Adana: Irmak Hamamı

Irmak Hamamı; Adana’nın Seyhan İlçesi, Ulucami Mahallesi, 25. Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Seyhan Irmak’ına yakınlığından dolayı Irmak Hamamı adını almıştır. Ramazanoğlu Beyliğinin son döneminde eski bir Roma Hamamı’nın harabeleri üzerine kurulmuştur.

Dikdörtgen bir plana sahip olan yapıda Türklerin oluşturduğu külhan kısmı malzeme ve işçilik ile Roma Dönemi’ne ait olan kısımlar farklılık gösterir.

Büyük kubbeli ve tromp geçişli soyunmalığı 3 kubbeli dikdörtgen soğukluğu ve merkezi kubbeli sıcaklığı bulunan yapı genel hatlarıyla 37,5×30,5 ölçüsündedir. Özel mülkiyette olan yapı halen hamam olarak kullanılmaktadır.

Paylaşın

Adana: Orduevi Misafirhanesi

Orduevi Misafirhanesi; Adana’nın Seyhan İlçesi, Reşatbey Mahallesi, Fuzuli Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Taşınmaz bodrum artı 2 kat yığma yapım tekniğinde kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. Çatısı kırma çatı ahşap kiremit üst örtülüdür. Saçak altları profili bodrum kat üst kot seviyesinde birinci ve ikinci kat tavan kot hizasında silme detayları tüm cephelerde devam ettirilmiştir.

Ön cephede çıkma altında giriş kapısı bulunmaktadır. Bu kapı orijinal olup ahşap,motifli demir aksamlı ve çift kanatlıdır. Çıkma altında bitkisel motifli 4 adet korent başlıklı bronz sütun mevcuttur. Basık kemerli giriş kapısının her iki tarafında pencere kemeri üzerinde üçgen alınlıklar bulunmaktadır.

Birinci kat taban döşemesi,ahşap üzeri halıyla kaplanmış,tavan ahşap lambri tarzında kaplamadır. İkinci kata sağa ve sola ayrılan koridorlardan mekana geçilmektedir. Sol yan cephede iki taraflı,betonarme yarım dönerli birinci merdivenle birinci kata ikinci bir giriş daha bulunmaktadır.

Arka cephedeki bir kapıdan da bodrum kata girilmektedir.Taşınmazın pencereleri düz kemerli kilit taşları şekilli ve çıkıntılıdır. Ön cephedeki giriş bölümünün tüm detayları taşınmazın en önemli unsurları olup korunması gerekmektedir.

2 katlı yapı, yığma yapım tekniğinde kesme taş kullanılarak inşa edilmiştir. 1.ve 2. kat döşeme ve tavan kotlarının tüm cephelerde silmeler ile ayrılması, ön cephede 2 taraflı merdiven kollarıyla çıkma altından ulaşılan girişin bir sütun dizisiyle kurgulanması ve basık kemerli pencere açıklıkları belirgin dönem özelliklerindendir.

Paylaşın

Adana: Nardalı Konağı

Nardalı Konağı; Adana’nın Seyhan İlçesi, Akkapı Mahallesi, Saydam Caddesi ( Şeyh Cemil Nardalı Caddesi) üzerinde yer almaktadır.

Nardalı Konağı’na şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Taşınmaz iki katlı yığma yapım tekniğinde ahşap ve kagir elemanlardan inşa edilmiştir. Taşınmazın arka cephesinde sonradan ilave edilmiş bölümün zemin katı kerpiç, üst katı yığma yapım tekniğindedir, orta sofalı plan şemasında yapılmış olan taşınmazın zemin katında esas bölümünde karşılıklı ikişer oda sofaya açılmaktadır.

Üst katta ise iki tarafı açık olan orta sofaya yine ikişer oda açılmaktadır. Yol cephesinde yer alan ahşap balkona açık kemerli bir mekandan, arka bahçeye açılan terasa ise normal ahşap bir kapıdan çıkılmaktadır. Taşınmazın üst katında bulunan orta sofada tavan döşeme seviyesinde boyama konturlar ve duvarda boyama tablo yer alıyor.

