratle harekete geçmeliyiz” dedi.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO), 2024 BM Su Kalkınma Raporu’nu yayımladı. DW Türkçe’nin aktardığına göre; UNESCO’nun BM Su adına Dünya Su Günü vesilesiyle yayımladığı raporda “Asya ve Pasifik” bölgesinde yer verilen Türkiye, yüksek su stresi yaşayan ülkeler arasında sayıldı.

Raporda, “Söz konusu bölgede şu an yüksek su stresi yaşayan ülkeler Türkiye, Ermenistan, Özbekistan, Afganistan ve Nepal’i içeriyor” denildi. Aynı bölgedeki İran, Hindistan, Pakistan ve Türkmenistan’ın ise çok yüksek su stresi yaşayan ülkeler arasında bulunduğu belirtildi. Su stresi, bir ülkede kişi başına düşen yıllık su miktarı bin 700 metreküpün altına indiği takdirde yaşanıyor.

Su nedeniyle yaşanan gerilimlerin dünya genelinde çatışmaları artırdığı ifade edilen BM raporunda, barışın korunması için devletlere uluslararası iş birliği ve sınır ötesi anlaşmalar yapmaları yönünde çağrıda bulunuldu.

UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, “Su baskısı arttıkça, yerel ya da bölgesel çatışma riskleri de artar. UNESCO’nun mesajı açık: Barışı korumak istiyorsak, sadece su kaynaklarını muhafaza etmek için değil, bu alandaki bölgesel ve küresel iş birliğini artırmak için de süratle harekete geçmeliyiz” açıklamasında bulundu.

BM raporunda, dünya genelinde 2,2 milyar insanın güvenilir içme suyuna erişimi olmadığı, 3,5 milyar insanınsa güvenilir şekilde yönetilen sanitasyona erişiminin bulunmadığı ifade edildi.

Dünya genelinde her iki kişiden birinin, yılın birçok ayında su kıtlığı çektiğini belirten UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, “Ve dünyanın bazı kısımlarında bu su kıtlığı, istisnadan ziyade bir kaide hâline gelmiş durumda” diye ekledi.

“Böyle bir durumun sonuçlarını biliyoruz: Su kıtlıkları sadece jeopolitik gerilimlerin alevlerini körüklemekle kalmaz, temel haklara da bir bütün olarak tehdit oluşturur. Kadın ve kızların (toplumsal) pozisyonunu önemli ölçüde zayıflatmak gibi” uyarısında bulunan Azoulay, suya erişim ve su kaynaklarının korunmasının, toplumların hayati önemdeki “imtihanları” arasında yer aldığını ifade etti.

Azoulay, “Bu nedenle 2024 Dünya Su Günü’nün teması; eyleme geçmek, suyu sürdürülebilir şekilde yönetmek, gezegenemizle yeniden bağ kurmak ve nihayetinde barış inşa etmek için bir çağrı niteliğinde” dedi. BM tarafından 1993 yılında ilan edilen 22 Mart Dünya Su Günü bu yıl “Refah ve Huzur için Su” temasına odaklanıyor.

Paylaşın

Dünya Meteoroloji Örgütü: 2023 Yılında Sıcaklık Rekoru Kırıldı

Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) Genel Sekreteri Celeste Saulo, “2023’te yaşadıklarımız, özellikle de okyanuslardaki eşi görülmemiş ısınma, buzulların erimesi ve Antartika deniz buzunun kaybı çok endişe verici” dedi.

İnsanlık için mücadele edilmesi gereken en önemli sorunun gıda güvenliği ve biyolojik çeşitliliğin kaybı ile bağlantılı olan iklim krizi olduğunu vurgulayan Celeste Saulo, iklim değişikliğinden kaynaklanan tehlikelerin 2023 yılında da çok sayıda insanı göçe zorladığını da dile getirdi.

DW Türkçe’nin aktardığına göre; Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, iklim değişikliği konusunda gerek sıcaklıklardaki artış gerekse etkilerinde tüm alarm zillerinin çaldığını dile getirdi.

BM’ye bağlı Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) 2023 İklim Raporu’nu değerlendiren Guterres, bulguların geçen yıl Ocak ile Aralık ayları arasındaki dönemin hava sıcaklıklarının kayıt altına alınmasından bu yana dünya üzerinde en sıcak dönem olduğunu ortaya koyduğunu aktardı. Guterres, sanayi öncesi döneme kıyasla 2023 yılında ısı artışının küresel çapta 0,12’lik artı ya da eksi yanılma payı ile 1,45 arttığının tespit edildiğini dile belirtti.

2015 yılında uluslararası toplumun üzerinde mutabık kaldığı Paris İklim Anlaşması, küresel ısınmanın sanayi öncesi döneme göre 1,5 dereceyi aşmamasını öngörüyordu.

