Akrep sokması hakkında bilmeniz gereken her şey

Akrep sokması sonrası hissettiğiniz acı anlık ve aşırıdır. Yaklaşık beş dakika içinde ilk belirtiler olan şişlik ve kızarıklık ortaya çıkacaktır. Sokmanın daha şiddetli semptomlar ortaya çıkacaksa, buda yaklaşık bir saat içinde kendini hissetirecektir.

Dünyada tahminen 1500 akrep türü vardır ve bunlardan sadece 30 tanesi ölümcül olabilecek kadar zehirli zehir üretir. Akrepler, araknid ailesine ait yırtıcı yaratıklardır. Sekiz bacakları vardır ve kıskaçlara benzeyen kavrama pedipalpleri ve dar, parçalı kuyrukları ile tanınabilirler. Bu kuyruk genellikle bir akrebin sırtı üzerinde öne doğru eğimli olarak taşınır ve bir iğne ile biter.

Akrep sokması nasıl tedavi edilir?

Akrep sokmalarının çoğu tedavi gerektirmez, ancak bir önlem olarak doktorunuzu görmek iyi bir fikir olabilir. Belirtiler şiddetliyse, hastanede bakım almanız gerekebilir. Yüksek tansiyon, ağrı ve ajitasyonu tedavi etmek için kas spazmları ve intravenöz (IV) ilaçlar yaşıyorsanız sakinleştirici almanız gerekebilir.

Akrep panzehiri bazen yan etkileri ve maliyeti ile ilgili endişeler nedeniyle dikkatle kullanılır (Anascorp antivenomunun geliştirilmesiyle olumsuz etkiler azaltılmış olsa da).

Antivenom, semptomlar gelişmeden önce verilirse en etkilidir, bu nedenle, tıbbi bakıma erişimin sınırlı olduğu, akreplerin bulunduğu bölgelerde, uzak kırsaldaki acil servislerde görülen çocuklar, genellikle önleyici bir önlem olarak panzehirle tedavi edilir. Belirtileriniz çok şiddetliyse doktorunuz panzehiri de önerebilir.

Tedaviniz, doktorunuzun zehirin kendisinin etkilerinden ziyade belirtilerinizin alerjik bir reaksiyondan kaynaklandığına karar verip vermediğine ve bu belirtilerin ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olacaktır.

Akrep sokmalarının belirtileri ve yan etkileri;

Akrep sokmalarının çoğu, yalnızca sokma bölgesinde sıcaklık ve ağrı gibi lokal semptomlara neden olur. Şişlik veya kızarıklık görünmese bile semptomlar aşırı derecede şiddetli olabilir.

Sokma yerindeki semptomlar;

  • Şiddetli ağrı
  • Sokma çevresinde karıncalanma ve uyuşma
  • Sokulan yerin etrafında şişlik

Zehrin yaygın etkileriyle ilgili semptomlar;

  • Nefes almada zorluk
  • Kas atma veya seğirme
  • Boyun, baş ve gözlerin alışılmadık hareketleri
  • Salya
  • Terlemek
  • Mide bulantısı
  • Kusma
  • Yüksek tansiyon
  • Hızlandırılmış kalp atış hızı veya düzensiz kalp atışı
  • Huzursuzluk, heyecanlanma veya teselli edilemez ağlama

Daha önce akrepler tarafından sokulmuş kişilerin sonraki bir sokmaya karşı alerjik reaksiyon göstermesi de mümkündür. Bazen anafilaksi adı verilen yaşamı tehdit eden bir duruma neden olacak kadar şiddetlidir . Bu vakalardaki semptomlar, arı sokmalarının neden olduğu anafilaksi semptomlarına benzer ve solunum güçlüğü, kurdeşen, bulantı ve kusmayı içerebilir.

Komplikasyonlar ve ilişkili durumlar;

Yaşlı yetişkinler ve çocuklar, tedavi edilmemiş zehirli bir akrep ısırığından ölme olasılığı en yüksek olanlardır. Ölüm, tipik olarak sokulduktan birkaç saat sonra kalp veya solunum yetmezliğinden kaynaklanır. Akrep sokmasının bir başka olası komplikasyonu, çok nadir olmasına rağmen, anafilaksidir.

Akrep sokmaları için risk faktörleri;

Akrep sokmaları, tıbbi bakıma erişimin kısıtlı olduğu dünyanın bazı bölgelerinde daha tehlikelidir. Akrep sokmalarından ölüm, Güney Amerika, Meksika, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Hindistan’ın bazı bölgelerinde bir halk sağlığı sorunudur.

Akrepler genellikle yakacak odun, giysi, yatak çarşafları, ayakkabılar ve çöp kovalarında saklanır, bu nedenle bunları kullanırken dikkatli olunmalıdır. Sıcak mevsimlerde ve yürüyüş veya kamp yaparken görülme olasılıkları daha yüksektir. Akrep sokmaları genellikle ellerde, kollarda, ayaklarda ve bacaklarda görülür.

Akrep sokmaları için görünüm;

Akrep sokmalarının çoğu son derece ağrılı olsa da zehirsizdir ve bu nedenle zararsızdır. Zehirli bir akrepten bir sokma aldıysanız ve iyi tıbbi bakıma erişimi olan bir bölgede yaşıyorsanız, genellikle hızlı ve komplikasyonsuz bir şekilde iyileşirsiniz.

Yaşlı yetişkinler ve çocuklar, akrep sokmalarına karşı advers reaksiyon riskinde artışa sahiptir. Tıbbi bakıma erişimin kısıtlandığı dünyanın belirli bölgelerindeki insanlar da daha büyük risk altındadır.