Zemin ve tavan döşemesi ahşap olan taşınmazda içerde yer alan kapılarda ahşap süslemeler ve yol cephesinde teras katında tek mahalden oluşan ahşap çıkmalı ilave bölüm bulunmaktadır. Taşınmazın sonradan ilave edilen bölümüne bitişik soyunma ve yıkanma bölümü olmak üzere iki mekandan oluşan yıkanma bölümünün üst kısmı kubbbe olan hamamı mevcuttur.

Yapı günümüzde terk edilmiş ve bakımsızdır durumdadır. Ancak çevresinde inşa edilen korkuluklarla terk edilmişlikten kaynaklanan tahriplere karşı göreceli koruma sağlanmıştır.

Paylaşın

Adana: Taş Köprü

Taş Köprü; Adana’nın Seyhan İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Yüzlerce yıldır ordu ve kervanlar için bir geçiş noktası olan Taş Köprü,günümüzde de Adana merkez Seyhan ve Yüreğir ilçelerini birbirine bağlamaktadır. Evliya Çelebi Seyehatnamesinde Taş Köprünün 21 gözlü olduğunu ve iki başında Osmanlı döneminde yaptırılmış kapılar olduğunu kaydeder.

Kitabesine göre köprüyü, Roma Döneminde “Auxentios” adlı mimar yapmıştır. Adrianus tarafından 11.yy da yaptırılan köprünün yapımının çeşitli kaynaklarda birinci Justinianüs’a atfedilmesi, muhtemelen sonradan onun tarafından yaptırılan esaslı bir onarımdan kaynaklanmaktadır.

Abbasi halifelerinden Harun Reşit tarafından ek kısımların yapılması sonucu köprünün kale ile birleştirildiği ve Halife Memnun tarafından da onarldığı da hitabesinde ifade edilmektedir. 19.yy ın ortalarında Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşanın İbrahim Paşa da köprüde köklü bir onarım yaptırmış, köprünün şehir tarafına ve kuzeye bakan yüzüne mermerden çok köşeli kabartma bir yıldız ile ay koydurmuştur.

Köprü Osmanlı Döneminde de 3.Ahmet,Sultan Abdulmecid ve Sultan II.Abdulhamit tarafından onarılmıştır. Köprünün Abdulmecid’in emriyle 1847 yılında onarıldığını talik yazıyla belgeleyen 2 mermer kitabe bulunmaktadır. Bu kitabelerin üst kısmında ortada açılmış gül ve yapraklardan yapılmış oval formlu bir çelenk içinde Abdulmecid’in tuğrası bulunmakta, yanlarında açılmış rozetleri kenger yaprakları kuşatmaktadır.

Bu iki kitabe köprünün karaya ulaştığı 2 ucundaki şuanda mevcut olmayan kapıların üzerinde bulunmuş kapıların ortadan kaldırılmasıyla Adana Müzesinde kayıt altına alınmıştır. Müzedeki bir diğer kitabede 1879 yılında Adana Valisi Ziya Paşa’nın yaptırdığı onarıma aittir. 19.yy sonunda da Bahri Paşa, köprü üzerine parke taş döşetmiştir.

Farklı yapı malzemeleri kullanılarak,değişik tarihlerde müdahale ve yenilemelere maruz kalmasına karşın köprü tüf taşı ağırlıklı olmak üzere mermer ve spolien malzeme kullanılarak dolgu duvar tekniği ile inşa edilmiştir.

Köprünün doğu kısımlarındaki orijinal temel kalıntılarında taşların birbirine demir ve kurşunlu kenet ile bağlandığı görülmektedir. Köprünün genel duvar tekniği ise dışta düzgün kesme taşın muntazam bir biçimde örülmesiyle oluşan kabuk içerisinin,harçlı moloz taş dolgu ile doldurulmasıyla elde edilmiştir.