WMO raporuna göre sadece 2023 yılı bugüne dek kaydedilen en sıcak sene olmakla kalmadı, aynı zamanda son on yıllık dönem de yine bugüne dek görülen en sıcak on yıllık dönem olarak tarihe geçti.

WMO raporunda okyanuslarla ilgili de endişe verici durum aktarılıyor. Sıcak hava dalgalarının okyanuslardaki ekosisteme ve besin sistemine zarar verdiğine işaret edilen raporda, 2023 yılında okyanusların yüzde 90’ından fazla bir bölümünün yılın belli bir döneminde aşırı sıcak hava dalgası etkisine girdiği belirtildi.

Buzullarda yaşanan erime de yine tarihi boyutlara ulaşmış durumda. Raporda yer alan bu konuyla ilgili ilk veriler, 1950’lerden bu yana en büyük buzul kaybına işaret ediyor. Özellikle Kuzey Amerika’nın batısında ve Avrupa’daki buzullarda yaşanan büyük oranlı erime, söz konusu veride etkili olmuş durumda.

Deniz suyunun donması sonucu ortaya çıkan deniz buzunun Antartika’daki mevsimsel yayılımı da 2023 yılında yine hava sıcaklığı kayıtlarına başlandığı günden bu yana en düşük seviyede kaldı. Geçen sene oluşan deniz buzu, 2022’ye oranla yaklaşık bir milyon kilometrekare daha az bir alana yayılabildi.

“2023’te yaşadıklarımız, özellikle de okyanuslardaki eşi görülmemiş ısınma, buzulların erimesi ve Antartika deniz buzunun kaybı çok endişe verici” diyen WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, insanlık için mücadele edilmesi gereken en önemli sorunun gıda güvenliği ve biyolojik çeşitliliğin kaybı ile bağlantılı olan iklim krizi olduğunu vurguladı.

Saulo, iklim değişikliğinden kaynaklanan tehlikelerin 2023 yılında da çok sayıda insanı göçe zorladığını da dile getirdi.

Paylaşın

Dikkat Çeken Rapor: Türkiye’de Milyonlar Kirli Hava Soluyor

Hava Kalitesi İzleme Raporu’na göre, Türkiye’nin birçok kentinde hava kirliliği yaşanıyor. Türkiye’de havası en kirli illerin başında metreküpte 125 mikrogram ortalama değerle Kahramanmaraş geliyor.

Partiküler maddenin esas kaynakları fabrikalar, enerji tesisleri, yakma tesisleri, inşaat faaliyetleri, yangınlar ve rüzgâr olarak sıralanıyor. Partiküllerin boyutu aerodinamik çapları 2,5 mikrometreden (μm) küçük olanlar PM2,5 ve 10 mikrometreden küçük olanlar PM10 olarak tanımlanırken, bu partiküller solunum sisteminde depolanabiliyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 2023 yılına ait Hava Kalitesi İzleme Raporu’nu açıkladı.

DW Türkçe’den Pelin Ünker’in aktardığına göre; raporda Türkiye’de ölçüm yapılan istasyonların yarıdan fazlasında partikül madde kirleticisi (PM10) için ulusal limit değer aşıldığı belirtildi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) limit değeri açısından ise hava kalitesi iyi olan sadece 7 istasyon bulunuyor.

Bakanlığın verileri hava kalitesinde alarm zillerinin çaldığını gösterse de durum bundan da kötü olabilir.

Rapora göre mevcut 20 istasyonda hiç PM10 ölçümü yapılmazken, çalıştırılan istasyonların dörtte birinden yüzde 90’ın altında veri alındı. Hangi istasyonun kaç gün çalıştırıldığı ise bilinmiyor.

Partikül madde nedir?

Partiküler maddenin esas kaynakları fabrikalar, enerji tesisleri, yakma tesisleri, inşaat faaliyetleri, yangınlar ve rüzgâr olarak sıralanıyor. Partiküllerin boyutu aerodinamik çapları 2,5 mikrometreden (μm) küçük olanlar PM2,5 ve 10 mikrometreden küçük olanlar PM10 olarak tanımlanırken, bu partiküller solunum sisteminde depolanabiliyor.

Türkiye’de PM10 için yıllık ortalama limit değer bir metreküpte 40 mikrogram (µg m-3) iken Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bu değer 15.

Dünya Sağlık Örgütü, PM2,5 için ise yıllık ortalama metreküpte 5 mikrogram limit değer belirlerken, Türkiye’de bu partikül madde için Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirlenen herhangi bir ulusal limit bulunmuyor.

