Şırnak: Katip Yusuf Evi

Katip Yusuf Evi; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Dağkapı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Taşınmaz günümüzde kullanılmaktadır. Taşınmaz genel olarak dikdörtgen bir palan arz etmektedi. Düzgün kesilmiş bazalt taştan inşa edilmiş olan taşınmaz doğu yönde sokağa açılan kapıdan girilmektedir. Dikdörtgen silmeli bir çerçeve içerisine alınan giriş kapısı yuvarlak kemerlidir.

Giriş kapısından sonra bir aralık vasıtasıyla avluya geçilmektedir. Taşınmaz genel olarak ortada geniş olup üç kanatlı bir plan arz etmektedir. Tandır ve kuyunun bulunduğu avlu zemini özgün taş kaplamalıdır. Tek katlı olan taşınmazda dam ahşap kirişlemeli olup toprak damla örtülüdür.

Avlu çevresindeki odalar dikdörtgen planlı olup avlu boyunca uzanmaktadırlar. Özellikle güney yönde avluya açılan bölüm diğer cephelere göre daha hareketlidir.

Bu dönemde cephe ortasında avluya açılan giriş kapısı, kenarları korniş motifli bir kuşak süslenmiş kaş kemerli bir niş içerisine alınmıştır. Odalardan avluya açılan pencere açıklıkları genel olarak büyük tutulmuş ve yuvarlak kemerli nişler içerisine alınmıştır.

Paylaşın

Şırnak: Ensari Evi

Ensari Evi; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Alibey Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Yapıya ana giriş batı cepheden tonozlu bir koridor ile sağlanmaktadır. Revaklar dört kare ayağa oturan beş yuvarlak kemerle avluya açılmaktadır. Üst kattaki revaklar yıkılarak betonarme kolonlar eklenmiştir.

Pencereler yuvarlak kemerli içe kademeli girinti yapacak şekilde cephelerde hareketlilik sağlamıştır. Üst kata doğu ve batı köşede bulunan iki merdivenle çıkılmaktadır. Avlu orijinal kesme taş döşelidir.

Cizre merkezinde yer alan, sivil mimarlık açısından önemli olan ve tescilli Mehmet Ağa Kasrının plan ve mimari özelliklerini taşıması açısından benzerlik göstermektedir. Yapı üzerinde gerekli incelemeler ve rölöve çalışmaları yapılmıştır.

Paylaşın

Şırnak: Ciddeyt Değirmenleri

Ciddeyt Değirmenleri; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Sur Mahallesi, Saklan Mevkii’nde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Ciddeyt Köprüsü’nden Mardin-Cizre karayoluna bağlanan toprak tali yolun Saklan deresinde ki dönüşünde 1. değirmen bulunmaktadır.

İki bölümden oluştuğu rivayet edilen değirmen moloz taşla inşa edilmiş ark yolu 2 veya 2.5 metrelik gövdesiyle ayaktadır. 2. Değirmen derenin hemen yanında 1. değirmen doğrultusunda yer alır.

Moloz taşla yapılmış yarım metrelik bir seviyede harap durumdadır. 3. değirmen 2. değirmenin 30 metre kadar kuzeyinde yer alır.

Yine moloz taştan yapılan yapı 2.5 metre civarında dere yatağının çekilmesi nedeniyle 30 metre uzaktadır.

Hemen güneybatısında küçük bir niteliksiz mezarlık alanı bulunmaktadır. Temelleri kalan değirmenler, günümüzde kullanılmamakta olup harap durumdadır.

Paylaşın

Şırnak: Cizre İç Kale

İç Kale; Şırnak’ın Cizre İlçesi yerleşim sınırları içerisinde Dicle Nehri kenarında inşaa edilmiştir. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

İç Kale, Askeri bölge içerisinde kalmaktadır. Hudut Tabur Komutanlığı’nın kullanımındadır. Burada doğu batı doğrultusunda birbirine paralel iki sur duvarları uzanmaktadır.

Kuzeyde kalan ilk duvar nehre yakın olup, doğudan dış surlarla birleşmektedir. Aslanlı kapı ve iki katlı karargah binasının alt katı korunmaktadır. Bu binanın alt katı ile aslanlı kapının planları çıkartılmıştır. Batı ucunda Burcu Belek bulunmaktadır.