Köprü ayaklarından farklı türden malzeme,farklı tekniklerle kullanılmıştır. Bunun sebebi köprünün farklı zamanlarda onarım ve yenilemeler geçirmiş olmasıdır. Taş Köprünün bazı ayaklarında basamaklı ayak düzeni görülür. Bu tür köprü ayakları ise Roma dönemi köprüleriniz özelliklerindendir.

Köprüde 14 adet normal göz,7 adet tahliye gözü bulunur. Köprünün hiçbir bölümünde orijinal kemer alın taşı bulunmamaktadır. Mevcut kemer alın taşlarının tümü Selçuklu, Osmanlı veya Cumhuriyet Dönemine aittir.

Paylaşın

Adana: Şakir Paşa Konağı

Şakir Paşa Konağı; Adana’nın Seyhan İlçesi, Şakirpaşa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Zemin kat ve bir kattan oluşmuş yapının plan şeması karedir, yapının güney ve kuzey yününde olmak üzere iki girişi bulunmaktadır. Tavanlar ahşap, paralel atılmıştır, pencereler orjinalinde kemerli ancak bugün kemer kısımları kapatılarak dikdörtgene dönüştürülmüştür.

Doğu yönünde iki oda, batı yönünde ise tek bir oda bulunmaktadır. Orta sofadan kuzey ve güney yönünde açılmış, giriş kapılarının aksında ahşap payandalarla taşınmış ve üç (kuzey, güney, doğu) cepheyi sarmış ahşap terasa açılan kapılar bulunmaktadır.

Ancak teras yıkılmış, sadece taşıyan payandalar günümüze ulaşmıştır. Üst kattan dar bir koridorla ulaşılan merdiven kovasına yerleştirilmiş çatı katına ulaşan ahşap merdiven bulunmaktadır. Bu merdiven cihannümaya ulaşmaktadır.

Cihannüma ahşap malzemeden yapılmış üst örtüsü ahşap beşik çatıdır. Cihannümadan güney yönünde açılmış kapıdan terasa ulaşılmaktadır. Yapının üst örtüsü ahşap oturtma kırma çatıdır. Yapı günümüzde terk edilmiş durumdadır ve yoğun trafik akışından olumsuz biçimde etkilenmektedir.

Paylaşın

Adana: Milli Mensucat Fabrikası

Milli Mensucat Fabrikası; Adana’nın Seyhan İlçesi, Döşeme Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Girişinin 42 sokak cephesinden sağlandığı, girişin sol tarafında idari binası bulunmaktadır. Ada üzerinde ara yollar oluşturularak yapıların sıralandığı orta bölümde birbiriyle bağlantılı olduğu tahmin edilen yassı tuğla malzeme ile şed çatı sisteminde büyük bir kütle ve yer yer çelik gergilerle bağlantılı yine şed çatı ve kırma çatı sisteminde çatıdan ya da cephelerden fonksiyonlarına göre aydınlatılması sağlanan yapıların çatı sistemi çelik makaslarla ve ahşap direklerle taşınmaktadır.

Bazı mekanlarda betonarme müdahalelerin yapıldığı üst örtü elemanlarında ise kiremit saç kaplama ve şeffaf fiberglass malzemenin kullanıldığı tespit edilmiştir. Adanın güneybatı köşesinde daha sonraki dönemde gene beton ayaklarla taşınan yaklaşık 40×60 metre ebatındaki çelik makas ve çatı aydınlatma sistemindeki mekanı, atolye olarak kurulduğu ve bu mekanla bağlantılı farklı boyut ve farklı fonksiyonları olduğu tahmin edilen küçük atolyeler ile wc duş ve ofisler oluşturulmuştur.