Son derece nadir durumlarda ve genellikle daha önce akrep sokması yaşayan kişilerde, sonraki sokmalar anafilaksiye neden olabilir. Bu durumlarda bile, iyi tıbbi bakımın olduğu bölgelerde, anafilaksi derhal tedavi edilirse, tam bir iyileşme bekleyebilirsiniz.

Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Paylaşın

Akrep Sokmalarının Belirtileri Nelerdir?

Akrep sokmasında gerekli tedbirler kısa sürede alınmazsa kişi hayatını kaybedebilir. Özellikle bebekler, çocuklar, yaşlılar, kalp ve akciğer rahatsızlığı olanlar akrep sokması karşısında daha az dirence sahiptir.

Akrep türleri 1.750 tanedir. Bu türlerden 50 tanesi zehirlidir ve sadece 20-25 tanesi insanlara zehir bulaştırarak ölüm tehlikesi yaşatırlar. Ki bu hiç de azımsanacak bir rakam değildir. Sarı akrep ve siyah akrep türleri, evlerde en sık karşılaşılan zehirli akreplerdir. Akrep sokması, akreplerdeki zehir nedeniyle başlı başına sorun oluştururken, bazı alerjik reaksiyonları da tetikleyebilmektedir.

Akrep sokması nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir?

Şiddetli ağrı,
Yanma,
Acı duyulan yerde uyuşma, karıncalanma ve şişme,
Kas seğirmesi,
Olağandışı baş, boyun ve göz hareketleri,

Ağızda köpüklenme,
Çift görme,
Nöbet,
Terleme,
Kusma,
Yüksek veya düşük kan basıncı (her ikisi de olabilir),

Taşikardi ya da düzensiz kalp atışı,
Huzursuzluk, sinirlilik, çocuklarda ağlama,
Nefes darlığı,
İstemsiz idrar atımı,
Koma.

Akrep soması sonrası yapılmaması gerekenler:

Akrep sokmalarında zaman kaybetmeden tıbbi destek almak üzere ambulans çağrılmalı ve hastaneye gidilmelidir.

Akrebin soktuğu fark edildiğinde yapılması gereken ilk müdahale, sokulan yerin sabunla ve suyla yıkanması olmalıdır. Daha sonra yaranın üzerine buz konulmalıdır.

Yarayı kesmek, kanatmak,
Isırılan bölgeyle oynamak (yara hareketsiz bırakılmalıdır),
Yaraya amonyak sürmek,
Turnike yapmak.

Akrep sokması durumunda istemsiz kas hareketleri olabilir. Bu yüzden bir yakınınızdan sizi hastaneye götürmesi için yardım istemelisiniz. Hastaneye araba ile gidilmesi durumunda akrep tarafından sokulan kişi arabayı kesinlikle kullanmamalıdır.

Akrep sokmasında ağrı şiddetli olur. Gerekli tıbbi müdahale yapılana kadar ağrıyı dindirmek için reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçlardan kullanılabilir. Asetaminofen ve ibuprofen içeren ilaçlarla Aspirin alınması uygundur. İçeriğinde opiat bulunan ağrı kesicilerin kullanılmaması gereklidir.

Akrep sokması tedavisi

Bazı akrep sokması durumlarında belirtiler şiddetli olsa da yapılan ilk müdahaleler ve kullanılan ilaçlar yeterli olabilmektedir. Ciddi vakalarda akrep serumları uygulanabilir. Fakat bu serumların yan etkileri ağırdır (aniden başlayan ve hayat kaybına bile sebebiyet veren alerjik reaksiyon olan anafilaksi ve serum hastalığı gibi). Bu yüzden kişi gerçekten ciddi tehlike ile karşı karşıya ise ve alerjik rahatsızlıkları yoksa, akrep serumlarının uygulanması tercih edilir. Akrep serumları, daha önce akrep sokması yaşamış ve serum almış kişiye verilmez. Ayrıca son 5 yıl içinde tetanoz aşısı olmayanların da mutlaka aşıyı yaptırmaları önerilmektedir.

Mümkünse akrebi yakalayın 

Hastaneye sizi sokan akreple birlikte giderseniz ne tür bir müdahale yapılacağına daha doğru bir şekilde karar verilmesini sağlayabilirsiniz. Cam bir kavanozu hızlı bir şekilde akrebin üzerine geçirebilirsiniz. Akrebin içinde bulunduğu kavanozu çok hafif bir şekilde yerinden kaldırarak altına kâğıt ya da karton geçirebilir, ters çevirdiğiniz kavanozun ağzını kapağıyla sıkıca kapatabilirsiniz. Bu işlemi yapması için yakınlarınızdan da yardım isteyebilirsiniz.

Ulusal Zehir Danışma Merkezi’ni arayın

İlk belirtiler hafif olabilir ve durumun ciddiyeti anlaşılmayabilir. Türkiye’nin her yerinden 7/24 hizmet veren Ulusal Zehir Danışma Merkezi’ni arayarak durumun ciddiyeti hakkında bilgi alabilirsiniz. Aramanız gereken telefon numarası ise: 114.

Telefonda yaşınıza, ağırlığınıza ve tasvir ettiğiniz yaranın durumuna göre risk belirlenir ve yapmanız gerekenlerle ilgili bilgilendirilirsiniz. Eğer sizi sokan akrebi gördüyseniz, akrebin görünüşünü de tarif ederek daha sağlıklı bir değerlendirme yapılmasını sağlayabilirsiniz. Akrebi yakalayamıyorsanız fotoğrafını da çekebilirsiniz.

Paylaşın