Hınıs Kalesi ve Kazancı (Kurt) Kalesi
Hınıs Kalesi, Erzuurm’un, Hınıs İlçesi, Merkez Bahçemallesi, Kocasu Çayının güneyinde yer alırken, Kazancı (Kurt) Kalesi, Hınıs İlçe’sinin Kazancı Köyü’ne yaklaşık 1 km mesafede yer almaktadır.
Hınıs Kalesi;
Hakim bir tepe üzerinde yer alan kalenin kitabesi bulunmamaktadır. Bu yüzden kesin yapım tarihi tam olarak bilinmemektedir. Büyük çoğunluğu yıkılmış olan kale, Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başkanlığı’nın 11.02.1977 gün ve A-312 sayılı kararı ile taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. Kalenin doğu kısmındaki duvarlarının sağlam olduğu, diğer yönlerde de yer yer sur duvarlarının temel izleri mevcuttur. Ancak kalenin büyük bölümü yıkılmış ve yok olmuş harabe durumdadır.
Kazancı (Kurt) Kalesi;
Erzurum KTVKK’nun 27.06.1990 tarih ve 240 sayılı kararı ile taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. 2650m rakımda bulunan kale Doğu Anadolu’nun en yüksek kalelerinden birisidir. Tepenin kısmen düzleştirilmesiyle ve kısmen de doğal yapısına uydurularak inşa edilmiştir. Sur duvarlarının 2 metreye varan kısımları günümüzde ayaktadır. Sur duvarları ve iç mekân yapıları taştan, harçsız ve kuru duvar tekniği ile yapılmıştır. Kale yapısal özelliği ile bölgedeki Tunç Çağı Kaleleri ile benzer özellikler göstermesinden dolayı Tunç Çağına tarihlenmektedir.