Çevre, Şehirlik ve İklim Değişikliği Bakanlığının Hava Kalitesi İzleme Raporu’na göre PM10 ölçülen 324 istasyonun 20’sinden veri alınamazken kalan 304 istasyonun 157’sinde yıllık ulusal limit değer aşıldı. 76 istasyondan ise yüzde 90’ın altında veri alınabildi.

Geçen yılın PM10 ölçümlerine göre Türkiye’de havası en kirli illerin başında metreküpte 125 mikrogram ortalama değerle Kahramanmaraş geliyor.

Paylaşın

İklim Krizi: Su Savaşları Çıkabilir

Avrupa Komisyonu’nun sızdırdığı iklim raporunda, “Üye ülkelerin kendi sınırlarında olmayan su kaynakları nedeniyle çatışmaya girme riski oluşabilir. Farklı sektörlerde su kaynaklarına erişimle ilgili rekabet artabilir” ifadelerine yer verildi.

Raporda, ayrıca iklim kriziyle birlikte Avrupa ülkelerinin, Batı Nil virüsü gibi salgın hastalıklarla mücadele etmek zorunda kalacağı fakat devletlerin buna hazırlıklı olmadığı bildirildi.

Avrupa Birliği’nin (AB) yürütme organı Avrupa Komisyonu’ndan sızdırılan rapor taslağında, gelecekte su kıtlığı nedeniyle üye ülkeler arasında savaşlar çıkabileceği bildirildi.

ABD’nin önde gelen gazetecilik kuruluşlarından Politico’nun çarşamba günkü haberine göre metinde, AB ülkelerinin iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı hazırlıksız olduğuna işaret edilirken, su kıtlığının sağlıktan enerjiye kadar birçok sektörü vuracağı belirtiliyor.

Bu durumun AB ülkeleri arasındaki gerginliği artırabileceğine dikkat çekilen metinde şu ifadelere yer veriliyor:

Söz konusu riskler çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Üye ülkelerin kendi sınırlarında olmayan su kaynakları nedeniyle çatışmaya girme riski oluşabilir. Farklı sektörlerde su kaynaklarına erişimle ilgili rekabet artabilir.

Komisyon raporunda, AB’nin gelecekte iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini daha fazla hissedeceği belirtilerek “kuraklık, sel, orman yangınları, hastalıklar, mahsul kıtlığı, sıcak kaynaklı ölümler ve altyapı hasarları gibi felaketlerle” karşı hazırlıklı olunması gerektiği vurgulanıyor.

İklim krizinin ekonomiye zararlarına da dikkat çekilen metinde, 2100’e kadar AB ekonomisinde yüzde 7 gelir kaybı yaşanabileceği öngörülüyor. Kıyı alanlarında yaşanacak sel felaketlerininse yıllık 1,6 trilyon euroluk zarara neden olabileceği tahmini ediliyor.

Çalışmada, 1980’den beri AB’de yaşanan kuraklık olaylarının toplamda yıllık 9 milyar euro, sel felaketlerininse 170 milyar euro zarara yol açtığı bilgisi de paylaşıldı.

Ayrıca iklim kriziyle birlikte Avrupa ülkelerinin, Batı Nil virüsü gibi salgın hastalıklarla mücadele etmek zorunda kalacağı fakat devletlerin buna hazırlıklı olmadığı bildirildi.

(Kaynak: Independent Türkçe)

Paylaşın

Küresel Sıcaklıklar Ocak Ayında Da Rekor Kırdı

İklim Değişikliği Servisi Copernicus, bilim insanlarının “insanlık için bir uyarı” nitelemesine atıfla, Dünya’nın son 12 ay boyunca sanayi öncesi dönemden 1,5 derece daha sıcak olduğunu açıkladı.

İklim bilimcilerine göre 2024 yılı, 1850-1900 dönemi için tahmin edilen ocak ayı ortalama sıcaklığına göre 1,66°C daha sıcak bir başlangıç yaptı. Bu da, ön-sanayi dönemi referans periyodu olarak kabul edilen zaman dilimindeki ocak ortalamasının üzerinde bir sıcaklık artışına işaret ediyor.

Avrupa Birliği’ne bağlı İklim Değişikliği Servisi Copernicus (C3S) tarafından yapılan ölçüm, “Ocak 2024″ün küresel ölçekte kayıtlara geçen en sıcak ocak ayı olduğunu ortaya koydu.

Copernicus’un uydu izleme sistemiyle yaptığı küresel yüzey hava ve deniz sıcaklıkları ve deniz buzu örtüsü ile hidrolojik değişkenlerde gözlemlenen değişikliklere ilişkin aylık iklim güncellemesi yayımlandı.

Euronews Türkçe’nin aktardığına göre, Ocak 2024’te ortalama yüzey hava sıcaklığı 13,14 derece olarak ölçüldü.

