Batman: Mor Yakob Süryani Kilisesi

Mor Yakob Süryani Kilisesi; Batman’ın Gercüş İlçesi, Arıca (Kefro) Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Arıca (Kefro) Köyü’nün merkezinde, ana kayaya ve birbiriyle bağlantılı mağara yapıları üzerine kurulmuştur. Arıca Köyü, Batman İl Merkezinin kuş uçumu 50 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin de 9 km güneydoğusundadır.

Atriumun kuzeyinde yer alan doğu – batı doğrultulu, dikdörtgen planlı kilise, tek nefli olup naos, kutsal bema ve galeri bölümlerinden oluşmaktadır. Taş duvar üzerinde yükselen yapı, içten beşik tonoz, üstten ise düz dam şeklinde yapılmıştır.

Kuzey – güney yönünde uzanan atriumun kuzeyde ve güneyde olmak üzere iki girişi bulunmaktadır. Kilisenin narteksi güneyde yer almaktadır. Nateks bölümü doğu-batı doğrultuda beşik tonozludur.

Narteks bölümünün doğusunda galeri katına çıkışı sağlayan merdivenler ve duvarlarında niş ile mazgal pencere açıklıkları yer almaktadır. Doğu bölümünde ise niş içine yerleştirilmiş mezar yapısı bulunmaktadır.

Naos, doğu-batı doğrultuda dikdörtgen planlı, beşik tonozla örtülüdür. Naos bölümünün iç mekan duvarları üzerinde yuvarlak kemerlerle oluşturulmuş 8 adet sağır niş yer almaktadır. Naosun doğusunda apsis nişi, apsisin güneyinde pastaforium hücresi ve apsisin önünde bema bölümü yer alır.

Parapetler aracılığıyla naostan ayrılan bema; naos seviyesinden yüksekte tutulmuştur. L plan özelliği gösteren galeri katı üç bölümden oluşmaktadır. Kilisenin güneyinde, girişi atriuma bakan dikdörtgen planlı bir mekân bulunmaktadır.

Jamatun olduğu düşünülen bu mekânın batıda yer alan girişi dikdörtgen formludur. Yapının inşasında genel olarak kesme taş, moloz taş, düzgün kesme taş ve cas harcı kullanılmıştır. Kilisenin büyük bir bölümü günümüze uygun bir işçilikle onarılmıştır.

Paylaşın

Batman: Çukuryurt Kilisesi

Çukuryurt Kilisesi; Batman’ın Gercüş İlçesi, Çukuryurt Köyü, Süryani Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Çukuryurt KöyÜ, Batman İl Merkezinin kuş uçumu 45 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin ise 9 km kuzeydoğusundadır.

Yaklaşık 20.00 m x 10.00 m ölçülerindeki avlunun güneyinde yer alan, yapının yöre halkı tarafından önce dönemlerde kilise olarak kullanıldığı söylenmektedir.

Kuzey-güney doğrultulu yapı dikdörtgen planlıdır. Tek nefli, beşik tonozlu kilisede apsis sahından birkaç basamak daha yüksek tutulmuştur. Apsis bölümüne yuvarlak kemerli bir açıklıkla geçiş sağlanmaktadır.

Yapının güneybatısında bulunan giriş açıklığı bulunmaktadır. Kuzey ve güney duvarlarında küçük mazgal pencereler yer almaktadır. Üst örtüsü beşik tonozludur ve sonraki dönemlerde kilise bölümlere ayrılmıştır. Günümüzde ahır ve depo olarak kullanılmaktadır.

Paylaşın

Batman: Hisar Kilisesi

Hisar Kilisesi; Batman’ın Gercüş İlçesi, Hisar (Hesare) Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Hisar beldesi, Batman İl Merkezinin kuş uçumu 32.85 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin 15 km kuzeybatısında yer almaktadır.

Günümüzde kullanılmayan kilise; doğu-batı yönünde dikdörtgen bir alana oturtulmuştur. Üç nefli plan özelliği gösteren kilise içten beşik tonuzlu, üstten ise toprak ile düz damla şeklinde yapılmıştır.

