İran’dan Nobel Barış Ödülü Tepkisi: Siyasi Bir Hamle

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, 2023 Nobel Barış Ödülü’ne İran’da tutuklu bulunan insan hakları aktivisti Nergis Muhammedi’ye verilmesini kınayarak, bunun “siyasi bir hamle” olduğunu söyledi.

Nasır Kenani, açıklamasının devamında, “Nobel Barış Komitesi’nin eylemi, bazı Avrupalı hükümetlerin müdahaleci ve İran karşıtı politikaları doğrultusunda siyasi bir hamle” dedi.

Öte yandan Muhammedi’nin ailesi ödülün açıklanması sonrasında Instagram’da yaptığı paylaşımda “İran’ın özgürlüğü için verilen mücadelede tarihi ve önemli bir an” olarak değerlendirdi.

İran hükümeti, 2023 Nobel Barış Ödülü’ne İran’da tutuklu bulunan insan hakları aktivisti Nergis Muhammedi’nin layık görülmesini kınayan bir açıklama yaptı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, Muhammedi’nin Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmesini “siyasi bir hamle” olarak nitelendirdi. Kenani, “Nobel Barış Komitesi’nin eylemi, bazı Avrupalı hükümetlerin müdahaleci ve İran karşıtı politikaları doğrultusunda siyasi bir hamle” dedi.

“Nobel Barış Komitesi, defalarca yasaları ihlal eden ve suç teşkil eden eylemlerde bulunarak hüküm giyen bir kişiye ödül verdi” ifadelerini kullanan Kenani, “Taraflı ve siyasi amaçlı olan bu eylemi kınıyoruz” şeklinde konuştu.

Norveç Nobel Komitesi, Nobel Barış Ödülü’ne Nergis Muhammedi’nin layık görüldüğünü duyururken, Muhammedi’nin “İran’da kadınlara yönelik baskıya ve sistematik ayrımcılığa karşı verdiği mücadele”ye vurgu yaptı.

Muhammedi’nin ailesi ödülün açıklanması sonrasında sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda “İran’ın özgürlüğü için verilen mücadelede tarihi ve önemli bir an” olarak değerlendirdi.

Muhammedi’nin Fransa’da sürgünde yaşayan oğlu da annesinin bu ödüle layık görülmesinden dolayı “çok gururlu” ve “çok mutlu” olduğunu belirterek, bunun “İran halkı için bir ödül” olduğunu söyledi. Muhammedi’nin 17 yaşındaki oğlu sekiz yıldır annesini görmediğini de sözlerine ekledi.

İran’da “ulusal güvenliğe karşı eylem”, “rejime karşı propaganda” gibi değişik nedenlerle değişik dönemlerde hapis cezalarına çarptırılan insan hakları savunucusu Muhammedi, 2011’de 6 yıl hapse mahkum edilmiş, Temmuz 2012’de serbest bırakılmış, 2015’te yeniden tutuklanmıştı.

Muhammedi, son olarak 2022 yılında görülen davada beş dakika süren duruşma sonrasında 8 yıl hapis ve 70 kırbaç cezasına mahkum edilmişti.

(Kaynak: DW Türkçe)

Paylaşın

2023 Nobel Barış Ödülü İranlı Kadın Hakları Savunucusu Nergis Muhammedi’ye Verildi

Bilim, edebiyat ve barış gibi alanlarda ilerlemeye katkı sağlayan kişilere verilen Nobel Ödülleri’nden 2023 Nobel Barış Ödülü, İran’da kadınlara yönelik baskıya karşı mücadele eden tutuklu aktivist Nergis Muhammedi’ye verildi. 

Haber Merkezi / Norveç Nobel Komitesi tarafından yapılan açıklamada, “2023 Nobel Barış Ödülü’nü İran’da kadınlara yönelik baskıya karşı verdiği  ve herkes için insan hakları ve özgürlüğü teşvik etmek için verdiği mücadele nedeniyle Nergis Muhammedi’ye verilmiştir.” denildi.