Söz konusu ölçümün ocak için 1991-2020 ortalamasının 0,70 derece, 2020’de kaydedilen bir önceki en sıcak ocak ayının da 0,12 derece üzerinde olduğu kaydedildi.

Açıklamada son 8 ayın üst üste kaydedilen en sıcak aylar olduğu belirtilerek, son 12 aydaki (Şubat 2023 – Ocak 2024) küresel ortalama sıcaklığın 1991-2020 ortalamasının 0,64 santigrat derece üzerinde ölçüldüğü belirtildi.

Copernicus’un açıklamasında, bilim insanlarının “insanlık için bir uyarı” nitelemesine atıfla, Dünya’nın son 12 ay boyunca sanayi öncesi dönemden 1,5 derece daha sıcak olduğu dile getirildi.

İklim bilimcilerine göre 2024 yılı, 1850-1900 dönemi için tahmin edilen ocak ayı ortalama sıcaklığına göre 1,66°C daha sıcak bir başlangıç yaptı. Bu da, ön-sanayi dönemi referans periyodu olarak kabul edilen zaman dilimindeki ocak ortalamasının üzerinde bir sıcaklık artışına işaret ediyor.

Avrupa Orta Vadeli Hava Tahmin Merkezinin (ECMWF) “ERA5” diye isimlendirilen küresel saatlik değerlendirme verileri, dünya genelindeki uydular, gemiler, uçaklar ve meteoroloji istasyonlarından alınan milyarlarca ölçüm kullanılarak yapılıyor.

Kuruluş son on iki aydaki (Şubat 2023 – Ocak 2024) küresel ortalama sıcaklığın, 1991-2020 ortalamasının 0,64C ve 1850-1900 sanayi öncesi ortalamasının 1,52C üzerinde, kayıtlardaki en yüksek sıcaklık olduğunu bildirdi.

C3S Direktör Yardımcısı Samantha Burgess, “2024 rekor kıran başka bir ayla başlıyor, sadece kayıtlardaki en sıcak ocak ayı değil, aynı zamanda sanayi öncesi döneminin 1,5C’nin üzerinde 12 aylık bir dönem yaşadık” diyor ve ekliyor: Sera gazı emisyonlarının hızla azaltılması küresel sıcaklık artışını durdurmanın tek yolu.

Öte yandan Avrupa’da geçen aya (Ocak 2024) ait sıcaklıklar, kuzey ve güney bölgelerde farklılık gösterdi. Örneğin İskandinav ülkelerinde 1991-2020 ortalamasının çok altında olan sıcaklıklar, güney ülkelerde bu ortalamanın çok üstünde seyretti.

Avrupa dışında, sıcaklıklar Kanada’nın doğusu, Afrika’nın kuzeybatısı, Orta Doğu ve Merkezi Asya’da ortalamanın oldukça üzerinde, Kanada’nın batısı, ABD’nin orta bölgeleri ile Sibirya’nın doğusunda ortalamanın altında kaldı.

El Nino hava olayı, ekvatoral Pasifik’te zayıflamaya başlasa da deniz hava sıcaklıkları genel olarak alışılmadık derecede yüksek bir seviyede kaldı.

Paylaşın

2023 Yılında Türkiye’de Aşırı Hava Olayları Yeni Bir Rekor Kırdı

Ekosfer Derneği Kampanyalar Direktörü Özgür Gürbüz, “Aşırı hava olayı sayısındaki ciddi yükseliş de bize iklim krizinin şiddetini artırdığını gösteriyor” dedi. Gürbüz, şiddeti ve sıklığı artan aşırı hava olaylarının iklim krizine karşı hazırlık yapmamış kentlerde daha büyük sorunlara yol açtığını belirtti.

Özgür Gürbüz, “Kentlerle ilgili planları yaparken iklim krizinin değiştirdiği meteorolojik koşulları dikkate almalı ve ona göre plan yapmalıyız. Ne iklim krizinin arkasına sığınarak altyapı eksikliklerini gizlemeye çalışmak doğru, ne de sadece altyapıyı sorumlu tutmak. Betona boğduğumuz kentleri yeniden planlamak zorundayız” ifadelerini kullandı.

İklim krizinin en belirgin göstergelerinden biri kabul edilen aşırı hava olaylarının sayısı ve şiddeti artmaya devam ediyor. 2023 yılı, kayda geçen 1475 aşırı hava olayıyla Türkiye’de tüm zamanların en çok aşırı hava olayı görülen yılı oldu. Bu sayı bir önceki yıl 1030, 2021’de ise 1024’tü. Türkiye’de aşırı hava olaylarının sayısı son altı yıldır sürekli artıyor.