Duvarda birçok kaplama taşı sökülmüştür. Kalan izlerden bazalt taşı ile yapıldığı anlaşılmaktadır. İkinci sur duvarı ortaya yakın bir yerde daire planlı bir burçla son bulmaktadır. Üzerinde bir mihrap nişi tespit edilmiştir. Duvarın kuzey tarafına açılmıştır. Muhtemelen kale mescidine aittir.

Bunun ölçüleri alınarak plan ve görünüşü çizilmiştir. Ayrıca duvarın güney batısında bugün askeri yemekhane olarak kullanılan tek katlı bina vardır Güney cephenin ortasından bir kapı ile girilmekte ve içerisi boydan boya iki bölümden oluşmaktadır. Sadece fotoğrafla belgelenmiş ölçüleri alınamamıştır.

Bunun dışında batı tarafta kuzey güney yönünde dikdörtgen planlı ve beş bölümlü yıkık vaziyette kalıntılar mevcuttur. Genelde bazalt taşı kullanılmıştır. Burada kufi yazılı Arapça kitabe yazılıdır. Kale büyük ölçüde tahrip görmüştür.

Paylaşın

Şırnak: Abdaliye Medresesi

Abdaliye Medresesi; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Dağkapı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Medrese 840/1437 yılında Emir Abdal (Abdullah) ibn Abdillah Seyfettin Bohti tarafından yaptırılmıştır. Yapıdan günümüze mescit, türbe, bir medrese hücresi, avluya geçişi sağlayan giriş ünitesi ve bir eyvan gelebilmiştir. Medresenin doğu ve batı kanadındaki hücrelerin sadece temel kalıntıları günümüze ulaşabilmiştir.

Kuzey kanadında hücre olup, olmadığı belli değildir. Günümüzde bu tarafa sonradan namazgâh, cami ve şadırvan eklenmiştir. Bu hücrelerin altında girişi avludan sağlanan Mem-u Zin Türbesi bulunmaktadır. Türbeye avludan dokuz basamakla türbeye inilmektedir.

Türbe, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı olup, üzeri aynı doğrultuda uzanan sivri beşik tonozlu örtülüdür. İçerisi kuzeyinde yer alan bir pencere açıklığı ile aydınlatılmıştır. Türbenin içinde üç tane mezar vardır. Bunlar Mem (Memo), Zin (Zinet) ve Bekir (Beko)’ya aittir.

Mezar taşlarının birinin üzerinde “ölümü 854’te Allah onu ve tüm müslümanlara rahmet etsin” ibaresi bulunmaktadır. İnanç turizmi açısından önemli olan yapı restore edilmiştir. Özellikle Mem-u Zin Türbesi yörede önemli bir aşk efsanesini canlı tutmaktadır.

Paylaşın

Şırnak: Hamidiye Kışla Binası

Hamidiye Kışla Binası; Şırnak’ın Cizre İlçesi yerleşim sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Hamidiye Kışla Binası, iç kalenin güney tarafındaki askeri bölge içinde kalmaktadır.

Osmanlı son döneminde, Sultan II. Abdülhamit tarafından paşa olarak tayin edilen Cizre Miran Aşiretleri reisi Mustafa Paşa (Mısto-i Miri) tarafından Cizre ve Midyat’lı taş ustalarına yaptırılmıştır.

4. Hudut Tabur Komutanlığı’nın komuta merkezi olarak kullanılmaktadır. Askeri alan içerisinde olduğu için sağlam ve yapılış amacına uygun biçimde günümüze kadar gelebilmiştir.

Paylaşın

Şırnak: Yafes Köprüsü

Yafes Köprüsü; Şırnak’ın Cizre İlçesi’nde bulunmakla birlikte Dicle Nehrin’in yatağı değiştiğinden bugün Suriye sınırlan içinde kalmaktadır.

Cizre’nin doğusunda yer alan köprü, kaynaklarda İbn Ömer Köprüsü veya yakınındaki Yafes Köyü’nden dolayı Yafes Köprüsü adlarıyla, halk arasında ise Bafid Köprüsü olarak anılmaktadır.

Bugün yalnız büyük kemeriyle bazı ayaklan sağlam kalmış bir harabe durumunda bulunan Yafes Köprüsü’nün XII. yüzyılda yapıldığı bilinmekte, Selçuklu döneminde Musul Atabeğleri tarafından yaptırılmıştır.