2022 Nobel Barış Ödülü’ne insan hakları savunucusu Ales Bialiatski ile insan hakları örgütleri Memorial ve Center for Civil Libertie’s layık görülmüştü. Nobel Barış Ödülü 2021’de Rus gazeteci Dimitri Muratov ve Filipinli gazeteci Maria Ressa’ya verilmişti.

1901 ve 2021 yılları arasında 102 Nobel Barış Ödülü sahibini bulurken bunların 25’i kurumlara verildi. Kurum sayısı bu seneki ödülle 27’ye yükseldi. Şu ana kadar 2 barış ödülü, üç kişi arasında paylaştırıldı. Bu seneki ödülle birlikte bu sayı 3’e yükseldi.

Nobel Barış Ödülü’nü bugüne kadar reddeden bir kişi oldu. Eski ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ile 1973 Paris Antlaşması’nı imzaladığı için Barış Ödülü’nü paylaşan Vietnamlı politikacı Le Duc Tho, ödülü almayı reddetmişti. Nobel Barış Ödülü şu ana kadar 18 kadına verildi.

Nobel ödüllerinin açıklanmasının ardından ödüller 10 Aralık’ta düzenlenecek törende İsveç Kralı tarafından sahiplerine takdim edilecek. Dinamitin mucidi olan iş insanı Alfreed Nobel’in vasiyeti üzerine 1901’den beri verilmeye başlanan ödüller bilim, edebiyat ve barış gibi alanlarda ilerlemeye katkı sağlayan kişilere sunuluyor.

Nergis Muhammedi kimdir?

Muhammedi, kadın hakları ve idam cezasının kaldırılması için kampanya yürüten İran’ın önde gelen insan hakları aktivistleri arasında yer alıyor.

Bununla birlikte, Front Line Defenders hak örgütüne göre şu anda Muhammedi, Tahran’daki Evin Cezaevi’nde yaklaşık 12 yıl hapis cezasına çarptırılmış durumda bulunuyor. Muhammedi’ya yöneltilen suçlamalar arasında devlete karşı propaganda yapmak da var.

Muhammedi aynı zamanda, 2003 Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi tarafından yönetilen bir sivil toplum kuruluşu olan İnsan Hakları Savunucuları Merkezi’nin başkan yardımcısı olarak görev yapıyor.

Öte yandan Muhammedi, 122 yıllık ödülü kazanan 19. kadın ve 2021’de Filipinli Maria Ressa’nın Rus Dmitry Muratov ile birlikte ödülü kazanmasından bu yana ilk kadın oldu.

Paylaşın

Nobel Barış Ödülü Şirin Ebadi: İran’da Rejim Çökecek

İranlı Nobel Barış Ödülü sahibi insan hakları savunucusu Şirin Ebadi, ‘tesettüre uygun olmayan’ giyimi gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden Mahsa Amini’nin ölümü sonrası başlayan protestoları “geri dönüşü olmayan bir devrimci süreci” olarak nitelendirdi ve ekledi: Rejim çökecek.

İranlı insan hakları savunucusu Şirin Ebadi, 22 yaşındaki Kürt kadın Mahsa Jîna Amini’nin polis gözaltısında ölümünün “rejimin çöküşüne yol açacak, geri dönüşü olmayan bir devrimci süreci” tetiklediğini söyledi.

İnsan hakları alanındaki faaliyetlerinden ötürü 2003 yılında Nobel Barış Ödülü’nü kazanan ve 2009’dan bu yana Londra’da sürgünde yaşayan Ebadi, “Devrim süreci, nihai hedefine ulaşıncaya kadar durmayacak bir tren gibi” ifadesini kullandı.

Euronews’in Reuters’tan aktadığına göre Ebadi, devletin ölümcül şiddet kullanmasının sıradan İranlıların din adamlarına karşı duyduğu öfkeyi daha da derinleştireceğini zira taleplerinin giderilmediğini söyledi.