Geçen yıl (2023) ise sadece sayı rekoru kırılmadı, bir yıl öncesine göre yüzde 45’i bulan artış oranıyla büyük bir sıçrama da yaşandı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, 2023 yılında aşırı hava olaylarının yüzde 38’ini şiddetli yağış ve seller oluşturdu. Şiddetli yağış ve selleri fırtına (yüzde 23) ve dolu (yüzde 16) olayları izledi.

Bianet’in aktardığına göre; Ekosfer Derneği Kampanyalar Direktörü Özgür Gürbüz, “İklim krizinin etkilerini her yıl en net bir şekilde aşırı hava olayları ile görüyoruz. 2023’e Adıyaman ve Şanlıurfa’da meydana gelen sel felaketleri, Çanakkale’de kenti tehdit eden orman yangını ve birçok bölgeyi etkileyen sıcak hava dalgaları ile kuraklıklar damgasını vurdu. Aşırı hava olayı sayısındaki ciddi yükseliş de bize iklim krizinin şiddetini artırdığını gösteriyor,” dedi.

Şiddeti ve sıklığı artan aşırı hava olaylarının iklim krizine karşı hazırlık yapmamış kentlerde daha büyük sorunlara yol açtığını belirten Gürbüz, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Kentlerle ilgili planları yaparken iklim krizinin değiştirdiği meteorolojik koşulları dikkate almalı ve ona göre plan yapmalıyız. Ne iklim krizinin arkasına sığınarak altyapı eksikliklerini gizlemeye çalışmak doğru, ne de sadece altyapıyı sorumlu tutmak. Betona boğduğumuz kentleri yeniden planlamak zorundayız. Bir yandan fosil yakıtlardan (petrol, kömür ve gaz) vazgeçerek iklim krizini durdurmalı bir yandan da mevcut değişikliklere ayak uyduracak dirençli yerleşim yerleri inşa etmeliyiz.”

Paylaşın

2023 Son 100 Bin Yıldaki En Sıcak Yıl Olabilir

Kömür, petrol ve gaz yakılmasından kaynaklanan CO2 emisyonlarının rekor seviyelere ulaştığı 2023, kayıtlardaki ve muhtemelen son 100 bin yıldaki en sıcak yıl olduğu açıklandı.

2023 yılında gezegen, insanların fosil yakıtları endüstriyel ölçekte yakmaya başladığı ve atmosfere karbondioksit pompaladığı 1850-1900 sanayi öncesi döneme göre 1,48 santigrat derece daha sıcaktı.

Ülkeler, 2015 Paris Anlaşması’nda küresel ısınmanın en ağır sonuçlarından kaçınmak için bu artışın 1,5 santigrat dereceyi (C) aşmasını engellemeye karar verdi.

Euronews Türkçe’nin aktardığına göre; Avrupa Birliği Kopernik İklim Değişikliği Servisi (C3S)  2023’ün kayıtlardaki ve muhtemelen 100 bin yıldaki en sıcak yılı olduğunu açıkladı.

Yıl içerisine iklim rekorlarının defalarca kırılmasının ardından bilim insanları yıl sonu için bu sonucun gelmesini bekliyordu. Haziran ayından bu yana her ay, önceki yıllardaki ilgili aya kıyasla dünyanın en sıcak ayı oldu.

C3S Direktörü Carlo Buontempo “Diğer çok sıcak yıllarla karşılaştırıldığında bile bu, iklim açısından çok istisnai bir yıl oldu,” dedi. C3S, 2023’ün 1850 yılına kadar uzanan küresel sıcaklık kayıtlarında en sıcak yıl olduğunu doğruladı.

Ağaç halkaları ve buzullardaki hava kabarcıkları gibi kaynaklardan elde edilen paleoklimatik veri kayıtları kontrol edildiğinde ise Buontempo, bunun “büyük olasılıkla” son 100 bin yılın en sıcak yılı olduğunu söyledi.

Ortalama olarak 2023 yılında gezegen, insanların fosil yakıtları endüstriyel ölçekte yakmaya başladığı ve atmosfere karbondioksit pompaladığı 1850-1900 sanayi öncesi döneme göre 1,48 santigrat derece daha sıcaktı.

Buontempo, geçen yılın bir önceki en sıcak yıl olan 2016’ya göre 0,17 derece daha sıcak olduğunu ve “dikkate değer” bir marjla rekoru kırdığını söyledi.

Ülkeler, 2015 Paris Anlaşması’nda küresel ısınmanın en ağır sonuçlarından kaçınmak için bu artışın 1,5 santigrat dereceyi (C) aşmasını engellemeye karar verdi. Bununla alakalı bir çok hükümet sert iklim hedefleri belirledi.

Buna rağmen karbondioksit (CO2) salımı yüksek kalmaya devam ediyor. Dünyada kömür, petrol ve gaz yakılmasından kaynaklanan CO2 emisyonları 2023’te rekor seviyelere ulaştı.