Mükemmel bir taş işçiliği gösteren köprünün yapımında dolgu malzemesi olarak kireç harçlı moloz, kaplama malzemesi olarak da iri bazalt kesme taşlar kullanılmıştır. Ortadaki büyük, yanlardakiler daha küçük olmak üzere beş sivri kemerlidir.

Paylaşın

Şırnak: Nuh Peygamber Camii

Nuh Peygamber Camii; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Dağkapı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Tufan olayından bu yana insanlığın ikinci babası olan Nuh Peygamber (A.S) kendi adıyla anılan camide yatmaktadır. Nuh Peygamberin mezarı alt bodrum katındadır.

Eski kullanılan mihrab hala durmaktadır. Caminin ikinci kat kısımları zamanla yıkıldığından halkça onarımlar yapılmış, düz beton atılmış,aslından saptırılmıştır.

Şırnak İli Ve İlçelerini Geliştirmi Vakfı’nın (ŞIRGEV) maddi desteği ile Nuh Nebig Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneğince türbe ve cami restore edilmiştir.

Paylaşın

Şırnak: Cizre, Ulu Camii

Ulu Camii; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Dağkapı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Yapı, değişik zamanlarda yapılan ilave ve onarımlarla günümüze gelebilmiştir. Cami dört yönden yol ile sınırlandırılmıştır. İlk yapısı hakkında kesin bilgi yoktur.

Ancak üzerindeki 8 adet kitabeye göre, Musul Atabekleri döneminde (Miladi 1155-1160) yıllarında yapıldığı, 1203 ve 1284 yıllarında ise tamir edildiği belirlenmektedir. En son onarım 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılmıştır.

Bugün İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesinde bulunan metal kapısı üzerindeki ejder figürlü kapı tokmakları yapının ününü arttıran önemli unsurların başında gelmektedir. Halen ibadete açık olan Cizre Ulu Cami bölgenin en önemli karakteristik yapılarından biridir.

Paylaşın

Şırnak: Kırmızı Medrese

Kırmızı Medrese; Şırnak’ın Cizre İlçesi, Dağkapı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Cizre Beyliği döneminde II. Han Şeref Bey tarafından XIV. Yüzyılda yaptırılmıştır. Cizre Akkoyunluların eline 1475 yılında geçerken Cizre Emirleri sürgün edilmiştir.

Emir Bedrettin oğlu II. Şeref (Hanşeref) Boti Aşireti ve çevre halkının yardımı ile 1508 yılında Cizre’yi alırken duada bulunmuş. ” Yarabbi ben tekrar Cizre yi alabilsem sana bir Camii inşa edeceğim” demişti. Allah da bu duasını kabul buyurduğundan Kırmızı Medrese’yi inşa ettirmiştir. Cizre Suru’nu bu yerden yardığından surun üzerine bina etmiştir.

Cizre de Dağkapı Mahallesinin Şah Mahallesi ile kesiştiği noktada sur üzerindedir. Güneyinde Mescit ile altında Şeyh Ahmed El-Cezeri adlı meşhur müfessir, yazar, şairin türbesi ile, Cizre emirlerine ait aile mezarlığı da vardır. Medresenin içi avlulu olup, doğusunda batısında ve kuzeyinde dershaneler, yemekhane ve öğretmen lojmanları bulunur. Bunların bir kısmı halen yıkık olup, restorasyona ihtiyacı vardır.

Mihrabı beyaz taştan olup, 2.82 x 3.78 ölçülerindedir. Mihrab köşegeni 55 derecedir. Mihrabın çevresini iç bükey üçgenler sıralı bir dizi ters U şeklinde sararak, altlarda da, içe doğru döner. Mihrap boşluğu yarım daire planlıdır. Mihrabın üstü basık ve tuğla kubbe ile örtülüdür.

Medresenin güneybatısında kare planlı bir oda bulunur ki çok güzel motiflerle süslenmiştir. Bu oda Profesör ve başmüderris odasıdır. Şair ve yazar Şeyh Ahmet El-Cezeri kullandığı gibi, Mütfü Molla Zade’nin dedelerinden Şeyh İbrahim Sori de bu odada görev yaptığından burada gömülmüşlerdir.

Medrese Cizre’ye özgü kırmızı tuğlalardan örüldüğü için Kırmızı Medrese denilir. Cizreli dilbilimci ve yazar Kamuran Ali Bedirhan medresenin 2 bin metrekare olduğunu yazar.

Paylaşın