Ebadi, “Protestolar farklı bir şekil aldı ama sona ermedi” değerlendirmesinde bulundu.

‘Batı, Tahran’daki büyükelçilerini geri çekmeli’

Mevcut yönetimin “iktidardan uzaklaştırılması” için Batı’nın Tahran’daki büyükelçilerini geri çekerek İran’la siyasi bağlarını azaltmak gibi “pratik adımlar” atması gerektiğini belirten yazar, avukat ve hak savunucusu Ebadi, ilaveten nükleer anlaşma dahil yönetimle herhangi bir anlaşmaya varmaktan kaçınılması gerektiğini sözlerine ekledi.

Ülkede 1979’da gerçekleştirilen İslam Devrimi’nden bu yana ülkeyi yöneten din adamlarını sert bir dille eleştiren Ebadi, hükümet karşıtı gösterilerin en güçlü ve açık sözlü destekçilerinden biri olarak öne çıktı.

Ayrıca Ebadi, “Mevcut protesto dalgasının müesses nizamın meşruiyetine karşı şimdiye kadarki en cesur meydan okuma olduğuna inandığını” dile getirdi.

Paylaşın

Nobel Barış Ödülü 103,5 Milyon Dolara Satıldı

Gazeteci Dmitri Muratov, Nobel Barış Ödülü’nü açık artırmada 103,5 milyon dolara sattı. Bağımsız Novaya Gazeta’nın genel yayın yönetmeni Muratov, altın madalyasının satışından elde edilen gelirin tamamının, savaş nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan Ukraynalı çocuklara yardım için kullanılacağını söyledi.

Rus gazeteci Dimitri Muratov, Ekim 2021’de kazandığı Nobel Nobel Barış Ödülü madalyasının satışından elde edeceği parayı Ukrayna’daki savaş nedeniyle evlerinden olan çocuklara yardım edilmesi için Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’na (UNICEF) bağışlayacağını duyurmuştu.

Açık artırmanın sona ermesinden dakikalar sonra UNICEF’ten müzayede evine yapılan bildirimde söz konusu paranın bu kuruluşa ulaştığı belirtildi.

Alıcının kimliğini açıklamayan New York’taki Heritage Auctions müzayede evi, teklifin telefonla yapıldığını ve bir vekil üzerinden iletildiğini duyurdu. Ancak verilen 103,5 milyon dolarlık teklifin 100 milyon İsviçre frankına tekabül etmesi, Nobel madalyasını satın alan kişinin Avrupa’dan olduğu izlenimi uyandırıyor.

Daha önce bir Nobel madalyasına ödenen en büyük meblağ 4,76 milyon dolardı. DNA’nın yapısı keşfeden bilim insanlarından James Watson bu çalışmasından dolayı kazandığı Nobel ödülünü 2014 yılında satmıştı.

Şaşırtan teklif

Yaklaşık üç hafta süren ve 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü’nde sonlanan açık artırmanın ardından açıklamada bulunan Muratov, “Büyük bir dayanışma olacağını umuyordum ama bu kadarını beklemiyordum” dedi.

Müzayede evi yetkilisi Joshua Benesh de sabah saatlerinde 550 bin dolar seviyesinde olan en yüksek teklifin 100 milyon doların üzerine çıkmasından duyduğu şaşkınlığı, “Buna inanamıyorum. Dehşete kapılmış durumdayım. Şahsen ben çok şaşkınım. Afalladım. Gerçekten ne olduğunu bilmiyorum” sözleriyle dile getirdi.

23 ayar altından yapılan 175 gramlık madalya, eritildiğinde yaklaşık 10 bin dolar ediyor. Muratov daha önce madalyayla birlikte kazandığı 500 bin dolarlık nakit para ödülünü de yardım derneklerine bağışladığını duyurmuştu.

Muratov, Rusya’da Devlet Başkanı Vladimir Putin’in politikalarını eleştiren yayınlar yapan ve geçen Mart ayında hükümet baskısı sonucu kapanan bağımsız gazete Novaya Gazeta’nın genel yayın yönetmeniydi.

