Tahir Musa Ceylan Kimdir? Hayatı, Eserleri
1956 yılında Çanakkale’nin Yenice İlçesi’nde dünyaya gelen Tahir Musa Ceylan, ilk ve ortaöğrenimini Yenice’de yaptı. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu (1982). Sonrasında psikiyatri ihtisasını ve farmakoloji doktorasını tamamladı.
Seksenli yıllarda bir grup arkadaşıyla beraber In Vivo isimli edebiyat/felsefe dergisini çıkardı. Cumhuriyet Bilim Teknoloji Dergisi’nde çeyrek asra yakın bir süre nöropsikofelsefe içerikli köşe yazıları yazdı. Bu yazıları; Aylak Bilgi (2002, 2005), Aylak Yazılar (2006), Aylak Düşünceler (2007) ve Aylak Fikirler (2010) adlarıyla kitaplaştırıldı.
Benlikle ilgili düşüncelerini özetleyen Ortak Benlik-Nörofelsefi Temellendirme (2012) ve Nesne Benliği Psikofelsefi Bütünleştirme (2012) isimli kitapları yayımlandı. Sezgiye dayalı akılcı bir felsefenin izini süren Ceylan, “Dışlaşmak”, “Ortak Benlik”, “İçgüdü İkamesi”, “Nesne Benliği” gibi benlik felsefesinde bazı kavramsal yenilikler üzerinde çalışmaktadır. Hâlen Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Felsefe Bölümü öğretim üyesidir.
Şiir, deneme, inceleme gibi çeşitli türlerde eserler veren Tahir Musa Ceylan, edebiyat ortamında bireyi merkeze alan romanlarıyla öne çıkmıştır. İçi Yoksul (2005), kasabalı bir gencin üniversite öğrencisi olarak yaşadığı bir kentte girdabına kapıldığı hayat-aşk-ölüm-aşk-hayat çokgeninde hiçe sayılmasının, giderek hiçliğin hafifliğinde yaşamayı seçişinin romanıdır.
Kestane Kıranında Kadınlar (2009) romanında; Zeliha Zarifoğlu, kocası Mehmet’in öldürülmesiyle, beş çocuğunu tek başına büyütmek zorunda kalır. Ahmet, Ali, Fatma, Emin ve Mustafa’nın yaşamöykülerini okuduğumuz panoramik romanın arka planında da Osmanlı’nın son dönemi, Mütareke yılları ve I. Dünya Savaşı izlenir. Kestane Kıranında Kadınlar’da Zarifoğulları ailesinin ve bir dönemin panoramasını çizen yazar, Elli Yıl Sonra Kül (2010)’de ise Mavruz’un elli yıl sonrasına; aynı renkli, canlı üslupla ve yine birbirinden çok farklı, abartılı hatta gerçeküstü hayat hikâyeleriyle bakar.
Bir Zamanlar Bakırköy (2011)’de orta yaşların sonuna gelmiş yalnız ve yorgun bir doktorun genç bir hastasına duyduğu aşkla alt üst olan aşkını anlatmıştır. Aslında bu aşkın geliştiği Bakırköy Akıl Hastanesi’nin, hastahane ile birlikte yaşanılan toprakların hikâyesi ya da masalı olarak görülebilir. Gündelik dilin yavanlığına dilin sonsuz olasılıklarıyla başkaldıran bir metin olarak nitelendirilen Kızböcekleri (2014), bir ayrıkotunun; düzenin dişlileri arasında hayatta kalma uğraşı veren bir “tutunamayan”ın; erkeğin kadınla imtihanını sorgulayan Bektaş Toztoprak’ın romanıdır.
Yazar, Diri Aşk (2019)’ta âşık olma ve hissetme özürlü, Adli Tıp daire başkanı Kâmil’i merkeze alarak aşkı sorgulamıştır. Diri Aşk, kalıplaşmış edebiyat formüllerine başkaldıran, kendi akışını ve kendine has edebiyatı yaratmak konusunda ısrarlı bir kitap olarak değerlendirilmiştir. Tahir Musa Ceylan’ın ana bir hikâyeden çok sanki kendiliğinden gelişen yan hikâyelerle ilerleyen romanlarını, özetlemenin de özetinden ne anlattığı hakkında doğru bir bilgi edinmenin de hiç kolay olmadığı belirtilmiştir.
Yazar, ayrıntıları çoğaltır; basit gibi görünen bir ayrıntıyı bir anda hikâyenin merkezine alıp ondan yeni ayrıntılar üretirken beklenmedik kişi ve karakterlerle bambaşka hayatlara dokunur, kahramanlarının eş zamanlı ama birbirinden çok farklı mekânlara uzanan hikâyeleri ile coğrafyayı genişletir.
Tahir Musa Ceylan’ın eserleri: Fotoğraf Estetik ve Görüntü Üzerine Denemeler (1988), Depresyonun Şiiri-I (1988), Depresyonun Şiiri-II (2004), Aylak Bilgi-I (2002), Aylak Bilgi-II (2005), İçi Yoksul (2005), Aylak Yazılar, (2006), Aylak Düşünceler (2007), Kestane Kıranında Kadınlar (2008), Yarım Adamın Aşkları (2009), Elli Yıl Sonra Kül (2010),
Aylak Fikirler (2010), Bir Zamanlar Bakırköy (2011), Ortak Benlik (2012), Nesne Benliği (2013), Aşka İnanası Geliyor (2013), Kızböcekleri (2014), Dinamik Ahlak, Sezgisel Akılcılık Temelinde Fenomenolojik Bir Yorum (2018), Yokluk, Sezgisel Akılcılık Temelinde Ontolojik Bir Yorum (2019), Diri Aşk (2019), Ölü ve Kötü (2023), Hipomania (2023).