Kilisenin içi, payelere oturtulan iki sütun dizisi ile üç nefe ayrılmıştır. Ancak sonraki dönemlerde kuzeydeki nef ile orta nef arasındaki kemerler, örülen taş duvarla kapatılmıştır.

Doğu cephesinde yer alan apsis bölümü ve pastaforion hücreleri ile kuzeyde yer alan narteks bölümü, günümüze yıkık vaziyette ulaşmıştır.

Orta nefte yer alan naos alanı, kuzey-güney doğrultuda dikdörtgen planlıdır. Ana mekânın batısında, kuzey-güney yönünde dikdörtgen planlı bir mekan yer almaktadır.

Mekanın batı duvarında 3 adet yuvarlak kemerli pencere açıklığı ve bu açıklıkların altında ise dikdörtgen formlu nişler bulunmaktadır. Yapıda kesme taş, moloz taş, düzgün kesme taş, yer yer devşirme malzeme ve cas harcı kullanılmıştır.

Paylaşın

Batman: Güney Vadi Kaya Kilisesi

Kaya Kilisesi; Batman’ın Hasankeyf İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Hasankeyf Kalesi’nin yaklaşık 200 m güneyinde bulunan kanyon vadidedir.

Kilise, vadinin doğu yamacında yer alan 5.00 x 5.50 metre ölçülerinde ana kayaya oyulmuş, kuzey – güney doğrultuda kareye yakın dikdörtgen planlı ve tek nefli olarak düzenlenmiştir.

Ana kayada oluşan aşınma ve kırılmalar nedeniyle üst örtüsü tamamen çöken kilisenin kuzey ve batı cephe duvarları sonraki dönemlerde moloz taşlarla örülerek kapatılmıştır.

Paylaşın

Batman: Hasankeyf Kilisesi

Hasankeyf Kilisesi; Batman’ın Hasankeyf İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Er-Rızk Camii’nin doğusunda yer alan Hristiyan Mahallesi kalıntılarının üzerine inşa edilmiştir.

Yeni evlerin arasında bulunan kilise kalıntısı, Prof. Dr. Oluş Arık’ın bilimsel danışmanlığında yürütülen 2003 yılı arkeolojik kazı çalışmalarında tespit edilmiştir.

Büyük oranda göçük altında kalan kilisenin orta sahın, apsis ve döşemeleri açığa çıkarılabilmiştir.

Kilise’nin günümüze kalabilen mimari doku ve süslemeleri, Diyarbakır, Mardin, Kars ve Ani yörelerinde 19. yüzyılda yaygınlaşan Hristiyan mimarisine özgü biçim ve bezeme özelliklerine sahiptir.

Paylaşın

Batman: İncirli Kaya Kilisesi

İncirli Kaya Kilisesi; Batman’ın Hasankeyf İlçesi, İncirli Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

İncirli Köyü, Hasankeyf İlçe Merkezinin 13.30 km doğusundadır.

Yarım kaldığı için plan ve mimari özellikleri tam olarak anlaşılamayan kilise yapısı, ortalama 21.00 x 10.0 m’lik bir alana yayılmıştır.

Kilise alanı olarak belirlenmiş alanın doğusunda işlemesi bitirilememiş bir kaya üzerinde haç tasviri vardır. Bu haç tasvirli bloğun 5.50 m kuzeybatısında yine doğuya bakan yarım kalmış ya da yarısı tahrip edilmiş bir apsis zemini yer alır.

Alanda üst yapıyı destekleyici herhangi bir malzeme veya mimari öğeyle karşılaşılmadığı için yarım bırakıldığı veya açık hava kilisesi olarak düzenlendiği düşünülmektedir.

Paylaşın

Batman: Zevruney Kaya Kilisesi

Zevruney Kaya Kilisesi; Batman’ın Hasankeyf İlçesi, Zevruney Vadisi’nin kuzeyinde bulunan kayalık yamaçta yer almaktadır.