Muratov, 2021 Nobel Barış Ödülü’nü Filipinli gazeteci Maria Ressa ile paylaşmıştı. Ayrı ayrı madalya alan her iki gazeteci de ülkelerinde hükümet baskısına ve aldıkları ölüm tehditlerine rağmen ifade özgürlüğünün korunması için verdikleri mücadeleden ötürü ödüle layık görülmüştü.

Nobel Komitesi, Muratov’un ifade özgürlüğünü savunduğu için bu ödüle layık görüldüğünü açıklamıştı. Yolsuzluk, seçim hilesi ve kanunsuz tutuklamalara yönelik haberleriyle öne çıkan Novaya Gazeta, Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale başlamasının hemen ardından Mart ayında faaliyetlerini askıya almıştı.

Asetonlu boyayla saldırıya uğramıştı

Gazetenin faaliyetlerini askıya alma kararı, Kremlin’in Rusya’nın Ukrayna’daki askeri eylemlerini “savaş” olarak niteleyen yayın organlarının kapatılabileceği ya da para cezasına çarptırılabileceği açıklamasından sonra alınmıştı.

Kremlin, Ukrayna’daki savaş için “özel askeri operasyon” ifadesini kullanıyor. Nisan’da Moskova’da bir trende Muratov’un yüzüne asetonlu kırmızı boya atılmıştı. Erkek saldırgan “Muratov, bu evlatlarımız için” diye bağırmıştı.

Muratov, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra; 1993’te yayın hayatına atılan Novaya Gazeta’nın kurucuları arasında yer alıyor. 2000 yılından beri gazetenin altı muhabiri ya da Novaya Gazeta’ya yazı yazan altı kişi öldürüldü. 2006’da öldürülen araştırmacı gazeteci Anna Politkovskaya da bu gazetede çalışıyordu.

Paylaşın

Volodimir Zelenski, Nobel Barış Ödülü’ne Aday Gösterildi

Bir grup Avrupalı ​​politikacı, Nobel Barış Ödülü’ne Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski’yi aday gösterdi. Barış Ödülü için bu yıl 251 kişi ile 92 kuruluştan oluşan 343 aday gösterilmişti.

Avrupa Parlamentosuna dahil politikacılar 31 Ocak’ta süresi biten adaylık sürecinin 31 Mart’a kadar uzatılması için Nobel Komitesi’ne bir mektup gönderdi.

Hollanda, İngiltere, Almanya, İsveç, Estonya, Romanya, Slovakya, Bulgaristan’dan 36 politikacı imzaladığı mektupta ödülün Ukrayna haklı için Zelenski’ye verilmesi gerektiğini savundu.

Politikacılar mektupta, Rusya’ya karşı sürmekte olan savaşın ortasında Ukrayna’nın cesaretini övdü ve Zelenski’nin adaylığının Ukrayna halkına verilen desteği simgeleyeceğini belirtti.

Süresi biten adaylık süreci için “prosedürden bir kopuş olduğunun farkında olduklarını” belirten politikacılar mektupta şöyle dedi:

“Tarihsel olarak benzeri görülmemiş olayların ışığında, Nobel Barış Ödülü Komitesini, Nobel Barış Ödülü için 2022 adaylık prosedürünü yeniden açmaya ve yeniden gözden geçirmeye saygıyla çağırıyoruz.”

Mektupta imzası bulunan politikacılar arasında Estonya eski Başbakanı Andrus Ansip, Belçika eski Başbakanı Guy Verhofstadt, Hollanda eski Dışişleri Bakanları Bernard Bot, Bert Koenders ve Maxime Verhagen gibi isimler var.

Nobel Komitesi daha önce aday başvuru süresini hiç uzatmamıştı. Barış Ödülü için bu yıl 251 kişi ile 92 kuruluştan oluşan 343 aday gösterilmişti.

Paylaşın