Paylaşın

İklim Değişikliği: Türkiye İçin Turizm Uyarısı

COP28 Turizm ve İklim Değişikliği Raporu’nun Türkiye ile ilgili bölümünde önemli uyarılar var. Türkiye’de ki turizm faaliyetlerinin küresel ısınma karşısında kırılgan olduğuna dikkat çekilen raporda, kısa ve orta vadede fırtına, sel, yangın ve sıcak hava dalgaları gibi aşırı olaylara, uzun vadede ise deniz seviyesindeki yükselmelere hazırlıklı olunması gerektiği dile getiriliyor.

İklim krizi ve turizm ilişkisini dünya çapında değerlendiren ilk kapsamlı çalışma olarak tanımlanan “Turizm ve İklim Değişikliği Durum Değerlendirmesi Raporu” COP 28 İklim Konferansı sırasında yayınlandı. Raporu hazırlayan uzmanlardan Doç. Dr. Cenk Demiroğlu turizm sektörünün günümüzde, doğrudan ve dolaylı olarak, küresel salımların yaklaşık yüzde 8 ila 10’undan sorumlu olduğunu aktardı.

Evrensel’den Özer Akdemir’in haberine göre; Artan iklim tehditlerinin, turizm ekonomisi ve iklim kırılganlığı nispeten yüksek olan Türkiye dahil birçok ülkede, turizme darbe vurmasının beklediğini belirten Demiroğlu, turizmi olumsuz etkilemesi beklenen en önemli unsurlar arasında aşırı sıcaklar ve artan yangınların olduğunu kaydetti.

Dünyanın en turistik 100 şehrinde riskli derecede sıcak günlerin 1950’lerden bu yana neredeyse yüzde 20 arttığını ifade eden Demiroğlu, bu artışın 2050’lere kadar ise yüzde 13 ila 18 daha artması beklendiğini dile getirdi.

Demiroğlu raporda yer alan önemli başlıklardan bazıları ile ilgili aktardığı notlar şöyle:

“İklim değişikliği nedeniyle deniz suyu seviyelerinde yaşanacak artış, özellikle kıyı turizmi açısından ciddi bir tehlike. Dünya Mirası Listesi’ndeki birçok yapı, deniz kıyısında yer alıyor. Listedeki 340 alanın analizi, bunların yarısından fazlasının yüzyıl sonunda kısmen veya tamamen sular altında kalma riski bulunduğunu ortaya koyuyor. Çalışmaya göre, Türkiye’deki kıyısal miras alanlarının ise yüzde 10’a kadar batma tehlikesi altında olduğu söylenebilir.

Kayak turizmi, alçak rakımlı bölgelerdeki ısınma ve kar yağışındaki azalmadan olumsuz etkileniyor; ileri seviyelerde karlama yapılan bölgelerde dahi kayak sezonu kısalıyor. Raporun bulgularına göre, 2050 yılında küresel ısınmanın kaç derece gerçekleşeceğine bağlı olarak, kayak sezonundaki ortalama kısalma yüzde 15 ile 22 arasında değişecek. Kayak sezonunun 2080 yılında bugüne kıyasla yüzde 20 ile 42 daha kısa olacağı tahmin ediliyor.

Maddi kayıpları sınırlandırmak için karlama uygulamalarının giderek daha fazla öne çıkacağı söylenebilir. Bugün dünyadaki altı bine yakın kayak alanının üçte birinde karlama yapılıyor. İklim değişikliğinin kar sezonu üzerindeki olumsuz etkisi arttıkça, bu tekniğin de yayılması bekleniyor.

Turizm salımlarının eşit olmayan dağılımı ve iklim tehlikelerinin potansiyel etkileri, iklim adaleti açısından da önemli sonuçlar doğuruyor. Turizm – ve özellikle uzun mesafe, uluslararası seyahatlerle ilgili yapılan çalışmalar, dünya nüfusunun yüzde 90’ının her sene uçağa binmediğini gösteriyor.

Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi’nin yeni bir raporuna göre, 2010 ve 2019 yılları arasında turizm kaynaklı salımlar yüzde 2,5 arttı. Böylelikle, küresel salımların yüzde 1,3’lük artışını geride bırakmış oldu.

Küresel turizm salımları ağırlıklı olarak yüksek gelirli dış pazarlarda yoğunlaşıyor. Örneğin uluslararası uçuşların yüzde 50’si Avrupa’ya varıyor. Az gelişmiş ülkeler için ise bu oran – küresel nüfusun yüzde 12’sini oluşturmalarına rağmen – yalnızca yüzde 1,7.