Hasankeyf İlçe Merkezinin kuş uçumu 2.00 km kadar doğusundadır.

Ana kayaya oyulmuş tek nefli kaya kilise dört bölümden oluşmaktadır. Naosun doğu, batı ve güney bölümlerinde yer alan üç bölümün zemin kodları daha yüksek tutulmuştur.

Ayrıca, naosun iç cephe duvarlarında kazıma tekniğinde yapılmış sayısı 1000’i geçen haç motifi yer almaktadır. Haç motifleri arasında az sayıda boyalı örnekler mevcut olup bu örnekler iyi korunmamıştır.

Paylaşın

Batman: Çiçekli Kilisesi

Çiçekli Kilisesi; Batman’ın Gercüş İlçesi, Çiçekli Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Çiçekli Köyü, Batman İl merkezinin 56 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin ise 24 km kuzeydoğusunda yer almaktadır.

Doğu-batı 13.60 m, kuzey-güney 7.70m ölçülerinde dikdörtgen bir alana oturtulan kilise tek nefli olarak inşa edilmiştir. Kilisenin girişi güneyde bulunmaktadır.

Naos alanı dikdörtgen planlıdır. Naosun doğusunda yarım yuvarlak şeklinde yapılmış apsis bulunmaktadır. Apsis bölümü dışa çıkıntı yapmıştır. Apsisin güney duvarında 1 adet niş bulunmaktadır.

Üst örtüsü tamamen yıkılan kilisenin günümüze genel izleri ve duvar kalıntıları kalmıştır. Yapımında kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılan kilisede tahribat söz konusudur. Kilisenin etrafında tamamen yıkılmış, günümüze temel izleri kalan yerleşim yerleri gözlemlenmiştir.

Paylaşın

Batman: Serin Kilisesi

Serin Kilisesi; Batman’ın Gercüş İlçesi, Serin Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Serin Köyü, Batman İl Merkezinin 68 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin ise 24 km kuzeydoğusunda bulunmaktadır.

Kuzey-güney doğrultuda 25 x 10 m ölçülerinde, enine dikdörtgen planlı tek nefli kilise, günümüzde büyük oranda tahrip olmuştur.

Üst örtüsü ve dış cephe duvarları tamamen yıkılmış olup duvarlar temel seviyesinde kaldığı için plan ve mimari özellikleri anlaşılamamaktadır. Ancak kalan izlerden apsisin dışa çıkıntılı yarım daire şeklinde olduğu saptanmaktadır.

Paylaşın

Batman: Danalı Kilisesi I, II

Danalı Kilisesi I, II; Batman’ın Beşiri İlçesi, Danalı köyü sınırları içerisinde yer almaktadırlar. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Danalı köyü, Batman İl Merkezinin 13 km doğusunda, Beşiri İlçe Merkezinin 19 km güneybatısındadır.

Kilise I; Büyük orandan tahrip olan kilise günümüze temel seviyesinde ulaşabilmiştir. Tek nefli olduğu anlaşılan kilise yapısının, narteks, naos ve bema bölümlerinin plan özellikleri kalan duvar izlerinden tespit edilebilmiştir.

Bema bölümünün doğusunda yer alan apsis; içten yarım daire planlı olup dışa çıkıntılı olarak şekillendirilmiştir. Günümüzde herhangi bir kullanım görmeyen kilisede tahribat söz konusudur.

Kilise II; Günümüze temel seviyesinde ulaşan, plan ve mimari özellikleri net olarak anlaşılamayan yapının, kilise olduğu düşünülmektedir. Kalan duvar izlerinden yapının, dikdörtgen planlı atriumun kuzey ve doğu bölümlerinde yer alan mekânlardan oluştuğu anlaşılmaktadır.

Ana girişi batı bölümünde yer alan atriumun, kuzey bölümünde üç mekân, doğu bölümünde ise dört mekân bulunmaktadır. Günümüzde kullanılmayan kilise doğal ve beşeri tahribata maruz kalmıştır.

Paylaşın