Ada üzerinde içeriden bağlantısı olup olmadığı tespit edilemeyen ancak 42 sokaktan girişi sağlanan ve tekel müdürlüğünce depo olarak kullanılan ikinci bölüme ise girilememiştir. İdari bina ve atolyelerin bulunduğu bölümde yuvarlak ve dikdörtgen pencerelerin bulunduğu bina içerisinde ve yol cephesinde bazı kapı ve pencerelerin kapatıldığı ya da özgün formunu yitirdiği ve yapının halihazırda kullanılmadığı daha önceki yıllarda kiralanan kişilerce sadece idari bölümünün kullanıldığı tespit edilmiştir.

Paylaşın

Adana: Mezbaha (Kanara)

Mezbaha (Kanara); Adana’nın Seyhan İlçesi, Haydaroğlu Mahallesi, Hasan Tugal Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Mimar Semih Rüstem’in Adana’daki ilk yapısı olan mezbaha geometrik kurgusu,anıtsal girişiyle dönemin mimarlık akımlarına,nitelikler taşımaktadır. Mimar planında geniş bir parsel üzerinde mezbaha ve ilili tesisleri olarak gösterilmiştir.

Mezbahane,soğuk hava depoları,hayvan barınakları,yemekhane ve hizmet birimleri olarak yapılan binaların tek katlı idare binasını ise iki katlı olduğu görülmektedir. Yapılar kısmen taş ile tuğla ve betonarme malzemelerle inşa edilmiş,tüm örtü sistemi beşik çatı üzerine marsilya kiremiti kaplanmıştır.

İlk önce yapıldığı tahmin edilen ana bölüm ön ve arka cepheleri tuğla örgü sisteminde ancak dış yüzeyleri taş kaplama olup cephe boyunca yapılan kemer açıklığı kolonat sisteminde betonarme lento ile giriş kapısına oturmaktadır.

Bu bölümde çelik konstirüksiyon çatı üzerinde beşik çatılı havalandırma yükseltisi bulunmaktadır.Bu mekanla bağlantılı ek bölümlerde kesin ve temizleme fonksiyonlarına yönelik,yine çelik konstirüksiyon çatı sisteminde beşik çatılı olarak inşa edilmiştir.

İlk yapılan bölüm arkasında tuğla malzeme ve kare planlı çelik merdiven sistemiyle çıkılan kulenin hangi amaçlı yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir.

Paylaşın

Adana: Tahtalı Camii

Tahtalı Camii; Adana’nın Seyhan İlçesi, Tepebağ Mahallesi, 18. Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

1591-1595 tarihleri arasında bugünkü Tepebağ Mahallesi’nde inşa edilmiş olan yapının minaresi sonraki dönemlerde yapılmıştır.

Dikdörtgen planlı caminin Cemal Gürsel Caddesini, Çakmak Caddesi’ne bağlayan yol üzerinde kabaltı bölümü bulunmaktadır ve cami yolun üstünü aşan kemerle bir özgün yapı sergiler.

Caminin batı kısmında yer alan kabaltının üstü ibadet mekanı olarak kullanılmaktadır. Yapıya son yıllarda yapılan müdahaleler özellikle çatı seviyesinde özgünlüğünü önemli ölçüde zedelemiştir.

Paylaşın

Adana: Yağ Camii

Yağ Camii; Adana’nın Seyhan İlçesi, Ali Dede Mahallesi, Ali Münif Yeğenağa Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Aynı avluyu paylaşan camiye bitişik eski klise ve medresesiyle birlikte bir külliye oluşturmaktadır.külliyedeki imaret ise eski tarihlerde yıkılmıştır.1501 yılında Ramazanoğlu Halil Bey tarafından enlemesine dikdörtgen planlı cami ile medresenin doğu ve batı kanatları yaptırılmıştır. 1552 yılında Halil Beyin oğlu Piri Paşa medresenin doğu kanadına ana dershane odası ile avlunun kuzeyinde yer alan portal şeklindeki giriş kapısı ilave ettirilmiştir.