Hava yolculuğu ve kruvaziyer turizmi de 2030 salım azaltma hedeflerine ulaşamayacak. Hava yolculuğu, küresel turizmin ciddi salım azaltımlarını gerçekleştirebilmesi konusunda en zorlu bileşen olmaya devam ediyor. 2019 yılı verilerine göre, yolculukların yalnızca dörtte biri hava yoluyla gerçekleşse de, hava ulaşımı tüm turizm ulaşım salımlarının dörtte üçünden sorumlu.”

Paylaşın

COP28 Ülkeleri ‘Geçiş’ İçin İlk İklim Anlaşmasını Kabul Etti

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28. Taraflar Konferansı (COP28) kapsamında Dubai’de bir araya gelen devletler, fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısı yapan anlaşmayı onayladı.

Haber Merkezi / Anlaşma metninde konferans katılımcılarının birçoğunun talep ettiği gibi, ülkelere enerji sistemlerinde fosil yakıtların kullanımından uzaklaşmaları çağrısında bulunuluyor. Metin, sıcaklık artışlarını 1.5C ile sınırlandırılması için derin, hızlı ve sürekli azaltımlara ihtiyaç olduğunu kabul ediyor.

Henüz taslak halindeki anlaşma özellikle “enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan adil, düzenli ve hakkaniyetli bir şekilde uzaklaşılması… böylece bilime uygun olarak 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşılması” çağrısında bulunuyor.

Ayrıca 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kapasitesinin küresel olarak üç katına çıkarılması, kömürün azaltılmasına yönelik çabaların hızlandırılması ve karbondan arındırılması zor endüstrileri temizleyebilecek karbon yakalama ve depolama gibi teknolojilerin hızlandırılması çağrısı yapıyor.

Daha önceki hiçbir iklim zirvesinde ülkeler petrol, gaz ve kömürden uzaklaşmak konusunda anlaşmaya varamamıştı. Fosil yakıtlar, iklim değişikliğinin akla gelen ilk sebeplerden biri olsa da bugüne kadarki iklim konferanslarının anlaşma metinlerinde nadiren bahsedildi.

COP28 kapsamında 100’den fazla ülke petrol, gaz ve kömür kullanımının “aşamalı olarak kaldırılması” yönünde güçlü bir dil kullanılması için yoğun lobi faaliyetleri yürüttü.

Ancak bu ülkeler, dünyanın belirli yakıtların kullanımını tamamen bitirmeden emisyonları azaltabileceğini savunan Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC grubu ülkelerinin güçlü muhalefetiyle karşılaştı. Taraflar arasındaki mücadele, çarşamba günü zirvenin uzatmalara gitmesine neden oldu.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) bütçesine ait petrol şirketi ADNOC’un da başkanı olan COP28 Başkanı Sultan Ahmet El Cebir, 200’den fazla ülkenin üzerinde anlaşmasının sonuç bildirgesinin 1,5 derece küresel ile sınırlandırılması hedefini tutturabilmek için “tarihi bir önlem paketi” olduğunu belirtti.

“Bu uygun, dengeli ve iklim önlemlerini hızlandırma yönünde tarihi bir paket. Bu bir BAE uzlaşması” diyen Cabbar, ilk kez bir BM İklim Konferansı’nda fosil yakıtlara ilişkin karar alındığını söyledi.

BM Genel Sekreteri Antoio Guterres de BM ülkelerinin fosil yakıtlardan uzaklaşmanın uyumlulukla karşılandığını ifade etti. Guterres, “Bilimimizin küresel ısınmanın 1,5 derece ile sınırlandırılması hedefine fosil yakıtları terk etmeden ulaşamayacağımız söylüyor. Ancak, COP28’de giderek büyüyen genişleyen bir destek tarafından da kabul edildi” dedi.

Avrupa Komisyonu’nun İklim Kriziyle Mücadeleden Sorumlu Üyesi Wopke Hoekstra, anlaşma taslak halindeyken basın mensuplarına yaptığı açıklamada anlaşmanın “gerçekten önemli olabileceğini” söyledi.

Hoekstra, bir COP metninde ilk kez fosil yakıtlardan bahsedildiğine atıfta bulunarak, “30 yıldır ilk defa fosil yakıtların sonunun başlangıcına ulaşabiliriz” dedi. Hoekstra, planın, küresel ısınmayı hayati önem taşıyan 1,5C hedefiyle sınırlandırma amacını güvence altına alma yönünde “çok önemli bir adımı” temsil ettiğini söyledi.

Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide anlaşmayla ilgili “Dünya ilk kez fosil yakıtlardan uzaklaşılması gerektiği konusunda bu kadar net bir metin etrafında birleşiyor. Bu durum, odadaki fil gibiydi. Meseleye nihayet doğrudan değinildi.” diye konuştu.

Uluslararası İklim Eylem Ağı (CAN) konuyla ilgili basın açıklamasında, sivil toplumun çalışmalarının katkısıyla ilk kez fosil yakıt çağının bitişine dair bir işaret verildiğini vurguladı.

