Başkomutan Mustafa Kemal Atatürk’ün, 31 Ağustos 1922 günü muharebe alanını dolaştıktan sonra İsmet Paşa ve Fevzi Paşa ile Çalköy’de yıkık bir evin avlusunda, kırık bir kağnı üzerinde son durum değerlendirmesini yaptıkları anı sembolize eder. Anıt 2007 yılında yaptırılmıştır.

• Kütahya: Lajos Kossuth Müzesi

Mustafa Kemal Atatürk; 30 Ağustos 1924’te Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı temel atma törenindeki konuşmasından sonra ise o günü şöyle anlatmıştır:

“Efendiler, Ağustos’un otuz birinci günü takriben zevalde idi ki, yine bu Çalköyü’nde, yıkık bir evin avlusu içinde İsmet Paşa ve Fevzi Paşa ile buluştuk. Kırık Kağnı arabalarının döşeme ve oklarına ilişerek bundan sonraki vaziyeti mütalaa ettik. Kazandığımız Meydan Muharebesi’nin bütün seferi hitama erdirebilecek bir azamet ve ehemmiyette olduğunda ittifak ettik. Şimdi Bursa istikametinde çekilen düşman kuvvetlerini mahvetmekle beraber bütün ordu-yı asli ile bila-aram İzmir’e yürüyecektik.” İfadesini kullanır.

• Kütahya: Çini Müzesi

Başkomutan Mustafa Kemal Atatürk 30 Ağustos 1922 de Zafertepeçalköy’ü ziyaretinde şu konuşmayı yapmış ve yaptığı bu konuşma anıt duvarına işlenmiştir.

“Efendiler.
Tıpkı bu gün gibi
1922 yılı 30 Ağustos günü saat ikide
Şimdi hep beraber bulunduğumuz
Bu noktaya gelmiştim.
Şu gördüğünüz Çalköyü
Alevler ve dumanlar içinde yanıyordu.
Arkadaşlar! Haritada gördüğüm şey şuydu ki
Ordularımız düşmanın önemli kuvvetini
Kuzeyden,güneyden ve batıdan kuşatmaya
Uygun bir durum almış bulunuyordu.
Hemen Fevzi ve İsmet Paşaları çağırttım
Durumu bir daha düşündük ve karar verdik ki
Türk’ün kurtuluş güneşi 30 Ağustos sabahı
Ufuktan tüm parlaklığı ile doğacaktır.”