Bölgeye hakim olan sıcak iklimin etkisiyle bu eserde de büyük son cemaat yeri bulunmaktadır. Ulu Cami plan tipindeki yapının enine gelişen dikdörtgen planı,içten kıble duvarlarına dikey dört sıra sütun dizisi ile beş sahna ayrılmaktadır. Spoli ve alçak olan sütunlar sivri kemerle birbirine bağlanmaktadır.

Neflerin üzerine beşik tonozlar örtmektedir. Cami duvarları yonu taşından,medrese kısmı duvarları ise tuğla ile örtülmüştür. Medrese duvarları iki sıra kirpi saçakla bitirilmiştir. Medrese odalarının üzeri kiremit kaplıdır. Caminin,bir taç kapı niteliği taşıyan büyük avlu kapısı ayrı bir güzelliğe sahiptir.

Sonraki yıllarda yapılan müdahalelerle medresenin doğu kanadında yer alan ve avluya açılan odalar dış cepheye açık dükkan sırası haline getirilmiştir. Yıkılan imaret kısmının altında,tonozlu bir sarnıç ortaya çıkarılmıştır. Yapı 1998 Adana depremi sonrasında restore edilmiştir.

Paylaşın

Adana: Seyhan Hükümet Konağı

Hükümet Konağı; Adana’nın Seyhan İlçesi, Türkocağı Mahallesi, Depboy Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Yapı Sultan II.Abdulhamit Dönemi’nde Adana Valisi Süleyman Bahri Paşa tarafından yaptırılmıştır.Yapının tarihi ile ilgili en önemli belge Etnoğrafya Müzesi’nde bulunan kitabesidir. Yapının ikinci kat batı bölümü Fransız işgali sırasında işgal kontrol merkezi olarak ilave edilmiştir.

1940-42 yıllarında kapsamlı bir onarım geçiren yapıya ikinci kat doğu böllümü ile kuzey taraftaki encümen salonu ilave edilerek,cephe düzeni de neredeyse tamamen değiştirilmiştir. Bodrum katı taş duvar diğer katları ise tuğladan inşa edilen yapının kat döşemeleri ahşap kirişlidir.

1.Ulusal Mimarlık Akımı etkilerinin yansımaları görülen yapıda simetrik cephe kurgusu izlenmektedir.Aynı anlayış ile üçgen alınlıklı basık kemerli, söveli pencerelerin biçimlendiği,yapının orta aksında yer alan ve bir kat üstünde balkon şeklindeki bir çıkma altından iki kollu merdivenle ulaşılan,basık kemerli girişin merkezleştirilerek vurgulandığı görülmektedir.

Bahri Paşa tarafından ayrıca yapının hemen kuzeyine bir vali evi inşa ettirilmiş ve bu yapı 2.katından ahşap bir köprü ile vilayet binasına bağlanarak valinin özel geçişi sağlanmıştır.Ancak bu yapı,sonraki yıllardaki yol genişletme çalışmaları sırasında yıkılmıştır. Yapı bodrum artı iki ana kat düzeninde ve yığma yapım tekniğinde inşa edilmiştir.

Kesme taş olarak oluşturulan cephede,basık kemerli pencereler dizisi zemin katta,kaydırmalı olarak taşırılmış taşlarla çevrilerek belirgin hale getirilmiştir. Aynı biçimde yapının dikdörtgen kütlesinin köşe noktaları da taşların kaydırmalı olarak dışa taşırılmasıyla vurgulanmıştır. Yapıda geniş bir merdivenle balkon şeklinde bir çıkma altından ulaşılan giriş,sütunları ve kemerli yapısı ile dönem özelliklerini yansıtmaktadır.

1998 depreminde önemli hasar gören ve bunun ardından yeniden kapsamlı bir onarıma alınan yapıda mimari karakterin yüzyıl başındaki özgün haline dönüştürülmesi hedeflenmiş ve sonradan ilave edilen katlar ve diğer ekler kaldırılmıştır. Güçlendirme çalışmalarının da yapıldığı bu onarımdan sonra yapı yeniden Seyhan Kaymakamlığı olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Paylaşın