CAN, buna karşın, “fosil yakıtlardan uzaklaşma yolu en başından risk altında çünkü bu enerji geçişinin nasıl fonlanacağı ve tarihsel sorumluluğu olanların küresel Güney’deki kırılgan insanlar ve ülkeler için adalet ve eşitliği güvence altına almakta neleri üstleneceği üzerinde bir uzlaşı yok” uyarısında bulundu.

Açıklamada, “Finansman eksikliği ve anlaşmada yer alan yanlış çözüm boşlukları, fosil yakıt endüstrisine fosil yakıtlardan tam anlamıyla uzaklaşmayı engellemek için açık kapı olamaz.” ifadeleri yer aldı.

Paylaşın

2023 Kaydedilen ‘En Sıcak Yıl’ Olma Yolunda

Haziran ayından sonraki her ay, tarihteki kaydedilen en sıcak ay olurken, Avrupa Birliği Kopernik İklim Değişikliği Servisi, 2023 yılının tarihte kaydedilen en sıcak yılı olma yolunda ilerlediğini açıkladı.

Euronews Türkçe’nin aktardığına göre; Kopernik İklim Değişikliği Servisi, bu yılki küresel sıcaklığın sanayi öncesi seviyelere göre 1,4 santigrat dereceden fazla daha sıcak olacağını vurguladı.

Dünya’da kasım, üst üste rekor kırılan altıncı ay oldu: ortalama günlük sıcaklık 14,22 santigrat derece ile 2020’nin rekorunu 0,32 derece aştı.

Avrupa Birliği Kopernik İklim Değişikliği Servisi, bu verilere göre 2023’ün tarihin en sıcak yılı olma yolunda ilerlediğini kaydetti.

Kopernik İklim Değişikliği Servisi’nin Direktör Yardımcısı Samantha Burgess, “Arka arkaya altı ay ve iki mevsim için yeni rekorlar kırıldı. Bu olağanüstü kasım ayı, 2023’ün kayıtların tutulmaya başlamasından bu yana en sıcak yıl olacağı anlamına geliyor,” dedi.

Burgess, dünya atmosfere sera gazı salmaya devam ettiği sürece havanın daha da ısınacağını, bunun da “yıkıcı sel, yangın, sıcak hava dalgaları ve kuraklığın devam edeceği anlamına geldiğini” söyledi.

Kopernik, kuzeydeki sonbaharın aynı zamanda dünyanın şimdiye kadar kaydedilen en sıcak sonbahar olduğunu hesapladı.

Bonn merkezli enstitü ayrıca ocak ve kasım ayları arasında ortalama sıcaklığın sanayi öncesi dönemde kaydedilen ortalamaların 1,46 derece üzerinde ve şimdiye kadar rekorun yaşandığı 2016 yılının 0,13 derece üzerinde olduğunu bildirdi.

2015 Paris iklim anlaşması, küresel ısınmayı uzun vadede sanayi öncesi zamanların 1,5 derece üzerinde sınırlama hedefini belirledi.

Bilim insanları, art arda kaydedilen en sıcak altı ayın arkasındaki güçlerden birinin kömür, petrol ve gazın yakılmasından kaynaklanan insan kaynaklı iklim değişikliği olduğunu belirtiyor.

Burgess, “Fosil yakıtlara bağımlılığımız konusunda bir şeyler yapmazsak, 2023’ün gelecekte soğuk bir yıl olması çok muhtemel” diye konuştu.

Dubai’deki Birleşmiş Milletler iklim konferansında yaklaşık iki haftadır bir araya gelen diplomatlar, bilim insanları, aktivistler, ısınmayı bu seviyelerle sınırlandırmanın yollarını bulmaya çalışıyor.

Çarşamba günkü oturumlar, elektrikli araç şarj altyapısının oluşturulması ve kentsel yük taşımacılığının karbonsuzlaştırılması konulu panellerle karbondioksit emisyonlarında ikinci sırada yer alan ulaştırma sektörüne odaklanacak.

Bazı ülkelerde elektrikli araçların hızla yaygınlaşmasına rağmen, Uluslararası Enerji Ajansı’na göre ulaştırma sektöründe kullanılan enerjinin yaklaşık yüzde 91’ini hala petrol oluşturuyor.

Bilim insanları, dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin verdiği sözler ve aldıkları önlemlere rağmen Dünya’nın sanayi öncesi döneme göre 2,7 ila 2,9 santigrat derece daha fazla ısınma yolunda ilerlediğini bildiriyor.

Kopernik kayıtları 1940’a, Amerika Birleşik Devletleri’nin hesapladığı kayıtlar ise 1850’ye kadar uzanıyor.

Paylaşın