Kanser Hastaları Hangi Besinlerden Uzak Durmalı?

Kanser hastalarının beslenme ihtiyaçları, kanser türüne, tedavi sürecine (kemoterapi, radyoterapi, cerrahi vb.), bireysel sağlık durumuna ve doktor tavsiyelerine bağlı olarak değişir.

Haber Merkezi / Ancak genel olarak, bazı besinler kanser hastaları için uygun olmayabilir ya da dikkatle tüketilmelidir. İşte, kanser hastalarının genellikle uzak durması veya sınırlaması önerilen besinler ve nedenleri:

İşlenmiş ve kırmızı et:

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), işlenmiş etleri (sosis, salam, sucuk, pastırma vb.) “Grup 1 karsinojen” olarak sınıflandırmıştır, yani kolorektal kanser riskini artırabilir. Kırmızı et (sığır, kuzu eti) ise “Grup 2A karsinojen” olarak değerlendirilir ve aşırı tüketimi önerilmez.

İşlenmiş etlerden mümkün olduğunca kaçınılmalı, kırmızı et tüketimi ise haftada 350 – 500 gram ile sınırlandırılmalıdır. Bu gıdaların yerine tavuk, balık veya bitkisel protein kaynakları (mercimek, nohut, tofu) tercih edilebilir.

Şekerli ve işlenmiş gıdalar:

Yüksek şeker içeren gıdalar (tatlılar, gazlı içecekler, hazır meyve suları) ve işlenmiş karbonhidratlar (beyaz ekmek, hamur işleri) kan şekerini hızla yükseltebilir ve inflamasyonu artırabilir.

Kanser hücrelerinin şekeri enerji olarak kullandığına dair bazı çalışmalar olsa da, şekerin doğrudan kanseri “beslediği” iddiası kesin değildir. Yine de aşırı şeker tüketimi obezite riskini artırarak dolaylı olarak kanser riskine katkıda bulunabilir.

Rafine şeker yerine doğal tatlandırıcılar (bal, pekmez, az miktarda) veya meyve tercih edilebilir. Tam tahıllı ürünler (esmer pirinç, kinoa, yulaf) daha iyi bir seçenektir.

Alkol:

Alkol, ağız, boğaz, yemek borusu, karaciğer, meme ve kolorektal kanser riskini artırabilir. Kanser tedavisi sırasında alkol, karaciğeri zorlayabilir ve bazı kemoterapi ilaçlarıyla etkileşime girebilir. Alkol tüketimi tamamen bırakılmalı veya en aza indirilmelidir.

Yüksek tuzlu ve tütsülenmiş gıdalar:

Tuzlanmış, salamura veya tütsülenmiş gıdalar (turşu, füme balık, konserve gıdalar) yüksek miktarda nitrat ve nitrit içerebilir, bu da mide ve yemek borusu kanseri riskini artırabilir.

Bu gıdaların yerine, taze sebze ve meyveler tercih edilmeli, tuz tüketimi günlük 5 gram (1 çay kaşığı) ile sınırlandırılmalıdır.

Trans yağlar ve kızartılmış gıdalar:

Trans yağlar (fast food, hazır atıştırmalıklar, margarin) ve yüksek sıcaklıkta kızartılmış gıdalar (patates kızartması, cips) inflamasyona neden olabilir ve kanser riskini dolaylı olarak artırabilir. Ayrıca, bu gıdalar genellikle besin değeri açısından fakirdir.

Sağlıklı yağlar (zeytinyağı, avokado, ceviz) tercih edilmeli, kızartma yerine fırında pişirme veya buharda pişirme yöntemleri kullanılmalıdır.

Çiğ veya az pişmiş hayvansal ürünler:

Çiğ veya az pişmiş et, balık ve yumurta, kanser tedavisi sırasında bağışıklık sistemi zayıflamış hastalarda enfeksiyon riskini artırabilir (örneğin, salmonella veya listeria).

Et ve yumurta gibi ürünler tamamen pişirilmeli, çiğ balık içeren yiyeceklerden (sushi, sashimi) kaçınılmalıdır.

Potansiyel alerjen veya tahriş edici gıdalar:

Bazı kanser tedavileri ağız yaralarına, sindirim sorunlarına veya alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Baharatlı, asitli (limon, sirke, domates) veya çok sıcak/soğuk gıdalar bu sorunları kötüleştirebilir.

Tedavi sırasında sindirimi kolay, yumuşak ve ılık gıdalar tercih edilmelidir (örneğin, muz, haşlanmış patates, çorba).

Ek Notlar:

Bireysel farklılıklar: Her hastanın durumu farklıdır. Örneğin, kemoterapi sırasında tat değişiklikleri, bulantı veya iştahsızlık yaşanabilir; bu durumda diyetisyenle kişiselleştirilmiş bir plan oluşturulmalıdır.

Bağışıklık sistemi: Kanser tedavisi bağışıklık sistemini zayıflatabilir, bu nedenle gıda güvenliği çok önemlidir. Taze meyve ve sebzeler iyice yıkanmalı, son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.

Diyetisyen desteği: Kanser hastalarının bir onkoloji diyetisyeni ile çalışmaları önerilir. Beslenme planı, tedaviye ve hastanın ihtiyaçlarına göre uyarlanmalıdır.

Genel öneriler:

Bol sebze ve meyve: Antioksidan açısından zengin, renkli sebzeler ve meyveler (brokoli, ıspanak, yaban mersini) bağışıklığı destekler.

Yeterli protein: Hücre yenilenmesi için protein (balık, tavuk, baklagiller) önemlidir.

Hidrasyon: Bol su içmek, özellikle kemoterapi sırasında toksinlerin atılmasına yardımcı olur.

Fitokimyasallar: Zerdeçal, yeşil çay gibi anti-inflamatuar özelliklere sahip gıdalar doktor onayıyla sınırlı miktarda tüketilebilir.

Önemli not: Kanser hastalarının beslenme planı, doktor ve diyetisyenle birlikte belirlenmelidir. Bazı gıdalar, kullanılan ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu nedenle herhangi bir diyetsel değişiklik yapmadan önce sağlık uzmanına danışılmalıdır.